0 INTRODUCTIE
- Orthopedagogische hulpverlener moet reageren op de orthopedische vraag
- Orthopedagogische vraag is meestal geen letterlijke vraag
- Om een verandering door te voeren moet je cliënt een relatie opbouwen zodat die
persoon zich veilig voelt en zijn situatie wilt veranderen vb. om over je
drugsverslaving te praten is er vertrouwen nodig
- Sociologie bestudeerd het ontstaan, voortbestaan en veranderen van
patronen/structuren in de samenleving
Hoofdstuk 1: Een mens leeft nooit alleen
1 DE MENS MAAKT DE SAMENLEVING
1.1 Mensen maken de samenleving
- Ontmoetingen zijn heel verschillende gewild/ongewild, verbaal/non-verbaal,
oppervlakkig/intensief
- Doordat we moeten samenleven houden we (on)bewust rekening met de anderen
tijdens het handelen
- Ons handelen is daardoor sociaal handelen
- 2 dimensies : interactie en communicatie komen meestal samen voor
- Belangrijkste elementen van interactie en communicatie zijn woorden, gedrag,
lichaamstaal, blikken…
- Interactie
o Actie reactie
o Handelingen zijn waarneembaar
o Interactie is belangrijk om situatie op zelfde manier te interpreteren
o Interactie is pas mogelijk als we situatie op zelfde manier interpreteren
- Communicatie
o Invloed uitoefenen en ondergaan
- Samenleven is pas mogelijk als we een situatie dezelfde interpretatie geven
- Gedeelde interpretatie is belangrijk, zorgt voor voorspelbaarheid en routine
- Wanneer we dezelfde betekenis geven aan situatie reageren we op zelfde manier
- Ontstaan voorspelbare patronen
, - Sociologen zoeken naar die gedragspatronen
Vb. civil inattention = beschaafd negeren, in een lift niet iedereen aanstaren
maar met iets anders bezig zijn
- Door voorspelbaarheid weten we wat we mogen verwachten van elkaar en ontstaat
er orde
- Pas orde in samenleving als we grotendeels eens zijn over definities van situaties
- Thomas-theorma = mensen in samenleving creëren eigen sociale werkelijkheid. Als je
denkt dat iets echt is, is dat ook echt
- Bestuderen van interactiepatronen is noodzakelijk om menselijk gedrag te begrijpen
- Interacties tussen individuen micro
- Interacties tussen organisaties en groepen macro
- Interacties tussen instituties macro
1.2 Groepen en organisaties maken de samenleving (mesoniveau)
Wat is een groep?
- Duurzame interacties
- Gevoel van samenhorigheid
- Spontaan ontstaan groepsregels die het gedrag bepalen en voorspelbaar maken
- Leden hebben een positie in de groep
Kenmerken groep:
- Groep ontstaat door interacties tussen leden
- Groepsleden definiëren situatie op zelfde manier
- Er ontstaat gedragspatronen, routine en voorspelbaarheid
- Ontstaan subgroepen mogelijk
4 soorten groepen:
- Primaire groep
- Secundaire groep
- Doelgroep
- Peergroep
,Primaire groep:
- Leden kennen elkaar goed
- Interacties zijn intensief
- Emotionele kant (verbonden)
- Meestal klein
- Niet zomaar in of uit groep
Peergroep:
- Gelijke situatie (niet noodzakelijk)
- Gelijke leeftijd
- Langdurige contacten
Secundaire groep:
- Grotere groep
- Interacties minder intens
- Interacties meer zakelijk
- Minder emotionele verbondenheid
- Makkelijk in of uit
- Posities duidelijk omschreven
- Voorspelbaar gedrag, dus ordelijk verloop
Doelgroep:
- Niet echt een groep
- Term in beleid, hulpverlening, marketing…
- Geen wij-gevoel
Definitie organisatie:
- Mensen die samenwerken
- Gemeenschappelijk doel
- Duidelijk omschreven posities
- Herkenbaar als geheel
- Interageert met andere organisaties
, 1.3 Instituties maken de samenleving
1.3.1 Wat is een institutie
- Heel abstract
- Heel voorspelbaar gedragspatroon
- Gestandaardiseerd gedrag = een gedrag dat bij de hele samenleving voorkomt
Wat is een institutie:
- Zorgt voor gestandariseerd gedrag, routine, voorspelbaarheid, en orde in
samenleving
- Door mensen gecreëerd
- Stabiel, maar kan veranderen
- Biedt antwoord op levensnoodzakelijke vragen
- Instituties interageren met elkaar
1.3.2 Voorbeelden van instituties
- Arbeid, school, kleding, gezin, taal…
- The nucleair family/kerngezin = ouders plus kinderen
- Extanded family = volwassen kinderen die bij ouders gaan wonen
1.3.3 Institutionalisering
Wat is institutionaliseren:
- Institutionaliseren = interactiepatroon dat zich verspreid over de hele samenleving
Kenmerken institutionalisering:
- Interacties tussen individuen, groepen en organisaties
- Gestandaardiseerde gedragspatronen in de hele samenleving
- Routine, voorspelbaarheid en orde
- Macroniveau
- Vervullen levensnoodzakelijke behoeften
Samenleving maakt mens via structuur en cultuur
Samenleving = het geheel van alle interacties tussen individuen (micro), tussen groepen en
organisaties (meso) en tussen samenleving door instituties (macro)
- Orthopedagogische hulpverlener moet reageren op de orthopedische vraag
- Orthopedagogische vraag is meestal geen letterlijke vraag
- Om een verandering door te voeren moet je cliënt een relatie opbouwen zodat die
persoon zich veilig voelt en zijn situatie wilt veranderen vb. om over je
drugsverslaving te praten is er vertrouwen nodig
- Sociologie bestudeerd het ontstaan, voortbestaan en veranderen van
patronen/structuren in de samenleving
Hoofdstuk 1: Een mens leeft nooit alleen
1 DE MENS MAAKT DE SAMENLEVING
1.1 Mensen maken de samenleving
- Ontmoetingen zijn heel verschillende gewild/ongewild, verbaal/non-verbaal,
oppervlakkig/intensief
- Doordat we moeten samenleven houden we (on)bewust rekening met de anderen
tijdens het handelen
- Ons handelen is daardoor sociaal handelen
- 2 dimensies : interactie en communicatie komen meestal samen voor
- Belangrijkste elementen van interactie en communicatie zijn woorden, gedrag,
lichaamstaal, blikken…
- Interactie
o Actie reactie
o Handelingen zijn waarneembaar
o Interactie is belangrijk om situatie op zelfde manier te interpreteren
o Interactie is pas mogelijk als we situatie op zelfde manier interpreteren
- Communicatie
o Invloed uitoefenen en ondergaan
- Samenleven is pas mogelijk als we een situatie dezelfde interpretatie geven
- Gedeelde interpretatie is belangrijk, zorgt voor voorspelbaarheid en routine
- Wanneer we dezelfde betekenis geven aan situatie reageren we op zelfde manier
- Ontstaan voorspelbare patronen
, - Sociologen zoeken naar die gedragspatronen
Vb. civil inattention = beschaafd negeren, in een lift niet iedereen aanstaren
maar met iets anders bezig zijn
- Door voorspelbaarheid weten we wat we mogen verwachten van elkaar en ontstaat
er orde
- Pas orde in samenleving als we grotendeels eens zijn over definities van situaties
- Thomas-theorma = mensen in samenleving creëren eigen sociale werkelijkheid. Als je
denkt dat iets echt is, is dat ook echt
- Bestuderen van interactiepatronen is noodzakelijk om menselijk gedrag te begrijpen
- Interacties tussen individuen micro
- Interacties tussen organisaties en groepen macro
- Interacties tussen instituties macro
1.2 Groepen en organisaties maken de samenleving (mesoniveau)
Wat is een groep?
- Duurzame interacties
- Gevoel van samenhorigheid
- Spontaan ontstaan groepsregels die het gedrag bepalen en voorspelbaar maken
- Leden hebben een positie in de groep
Kenmerken groep:
- Groep ontstaat door interacties tussen leden
- Groepsleden definiëren situatie op zelfde manier
- Er ontstaat gedragspatronen, routine en voorspelbaarheid
- Ontstaan subgroepen mogelijk
4 soorten groepen:
- Primaire groep
- Secundaire groep
- Doelgroep
- Peergroep
,Primaire groep:
- Leden kennen elkaar goed
- Interacties zijn intensief
- Emotionele kant (verbonden)
- Meestal klein
- Niet zomaar in of uit groep
Peergroep:
- Gelijke situatie (niet noodzakelijk)
- Gelijke leeftijd
- Langdurige contacten
Secundaire groep:
- Grotere groep
- Interacties minder intens
- Interacties meer zakelijk
- Minder emotionele verbondenheid
- Makkelijk in of uit
- Posities duidelijk omschreven
- Voorspelbaar gedrag, dus ordelijk verloop
Doelgroep:
- Niet echt een groep
- Term in beleid, hulpverlening, marketing…
- Geen wij-gevoel
Definitie organisatie:
- Mensen die samenwerken
- Gemeenschappelijk doel
- Duidelijk omschreven posities
- Herkenbaar als geheel
- Interageert met andere organisaties
, 1.3 Instituties maken de samenleving
1.3.1 Wat is een institutie
- Heel abstract
- Heel voorspelbaar gedragspatroon
- Gestandaardiseerd gedrag = een gedrag dat bij de hele samenleving voorkomt
Wat is een institutie:
- Zorgt voor gestandariseerd gedrag, routine, voorspelbaarheid, en orde in
samenleving
- Door mensen gecreëerd
- Stabiel, maar kan veranderen
- Biedt antwoord op levensnoodzakelijke vragen
- Instituties interageren met elkaar
1.3.2 Voorbeelden van instituties
- Arbeid, school, kleding, gezin, taal…
- The nucleair family/kerngezin = ouders plus kinderen
- Extanded family = volwassen kinderen die bij ouders gaan wonen
1.3.3 Institutionalisering
Wat is institutionaliseren:
- Institutionaliseren = interactiepatroon dat zich verspreid over de hele samenleving
Kenmerken institutionalisering:
- Interacties tussen individuen, groepen en organisaties
- Gestandaardiseerde gedragspatronen in de hele samenleving
- Routine, voorspelbaarheid en orde
- Macroniveau
- Vervullen levensnoodzakelijke behoeften
Samenleving maakt mens via structuur en cultuur
Samenleving = het geheel van alle interacties tussen individuen (micro), tussen groepen en
organisaties (meso) en tussen samenleving door instituties (macro)
