Inhoud
H1 ontwikkelingen in het vakgebied.......................................................................................................3
1.1 accountantscontrole.....................................................................................................................3
1.2 Assurance-opdrachten..................................................................................................................3
1.3 Vraag naar accountantscontrole...................................................................................................3
1.5 Stramien voor Assurance-opdrachten..........................................................................................4
1.6 Auditing en Assurance..................................................................................................................4
H2 Historie van het accountantsberoep.................................................................................................5
2.2 Pincoffs-affaire..............................................................................................................................5
2.3 Organisatie van het accountantsberoep.......................................................................................5
2.4 Titels en functies...........................................................................................................................5
2.6 Reglementering door de beroepsorganisatie...............................................................................5
2.7 Onderwijs in de accountancy........................................................................................................5
H3 Regelgeving voor Accountants..........................................................................................................6
3.1 Regelgeving voor de individuele accountant en de accountspraktijk...........................................6
3.2 Verordening op kwaliteitsbeoordeling.........................................................................................6
3.3 Wet op het accountantsberoep....................................................................................................6
3.4 Wet Tuchtrecht.............................................................................................................................6
H4 Ethiek voor accountants....................................................................................................................7
4.2 Ethiek in het maatschappelijk verkeer..........................................................................................7
4.3 Waarden en normen.....................................................................................................................7
4.4 Ethiek in het accountantsberoep..................................................................................................7
H5 Onafhankelijkheid van de accountant...............................................................................................8
5.1 Relatie tussen de ViO, VGBA en de Wta.......................................................................................8
5.2 Wanneer is een accountant onafhankelijk?..................................................................................8
5.3 Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten................8
5.4 Bedreigingen voor de onafhankelijkheid, priciple based-benadering en maatregelen.................8
5.5 Bedreiging betreffende de persoonlijke onafhankelijkheid..........................................................9
5.6 Bedreiging betreffende opdrachtrelatie.......................................................................................9
5.7 Communicatie met toezichthoudend orgaan.............................................................................10
H6 Opdrachtkader................................................................................................................................11
6.1 Soorten opdrachten....................................................................................................................11
6.2 Definitie en elementen van de Assurance-opdrachten...............................................................11
6.3 Attestopdracht en direct-reporting opdracht.............................................................................12
6.4 Assurance-informatie en controle-informatie............................................................................12
, 6.5 Aan Assurance verwante opdrachten.........................................................................................12
6.6 Adviesopdrachten.......................................................................................................................13
6.7 Verschillen tussen opdrachten...................................................................................................13
H7 Fraude en witwassen......................................................................................................................13
7.1 Constateren van fraude tijdens de controle-opdracht................................................................13
7.2 Constateren van fraude tijdens de beoordelingsopdracht en de samenstellingsopdracht.........14
7.4 Wettelijke meldplicht inzake fraude...........................................................................................14
7.5 Fraude en het strafrecht.............................................................................................................15
7.6 Wettelijke meldplicht inzake witwastransacties.........................................................................15
H8 Beoordelingsopdracht en samenstellingsopdracht.........................................................................15
8.1 Doel van de beoordelingsopdracht en samenstellings-opdracht................................................15
8.2 Verantwoordelijkheid van het bestuur en de accountant..........................................................16
8.3 Werkzaamheden bij een beoordelingsopdracht.........................................................................16
8.4 Werkzaamheden bij een samenstellingsopdracht......................................................................17
8.5 Beoordelingsverklaring en samenstellingsverklaring..................................................................18
H9 Doelstellingen van de jaarrekening controle...................................................................................18
9.1 Doel van de jaarrekeningcontrole...............................................................................................18
9.2 Reikwijdte van de jaarrekening controle....................................................................................19
9.3 Getrouw beeld van de jaarrekening...........................................................................................19
9.4 Redelijke mate van zekerheid.....................................................................................................19
9.5 Axiomatisch voorbehoud............................................................................................................19
9.6 Nadere uitwerking van de controledoelstellingen......................................................................20
H10 Materialiteit..................................................................................................................................21
10.1 Begrip materialiteit...................................................................................................................21
10.2 Bepalen materialiteit................................................................................................................22
10.3 Evalueren van ontdekte afwijkingen en schattingsverschillen..................................................22
10.4 Samenvatting van het toepassen van materialiteit...................................................................23
H11 Risicoanalyse.................................................................................................................................23
11.1 Risico analytische controlemethode.........................................................................................23
11.2 Accountantscontrole risico en opdrachtrisico..........................................................................24
11.3 Inherent beheersingsrisico en intern beheersingsrisico...........................................................25
11.4 Kennisvergaring........................................................................................................................25
11.5 Interne beheersing...................................................................................................................26
11.6 Significante risico’s...................................................................................................................27
11.7 Soorten controlewerkzaamheden............................................................................................28
11.8 Relatie tussen controlewerkzaamheden en het steunen op interne beheersing.....................29
,H12 Controle-informatie......................................................................................................................30
12.1 Begrip controle-informatie.......................................................................................................30
12.2 Kwaliteit van de controle-informatie....................................................................................30
12.3 Soorten controlewerkzaamheden............................................................................................30
12.4 Controlemiddelen en controlerichting......................................................................................32
H1 ontwikkelingen in het vakgebied
1.1 accountantscontrole
Bedrijven hebben te maken met steeds meer regelgeving en controle, onder andere door de
volgende ontwikkelingen:
- Internationalisering;
- Groeiende mogelijkheden van informatie- en communicatietechnologie;
- Accentverschuivingen in regelgeving;
- Trends in verslaggeving;
- Groeiende maatschappelijke behoefte aan controle.
1.2 Assurance-opdrachten
Een Assurance opdracht is een opdracht waarbij een accountant een conclusie formuleert die is
bedoeld om het vertrouwen van de beoogde gebruikers, niet-zijnde de verantwoordelijke partij, in
de uitkomst van de evaluatie van of de toetsing van het object van onderzoek, ten opzichte van de
centrale, te versterken.
Het gaat om het wekken van vertrouwen bij gebruikers, anders dan diegenen die verantwoording
afleggen, staat centraal in deze definitie.
1.3 Vraag naar accountantscontrole
Historische ontwikkelingen
De vraag naar accountantscontrole is ontstaan door de scheiding tussen eigendom en het beheer
van vermogensbestanden in de industriële revolutie.
Theoretische grondslagen
Voor de behoefte aan accountantscontrole bestaan diverse wetenschappelijke theorieën, de
belangrijkste daarvan zijn:
1. De informatietheorie;
2. De agency theorie;
3. De verzekeringstheorie;
4. De vertrouwenstheorie.
1 de informatietheorie:
Oorzaken van informatie risico:
1 De afstand van de gebruiker tot het te beoordelen object.
2 Het bestaan van tegengestelde belangen.
3 De toenemende omvang van de te verwerken gegevens; en
4 De complexiteit van de transacties.
Mogelijkheden(voor de gebruiker) om het informatierisico te beperken:
1 Zelf gaan controleren .
2 Eisen van schadevergoedingen bij het verstrekken van onjuiste informatie.
3 Controle laten uitvoeren door onafhankelijke deskundige
, Inschakeling van deskundige gebeurd wanneer:
1 Als de voordelen van verlaagde informatierisico groter zijn dan de kosten.
2 Als de besparingen door controle groter zijn dan de financieringskosten
2 Agency theorie
De Agency theorie, verklaard de behoefte aan accountants vanuit het standpunt van tegengestelde
belangen tussen het management en aandeelhouders.
Agency costs bestaan uit:
1 de kosten die het management maakt om aan te tonen dat het zijn afspraken nakomt.
2 de kosten die de aanhouders maken om het management te controleren.
3 het verlies door, voor de aanhouders niet optimale managementbeslissingen.
3 Verzekeringstheorie
Deze theorie zegt dat de behoefte ontstaat door het verzekeren tegen onjuiste informatie.
Twee vormen van aansprakelijkheid van de accountant:
1 De specifieke aansprakelijkheid ten opzichte van de opdrachtgevers. Bijv. bij wanprestatie.
2 De aansprakelijkheid ten opzichte van derde. (maatschappelijk verkeer)
4 Vertrouwenstheorie
Deze theorie ziet de accountant als de vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer.
1.5 Stramien voor Assurance-opdrachten
Alle opdrachten- aan Assurance verwante opdrachten- Assurance-opdrachten- opdracht tot controle
jaarrekening.
1.6 Auditing en Assurance
Definitie:
Auditing en Assurance is het op systematische en objectieve wijze vergaren en evalueren van
bewijsmateriaal voor het beoordelen van de informatie en het beoordelen van de inrichting en het
functioneren van de in een organisatie gehanteerde systemen ten behoeve van het besturen en
beheersen van een organisatie en ten behoeve van de verantwoording die daarover moet worden
afgelegd, alsmede het kenbaar maken van de uitkomsten van deze beoordeling.
Het beoordelen uit deze definitie is het toetsen van informatie en van systemen die de beoogde
kwaliteiten, met name op relevantie, toereikende en betrouwbaarheid, ten behoeve van het daaraan
toevoegen van zekerheid.
Bij Assurance verschaffing zijn belangrijke aspecten:
1. Het verkrijgen van inzicht in normen die bij het onderzoek een rol spelen.
Intern(beleidsdoelen), extern(wet- en regelgeving)
2. De risicoanalyse
3. Het proces van onderzoek, de manier van verkrijgen van controle-informatie
4. Grondslag voor professionele oordeelsvorming
5. De rapportering van de uitslagen.
H1 ontwikkelingen in het vakgebied.......................................................................................................3
1.1 accountantscontrole.....................................................................................................................3
1.2 Assurance-opdrachten..................................................................................................................3
1.3 Vraag naar accountantscontrole...................................................................................................3
1.5 Stramien voor Assurance-opdrachten..........................................................................................4
1.6 Auditing en Assurance..................................................................................................................4
H2 Historie van het accountantsberoep.................................................................................................5
2.2 Pincoffs-affaire..............................................................................................................................5
2.3 Organisatie van het accountantsberoep.......................................................................................5
2.4 Titels en functies...........................................................................................................................5
2.6 Reglementering door de beroepsorganisatie...............................................................................5
2.7 Onderwijs in de accountancy........................................................................................................5
H3 Regelgeving voor Accountants..........................................................................................................6
3.1 Regelgeving voor de individuele accountant en de accountspraktijk...........................................6
3.2 Verordening op kwaliteitsbeoordeling.........................................................................................6
3.3 Wet op het accountantsberoep....................................................................................................6
3.4 Wet Tuchtrecht.............................................................................................................................6
H4 Ethiek voor accountants....................................................................................................................7
4.2 Ethiek in het maatschappelijk verkeer..........................................................................................7
4.3 Waarden en normen.....................................................................................................................7
4.4 Ethiek in het accountantsberoep..................................................................................................7
H5 Onafhankelijkheid van de accountant...............................................................................................8
5.1 Relatie tussen de ViO, VGBA en de Wta.......................................................................................8
5.2 Wanneer is een accountant onafhankelijk?..................................................................................8
5.3 Verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-opdrachten................8
5.4 Bedreigingen voor de onafhankelijkheid, priciple based-benadering en maatregelen.................8
5.5 Bedreiging betreffende de persoonlijke onafhankelijkheid..........................................................9
5.6 Bedreiging betreffende opdrachtrelatie.......................................................................................9
5.7 Communicatie met toezichthoudend orgaan.............................................................................10
H6 Opdrachtkader................................................................................................................................11
6.1 Soorten opdrachten....................................................................................................................11
6.2 Definitie en elementen van de Assurance-opdrachten...............................................................11
6.3 Attestopdracht en direct-reporting opdracht.............................................................................12
6.4 Assurance-informatie en controle-informatie............................................................................12
, 6.5 Aan Assurance verwante opdrachten.........................................................................................12
6.6 Adviesopdrachten.......................................................................................................................13
6.7 Verschillen tussen opdrachten...................................................................................................13
H7 Fraude en witwassen......................................................................................................................13
7.1 Constateren van fraude tijdens de controle-opdracht................................................................13
7.2 Constateren van fraude tijdens de beoordelingsopdracht en de samenstellingsopdracht.........14
7.4 Wettelijke meldplicht inzake fraude...........................................................................................14
7.5 Fraude en het strafrecht.............................................................................................................15
7.6 Wettelijke meldplicht inzake witwastransacties.........................................................................15
H8 Beoordelingsopdracht en samenstellingsopdracht.........................................................................15
8.1 Doel van de beoordelingsopdracht en samenstellings-opdracht................................................15
8.2 Verantwoordelijkheid van het bestuur en de accountant..........................................................16
8.3 Werkzaamheden bij een beoordelingsopdracht.........................................................................16
8.4 Werkzaamheden bij een samenstellingsopdracht......................................................................17
8.5 Beoordelingsverklaring en samenstellingsverklaring..................................................................18
H9 Doelstellingen van de jaarrekening controle...................................................................................18
9.1 Doel van de jaarrekeningcontrole...............................................................................................18
9.2 Reikwijdte van de jaarrekening controle....................................................................................19
9.3 Getrouw beeld van de jaarrekening...........................................................................................19
9.4 Redelijke mate van zekerheid.....................................................................................................19
9.5 Axiomatisch voorbehoud............................................................................................................19
9.6 Nadere uitwerking van de controledoelstellingen......................................................................20
H10 Materialiteit..................................................................................................................................21
10.1 Begrip materialiteit...................................................................................................................21
10.2 Bepalen materialiteit................................................................................................................22
10.3 Evalueren van ontdekte afwijkingen en schattingsverschillen..................................................22
10.4 Samenvatting van het toepassen van materialiteit...................................................................23
H11 Risicoanalyse.................................................................................................................................23
11.1 Risico analytische controlemethode.........................................................................................23
11.2 Accountantscontrole risico en opdrachtrisico..........................................................................24
11.3 Inherent beheersingsrisico en intern beheersingsrisico...........................................................25
11.4 Kennisvergaring........................................................................................................................25
11.5 Interne beheersing...................................................................................................................26
11.6 Significante risico’s...................................................................................................................27
11.7 Soorten controlewerkzaamheden............................................................................................28
11.8 Relatie tussen controlewerkzaamheden en het steunen op interne beheersing.....................29
,H12 Controle-informatie......................................................................................................................30
12.1 Begrip controle-informatie.......................................................................................................30
12.2 Kwaliteit van de controle-informatie....................................................................................30
12.3 Soorten controlewerkzaamheden............................................................................................30
12.4 Controlemiddelen en controlerichting......................................................................................32
H1 ontwikkelingen in het vakgebied
1.1 accountantscontrole
Bedrijven hebben te maken met steeds meer regelgeving en controle, onder andere door de
volgende ontwikkelingen:
- Internationalisering;
- Groeiende mogelijkheden van informatie- en communicatietechnologie;
- Accentverschuivingen in regelgeving;
- Trends in verslaggeving;
- Groeiende maatschappelijke behoefte aan controle.
1.2 Assurance-opdrachten
Een Assurance opdracht is een opdracht waarbij een accountant een conclusie formuleert die is
bedoeld om het vertrouwen van de beoogde gebruikers, niet-zijnde de verantwoordelijke partij, in
de uitkomst van de evaluatie van of de toetsing van het object van onderzoek, ten opzichte van de
centrale, te versterken.
Het gaat om het wekken van vertrouwen bij gebruikers, anders dan diegenen die verantwoording
afleggen, staat centraal in deze definitie.
1.3 Vraag naar accountantscontrole
Historische ontwikkelingen
De vraag naar accountantscontrole is ontstaan door de scheiding tussen eigendom en het beheer
van vermogensbestanden in de industriële revolutie.
Theoretische grondslagen
Voor de behoefte aan accountantscontrole bestaan diverse wetenschappelijke theorieën, de
belangrijkste daarvan zijn:
1. De informatietheorie;
2. De agency theorie;
3. De verzekeringstheorie;
4. De vertrouwenstheorie.
1 de informatietheorie:
Oorzaken van informatie risico:
1 De afstand van de gebruiker tot het te beoordelen object.
2 Het bestaan van tegengestelde belangen.
3 De toenemende omvang van de te verwerken gegevens; en
4 De complexiteit van de transacties.
Mogelijkheden(voor de gebruiker) om het informatierisico te beperken:
1 Zelf gaan controleren .
2 Eisen van schadevergoedingen bij het verstrekken van onjuiste informatie.
3 Controle laten uitvoeren door onafhankelijke deskundige
, Inschakeling van deskundige gebeurd wanneer:
1 Als de voordelen van verlaagde informatierisico groter zijn dan de kosten.
2 Als de besparingen door controle groter zijn dan de financieringskosten
2 Agency theorie
De Agency theorie, verklaard de behoefte aan accountants vanuit het standpunt van tegengestelde
belangen tussen het management en aandeelhouders.
Agency costs bestaan uit:
1 de kosten die het management maakt om aan te tonen dat het zijn afspraken nakomt.
2 de kosten die de aanhouders maken om het management te controleren.
3 het verlies door, voor de aanhouders niet optimale managementbeslissingen.
3 Verzekeringstheorie
Deze theorie zegt dat de behoefte ontstaat door het verzekeren tegen onjuiste informatie.
Twee vormen van aansprakelijkheid van de accountant:
1 De specifieke aansprakelijkheid ten opzichte van de opdrachtgevers. Bijv. bij wanprestatie.
2 De aansprakelijkheid ten opzichte van derde. (maatschappelijk verkeer)
4 Vertrouwenstheorie
Deze theorie ziet de accountant als de vertrouwensman van het maatschappelijk verkeer.
1.5 Stramien voor Assurance-opdrachten
Alle opdrachten- aan Assurance verwante opdrachten- Assurance-opdrachten- opdracht tot controle
jaarrekening.
1.6 Auditing en Assurance
Definitie:
Auditing en Assurance is het op systematische en objectieve wijze vergaren en evalueren van
bewijsmateriaal voor het beoordelen van de informatie en het beoordelen van de inrichting en het
functioneren van de in een organisatie gehanteerde systemen ten behoeve van het besturen en
beheersen van een organisatie en ten behoeve van de verantwoording die daarover moet worden
afgelegd, alsmede het kenbaar maken van de uitkomsten van deze beoordeling.
Het beoordelen uit deze definitie is het toetsen van informatie en van systemen die de beoogde
kwaliteiten, met name op relevantie, toereikende en betrouwbaarheid, ten behoeve van het daaraan
toevoegen van zekerheid.
Bij Assurance verschaffing zijn belangrijke aspecten:
1. Het verkrijgen van inzicht in normen die bij het onderzoek een rol spelen.
Intern(beleidsdoelen), extern(wet- en regelgeving)
2. De risicoanalyse
3. Het proces van onderzoek, de manier van verkrijgen van controle-informatie
4. Grondslag voor professionele oordeelsvorming
5. De rapportering van de uitslagen.
