GELEN
Gelen zijn samengesteld uit vloeistoffen gegelifieerd mbv geschikte gelvormers
- Hydrofobe gelen (aërosil): komt weinig voor
- Hydrofiele gelen (of alcoholhoudende gelen): hydrogelen
Schema
● 1 of meerdere farmaca
● Vehiculum = gel: gewoonlijk water, glycerol of propyleenglycol
- Polymeer of anorganische stof
- (pH regelaar): soms nodig
- Vloeistof/water
● Humectans
- Semipolaire vloeistof (bv propyleenglycol of glycerol) die water kan
vasthouden
- Vrij hygroscopisch waardoor bereiding niet gaat uitdrogen tijdens bewaring
of op huid
- Deze stoffen kan je ook gebruiken om farmacon te bevochtigen
- Op verslag mag je beide functies schrijven
- Humectans voeg je vaak zelf niet toe, staat er niets in je voorschrift maar wel
bevochtiger nodig dan mag je het wel toevoegen maar dan mag je het geen
humectans noemen want is niet oorspronkelijke functie, puur bevochtiger
- Staat het in voorschrift op voorhand dan is het een humectans maar je kan
het ook als bevochtiger gebruiken
● Bevochtiger:
- Bij woord “bevochtiger” moet je altijd erbij zetten of het hydrofiel of hydrofoob
is (in Gal1 altijd hydrofiel!!!)
● Antioxidanten
- Wateroplosbaar of vetoplosbaar: op verslag schrijven!
● Chelatoren
- Altijd hydrofiel! Zitten alleen maar in water
- Vangen metaalionen
● Conserveermiddelen
● Instellen pH (buffers)
● Geur/kleur/smaakstoffen
Farmaca
● Oplosbaarheid in het vehiculum
- Niet oplosbaar? -> suspensie maken -> deeltjesgrootte van het poeder (geen
agglomeraten)
● Lading van farmaconmolecule
- Chemische verenigbaarheid met vehiculum (emulgator, gelvormer)
- + geladen dan mag je geen anionogene gelvormer gebruiken (dan kan het
complexeren waardoor het werkzaamheid of viscositeit verliest)
● Chemische stabiliteit van het farmacon
- Oxidatiegevoelig? (vanbuiten te kennen!) vb resorcine, promethazine HCl,
salicylzuur, epinephrine, fenylefrine, physostigmine, vitamine A,..
, Hulpstoffen
Al oplossen in bereiding basis, behalve de hulpstoffen onbelangrijk voor stabiliteit farmacon (smaakstof, BWM,..)
● Antioxidanten/chelatoren
- Wateroplosbaar, vetoplosbaar
- Vb levertraan in vette zalf
- Vb resorcine in hydrofiele gel: resorcine is oxidatiegevoelig
- Natrium EDTA (= chelator): carbomeergel, clioquinol zijn lichtgevoelig
- Benzoylperoxide als farmacon: GEEN Na EDTA want stabiliteit farmacon
primeert
● Conserveermiddelen
- Sorbinezuur (pH <6)
- Parabenen (water voor bewaring TMF)
- Alcoholen (>15%), glycerol (>30%) en propyleenglycol (>15%) zijn
zelfconserverend
● Humectantia
- Stof die water kan aantrekken en vasthouden
- Hydrofiele bereiding mag niet uitdrogen tijdens bewaring/op de huid
- Glycerol, propyleenglycol en sorbitol 70% m/m
● Bevochtiger
- Indien farmacon niet compatibel (hydrofiel/hydrofoob) is met uitwendige fase
- Hydrofiele bevochtiger: glycerol, propyleenglylcol en sorbitol 70% m/m
- Hydrofobe bevochtiger: vloeibare paraffine
- Bevochtiger in GAL1 ALTIJD hydrofiel!
Verschil humectans vs bevochtiger? DOEL
Concentratie gelvormer: tabel suspensies maar concentratie verhogen met factor 3-4
Hydrofiele gel
Carbomeergel TMF:
R/ Carbomeer 980 1g viscositeitsverhogende stof (1% nodig)
Natrium EDTA 0.1g chelator
Propyleenglycol 10g humectans
Trometamol 1g base*
Water voor bewaring tot 100g
- Carbomeer bevochtigen met propyleenglycol -> vermijden van klontervorming!
(gladde mortier)
ALTIJD BEVOCHTIGER TOEVOEGEN AAN CARBOMEERGEL: anders klonters
- Neutraliseren (met trometamol)
- Verdunnen
- Krachtig roeren
- Agglomeraten (spatel)? -> zalfmolen
=> als farmacon oplost/het is een vloeistof dan kan je geen agglomeraten krijgen (= samengeklitte
poederdeeltjes) dus op voorhand nadenken: als je brokken ziet kan het van farmacon zijn of is het
gelvormer die nog niet .. is? Eindcontrole: gel erop doen en uitstrijken, als je strepen ziet kan het dat je
agglomeraten hebt, niet goed want dan is farmacon niet homogeen verdeeld. Oplossing: zalfmolen,
enkel gebruiken als je eerst aan assistenten uitleg gevraagd hebt en FILMPJE KIJKEN OP BB!!!
- Bereiding terug homogeniseren
- Geen compensatie voor verlies
Gelen zijn samengesteld uit vloeistoffen gegelifieerd mbv geschikte gelvormers
- Hydrofobe gelen (aërosil): komt weinig voor
- Hydrofiele gelen (of alcoholhoudende gelen): hydrogelen
Schema
● 1 of meerdere farmaca
● Vehiculum = gel: gewoonlijk water, glycerol of propyleenglycol
- Polymeer of anorganische stof
- (pH regelaar): soms nodig
- Vloeistof/water
● Humectans
- Semipolaire vloeistof (bv propyleenglycol of glycerol) die water kan
vasthouden
- Vrij hygroscopisch waardoor bereiding niet gaat uitdrogen tijdens bewaring
of op huid
- Deze stoffen kan je ook gebruiken om farmacon te bevochtigen
- Op verslag mag je beide functies schrijven
- Humectans voeg je vaak zelf niet toe, staat er niets in je voorschrift maar wel
bevochtiger nodig dan mag je het wel toevoegen maar dan mag je het geen
humectans noemen want is niet oorspronkelijke functie, puur bevochtiger
- Staat het in voorschrift op voorhand dan is het een humectans maar je kan
het ook als bevochtiger gebruiken
● Bevochtiger:
- Bij woord “bevochtiger” moet je altijd erbij zetten of het hydrofiel of hydrofoob
is (in Gal1 altijd hydrofiel!!!)
● Antioxidanten
- Wateroplosbaar of vetoplosbaar: op verslag schrijven!
● Chelatoren
- Altijd hydrofiel! Zitten alleen maar in water
- Vangen metaalionen
● Conserveermiddelen
● Instellen pH (buffers)
● Geur/kleur/smaakstoffen
Farmaca
● Oplosbaarheid in het vehiculum
- Niet oplosbaar? -> suspensie maken -> deeltjesgrootte van het poeder (geen
agglomeraten)
● Lading van farmaconmolecule
- Chemische verenigbaarheid met vehiculum (emulgator, gelvormer)
- + geladen dan mag je geen anionogene gelvormer gebruiken (dan kan het
complexeren waardoor het werkzaamheid of viscositeit verliest)
● Chemische stabiliteit van het farmacon
- Oxidatiegevoelig? (vanbuiten te kennen!) vb resorcine, promethazine HCl,
salicylzuur, epinephrine, fenylefrine, physostigmine, vitamine A,..
, Hulpstoffen
Al oplossen in bereiding basis, behalve de hulpstoffen onbelangrijk voor stabiliteit farmacon (smaakstof, BWM,..)
● Antioxidanten/chelatoren
- Wateroplosbaar, vetoplosbaar
- Vb levertraan in vette zalf
- Vb resorcine in hydrofiele gel: resorcine is oxidatiegevoelig
- Natrium EDTA (= chelator): carbomeergel, clioquinol zijn lichtgevoelig
- Benzoylperoxide als farmacon: GEEN Na EDTA want stabiliteit farmacon
primeert
● Conserveermiddelen
- Sorbinezuur (pH <6)
- Parabenen (water voor bewaring TMF)
- Alcoholen (>15%), glycerol (>30%) en propyleenglycol (>15%) zijn
zelfconserverend
● Humectantia
- Stof die water kan aantrekken en vasthouden
- Hydrofiele bereiding mag niet uitdrogen tijdens bewaring/op de huid
- Glycerol, propyleenglycol en sorbitol 70% m/m
● Bevochtiger
- Indien farmacon niet compatibel (hydrofiel/hydrofoob) is met uitwendige fase
- Hydrofiele bevochtiger: glycerol, propyleenglylcol en sorbitol 70% m/m
- Hydrofobe bevochtiger: vloeibare paraffine
- Bevochtiger in GAL1 ALTIJD hydrofiel!
Verschil humectans vs bevochtiger? DOEL
Concentratie gelvormer: tabel suspensies maar concentratie verhogen met factor 3-4
Hydrofiele gel
Carbomeergel TMF:
R/ Carbomeer 980 1g viscositeitsverhogende stof (1% nodig)
Natrium EDTA 0.1g chelator
Propyleenglycol 10g humectans
Trometamol 1g base*
Water voor bewaring tot 100g
- Carbomeer bevochtigen met propyleenglycol -> vermijden van klontervorming!
(gladde mortier)
ALTIJD BEVOCHTIGER TOEVOEGEN AAN CARBOMEERGEL: anders klonters
- Neutraliseren (met trometamol)
- Verdunnen
- Krachtig roeren
- Agglomeraten (spatel)? -> zalfmolen
=> als farmacon oplost/het is een vloeistof dan kan je geen agglomeraten krijgen (= samengeklitte
poederdeeltjes) dus op voorhand nadenken: als je brokken ziet kan het van farmacon zijn of is het
gelvormer die nog niet .. is? Eindcontrole: gel erop doen en uitstrijken, als je strepen ziet kan het dat je
agglomeraten hebt, niet goed want dan is farmacon niet homogeen verdeeld. Oplossing: zalfmolen,
enkel gebruiken als je eerst aan assistenten uitleg gevraagd hebt en FILMPJE KIJKEN OP BB!!!
- Bereiding terug homogeniseren
- Geen compensatie voor verlies
