Hoofdstuk 2
Cellen zijn opgebouwd uit verschillende stucturen die bestaan uit atomen (vier hoofdklassen
: vetten/lipiden, eiwitten, koolhydraten en nucleine zuren/dna en rna (genen))
Cellen oefenen hun functie uit door deze structuren en gebruiken daarbij energie
Structuren aanmaken > chemische bindingen aanleggen
- Een eiwit bestaat uit aminozuren
- Een eiwit functioneert als het gevouwen is (3D)
Energie: komt vrij bij het verbreken van chemsiche binding
- Atp geet energie als het wordt omgezet in ADP en fosfaat (fosfaat molecuul komt los en daar
komt atp bij vrij)
92 verschillende atomen/elementen op aarde met het periodiek systeem
Als je kijkt naar elementen waaruit moleculen in een cel zijn opgebouwd (COHN)
Samenstelling elementen op de wereld: mensen en in zeewater komen overeen, aardcrust minder >
leven is waarschijnlijk begonnen in de zee
Atomen: kleinste deeltje die de eigenschappen van een element hebben
Atomen bestaan ook uit 3 delen
- Protonen +
- Neutronen niet geladen
- Elektronen –
Samenstelling bepaalt welk element. Dit kan je zien aan het atoomnummer. Het atoomnummer staat
voor het aantal protonen. Alle atomen van een element hebben hetzelfde atoomnummer
- H (waterstof): 1
- C (koolstof): 6
- O (zuurstof): 8
- N (stikstof): 7
Sommige isotopen zijn radio-isotopen
De Nucleus van radio-isotopen is instabiel en
vervalt. Hierbij komt energie vrij en verandert het
radio-isotoop in een ander element (waardoor er
oko een ander atoomnummer is). Het verval
verloopt constant. Deze waarde is de halfwaarde
tijd, dit is de tijd die het kost om de helft van een
radio-isotoop over te houden.
Er wordt een elektron uitgezonden en een neutron omgezet in een proton. Bij 14C met een
halfwaarde tijd van 5730 jaar wordt het atoomnummer van 6 naar 7 (wat N stikstof is) is niet heel
instabiel meer en de straling ook zwak
Radio isotopen worden gebruikt als tracers. Hier wordt expres een radioactief atoom ingebouwd. Er
wordt bijvoorbeeld in glucose zo’n radioactief molecuul ingebouwd. Wanneer deze wordt
,afgebroken komt de detecteerbare energie vrij. Omadt glucose wordt opgenomen door cellen en
wordt afgebroken voor energie door cellen die erg actief zijn. Dit wordt gebruikt in een PET scan.
Patient wordt geinjecteerd met een tracer en gemeten door de scanner. Ze kunnen zo zien waar het
radioactieve molecuul zich ophoopt en waar cellen bovengemiddeld actief zijn, en zo kan kanker
worden geidentificeerd.
Elektronen bevinden zich
inschillen rond de kern van een
atoom.
Een atoom bevat evenveel
elektronen als protonen
Bij edelgassen zijn de
schillen komen alleen volle
schillen voor (en komen ze
dus alleen maar in de
gasvorm voor) en gaan geen
chemische bindingen aan en
deze vind je niet terug in het
menselijk lichaam omdat ze
dus geen chemische
bindingen aan kunnen gaan.
Chemische bindingen
ER zijn drie soorten chemische bindingen
- Covalente binding
- Ion binding
- Waterstofbrug
o Tussen moleculen
o Binnen een (macro)molecuul
- Van der Waals
Een atoom zelf heeft geen lading als er evenveel protonen als elekronen inzitten. Een atoom met een
niet volledig gevulde schil kan eventueel een elektron opnemen of afgeven en dan wordt een atoom
een ion (geladen atoom)
,De mate waarin een atoom elektronen kan opnemen of afgeven heet electonegativity
Een ionbinding ontstaat doordat een atoom een elektroon opneemt of afstaat om een schil op te
vullen. Een atoom dat een elektron verliest wordt positief geladen en een atoom dat en elekctro
nopneemt wordt negatief geladen. Een atoom met een lading heet een ion
Tegengesteld geladen ionen trekken elkaar aan. In de lucht is de binging heel sterk en in het water
niet. De losse ionen zitten in de wateroplossing
Radicalen zijn moleculen met een ongepaard elektron Een ongepaard elektron is uiterst reactief. Ze
zitten in cellen en kan schade aan membranen en eiwitten aanrichten en breuken in dna.
Antioxidanten en enzymen kunnen radicalen bestrijden
Covalente binding
De covalente binding is een binding tussen twee atomen die in een schil 1 elektron missen en
daardoor te binden omdat ze een elektron delen. Dit is de sterkste chemische binding omdat ze
elektronen delen.
Polair en apolair
Apolaire covalente bindingen kennen een
evenredige ladingsverdeling. Er zit weinig verschil in
electronnegativiteit en electronen verdelen zich
over het hele molecuul
Polaire covalente bindingen
Tussen twee atomen een groot verschil in
elektronnegativiteit en beinvloedt de plaats van een
elektron (bevinden zich vaker bij het grote elektron)
V
Hoofdstuk 3
Moleculaire bouwstenen van de cel
, DNA/RNA, eiwitten, suikers, membranen, celkern
Polymeren = gekoppelde monomeren = macromoleculen
- Aminozuren > eiwitten
- Vetzuren/lipiden > phospholipiden membranen
- Suikers > polysachariden
- Nucleotiden > dna rna
Elementen:
- Altijd CHO
- P in nucleotiden/vetzuren
- S in aminozuren
- N in aminozuren/nucleotiden
Koolstof als basis
C6H12O6 (glucose)
Waarom koolstof? Makkelijk covalente bindingen aangaan, enkelvoudig of dubbel. Het afbreken van
een covalente binding geeft energie zodat er cel processen kunnen plaatsvinden.
Isomeren hebben dezelfde molecuulformule, zoals glucose, galactose en mannose. Het is niet triviaal
omdat ze een andere 3dvorm hebben.
Het maakt uit hoe een molecuul eruit ziet omdat een enzym een structuur van een molecuul moet
herkennen om het af te kunnen breken.
Stereochemistry
Moleculen hebben twee mogelijke oriëntaties
- L en D (links en rechtsdraaiend) > enantiomeren
- Bestaan uit dezelfde atomen
Natuurlijke moleculen bevatten vaak 1 oriëntatie
- Enzymen maken alleen deze oriëntatie
- Past in hun reactie-centrum (active site)
Cellen zijn opgebouwd uit verschillende stucturen die bestaan uit atomen (vier hoofdklassen
: vetten/lipiden, eiwitten, koolhydraten en nucleine zuren/dna en rna (genen))
Cellen oefenen hun functie uit door deze structuren en gebruiken daarbij energie
Structuren aanmaken > chemische bindingen aanleggen
- Een eiwit bestaat uit aminozuren
- Een eiwit functioneert als het gevouwen is (3D)
Energie: komt vrij bij het verbreken van chemsiche binding
- Atp geet energie als het wordt omgezet in ADP en fosfaat (fosfaat molecuul komt los en daar
komt atp bij vrij)
92 verschillende atomen/elementen op aarde met het periodiek systeem
Als je kijkt naar elementen waaruit moleculen in een cel zijn opgebouwd (COHN)
Samenstelling elementen op de wereld: mensen en in zeewater komen overeen, aardcrust minder >
leven is waarschijnlijk begonnen in de zee
Atomen: kleinste deeltje die de eigenschappen van een element hebben
Atomen bestaan ook uit 3 delen
- Protonen +
- Neutronen niet geladen
- Elektronen –
Samenstelling bepaalt welk element. Dit kan je zien aan het atoomnummer. Het atoomnummer staat
voor het aantal protonen. Alle atomen van een element hebben hetzelfde atoomnummer
- H (waterstof): 1
- C (koolstof): 6
- O (zuurstof): 8
- N (stikstof): 7
Sommige isotopen zijn radio-isotopen
De Nucleus van radio-isotopen is instabiel en
vervalt. Hierbij komt energie vrij en verandert het
radio-isotoop in een ander element (waardoor er
oko een ander atoomnummer is). Het verval
verloopt constant. Deze waarde is de halfwaarde
tijd, dit is de tijd die het kost om de helft van een
radio-isotoop over te houden.
Er wordt een elektron uitgezonden en een neutron omgezet in een proton. Bij 14C met een
halfwaarde tijd van 5730 jaar wordt het atoomnummer van 6 naar 7 (wat N stikstof is) is niet heel
instabiel meer en de straling ook zwak
Radio isotopen worden gebruikt als tracers. Hier wordt expres een radioactief atoom ingebouwd. Er
wordt bijvoorbeeld in glucose zo’n radioactief molecuul ingebouwd. Wanneer deze wordt
,afgebroken komt de detecteerbare energie vrij. Omadt glucose wordt opgenomen door cellen en
wordt afgebroken voor energie door cellen die erg actief zijn. Dit wordt gebruikt in een PET scan.
Patient wordt geinjecteerd met een tracer en gemeten door de scanner. Ze kunnen zo zien waar het
radioactieve molecuul zich ophoopt en waar cellen bovengemiddeld actief zijn, en zo kan kanker
worden geidentificeerd.
Elektronen bevinden zich
inschillen rond de kern van een
atoom.
Een atoom bevat evenveel
elektronen als protonen
Bij edelgassen zijn de
schillen komen alleen volle
schillen voor (en komen ze
dus alleen maar in de
gasvorm voor) en gaan geen
chemische bindingen aan en
deze vind je niet terug in het
menselijk lichaam omdat ze
dus geen chemische
bindingen aan kunnen gaan.
Chemische bindingen
ER zijn drie soorten chemische bindingen
- Covalente binding
- Ion binding
- Waterstofbrug
o Tussen moleculen
o Binnen een (macro)molecuul
- Van der Waals
Een atoom zelf heeft geen lading als er evenveel protonen als elekronen inzitten. Een atoom met een
niet volledig gevulde schil kan eventueel een elektron opnemen of afgeven en dan wordt een atoom
een ion (geladen atoom)
,De mate waarin een atoom elektronen kan opnemen of afgeven heet electonegativity
Een ionbinding ontstaat doordat een atoom een elektroon opneemt of afstaat om een schil op te
vullen. Een atoom dat een elektron verliest wordt positief geladen en een atoom dat en elekctro
nopneemt wordt negatief geladen. Een atoom met een lading heet een ion
Tegengesteld geladen ionen trekken elkaar aan. In de lucht is de binging heel sterk en in het water
niet. De losse ionen zitten in de wateroplossing
Radicalen zijn moleculen met een ongepaard elektron Een ongepaard elektron is uiterst reactief. Ze
zitten in cellen en kan schade aan membranen en eiwitten aanrichten en breuken in dna.
Antioxidanten en enzymen kunnen radicalen bestrijden
Covalente binding
De covalente binding is een binding tussen twee atomen die in een schil 1 elektron missen en
daardoor te binden omdat ze een elektron delen. Dit is de sterkste chemische binding omdat ze
elektronen delen.
Polair en apolair
Apolaire covalente bindingen kennen een
evenredige ladingsverdeling. Er zit weinig verschil in
electronnegativiteit en electronen verdelen zich
over het hele molecuul
Polaire covalente bindingen
Tussen twee atomen een groot verschil in
elektronnegativiteit en beinvloedt de plaats van een
elektron (bevinden zich vaker bij het grote elektron)
V
Hoofdstuk 3
Moleculaire bouwstenen van de cel
, DNA/RNA, eiwitten, suikers, membranen, celkern
Polymeren = gekoppelde monomeren = macromoleculen
- Aminozuren > eiwitten
- Vetzuren/lipiden > phospholipiden membranen
- Suikers > polysachariden
- Nucleotiden > dna rna
Elementen:
- Altijd CHO
- P in nucleotiden/vetzuren
- S in aminozuren
- N in aminozuren/nucleotiden
Koolstof als basis
C6H12O6 (glucose)
Waarom koolstof? Makkelijk covalente bindingen aangaan, enkelvoudig of dubbel. Het afbreken van
een covalente binding geeft energie zodat er cel processen kunnen plaatsvinden.
Isomeren hebben dezelfde molecuulformule, zoals glucose, galactose en mannose. Het is niet triviaal
omdat ze een andere 3dvorm hebben.
Het maakt uit hoe een molecuul eruit ziet omdat een enzym een structuur van een molecuul moet
herkennen om het af te kunnen breken.
Stereochemistry
Moleculen hebben twee mogelijke oriëntaties
- L en D (links en rechtsdraaiend) > enantiomeren
- Bestaan uit dezelfde atomen
Natuurlijke moleculen bevatten vaak 1 oriëntatie
- Enzymen maken alleen deze oriëntatie
- Past in hun reactie-centrum (active site)
