ORTHOPEDIE
1 ALGEMENE ORTHOPEDISCHE AANDOENINGEN
— Trauma
— Infectie
— Neoplasie
— Polyartritis
— Metabool
— Artrose
1.1 METABOLE AANDOENINGEN
— Panosteitis
§ Pubers: vanaf 8-9 maand (dieren kunnen ouder zijn dan 1 jaar, maar max 2 jaar en niet ouder)
§ Frequent
§ Rassen: Duitse Herder, Zwitserse Witte Herder, Bordeaux Dog, Berner senner, Sint Bernard
§ Klinisch
§ Dikwijls acuut mank, erg mank
§ Spontaan verbeteren
§ Hervallen
§ Manken kan verspringen
§ Soms algemene klachten (minder algemeen ziek dan HO)
§ Variabele graad van manken: licht- erg
§ Pijn bij druk op lange beenderen
§ Samen met andere gewrichtsaandoeningen!!
§ Foto: humerus grote vlek van osteosclerose – radius sclerose – elleboog geen artrose wel
trapvorming (rechts) dus mss elleboogdysplasie
§ Behandeling: ontstekingsremmers (weken), cortico’s
§ Prognose: gunstig
§ Kan tot 2 jaar terugkomen (zelden maar mogelijk)
§ Niet bij kleine rassen of kat
— Hypertrofische osteodystrofie
§ 4-6 maand
§ Minder frequent
§ Translucente zone parallel aan groeiplaat (blauwe pijl)
§ Loopt minder vlot: door HO ook standafwijkingen
§ Algemene klachten
§ Varus door groeiplaataantasting: door vroegere sluiting 1 vd
groeiplaten
§ Behandeling: pijnstillend, vocht en voeding
§ Prognose: soms moeilijk genezen
§ Waarschuw voor standafwijkingen
1
,1.2 POLYARTRITIS
— Verschillende oorzaken
§ Auto immuun (vaakst bij KHD)
§ Infectieus
§ Reactie na vaccinatie, op ander proces
— Verschillende groepen
§ Lupus erythematosus: niet erosief, algemene symptomen
§ Rheumatoïde artritis: erosief, soms alg sympt
§ Leishmaniasis: soms erosief, alg sympt
§ Lyme disease: niet erosief, alg sympt
— Symptomen
§ Manken/moeilijk lopen
§ Meestal valt 1 lidmaat op
§ Opzetting van verschillende gewrichten (discreet of duidelijk/vervormd)
§ Minder levendig
— Diagnose
§ Uitstrijkje en punctie
§ Inflammatoir beeld
§ bacterien = infectie
§ meer dan 1 gewricht aangetast= diagnose bevestigd
— RX: is er erosie? Is er bilateraal knie of elleboogprobleem?
Kat: collaps gewrichtsspleet, gaten alsof het aangevreten
wordt, zwelling
1.3 ARTROSE
— Wat is osteoartritis?
§ RX: Periostale reacties rond het gewricht
§ Synovitis (artroscopie)
§ Kraakbeen degeneratie – erosie (in gewricht)
— Klinische kenmerken
§ Klacht: mank, stijf, moeilijk rechtkomen
§ Geleidelijk of acuut (trauma in verhaal)
§ Groot ras (meer gewrichtsproblemen) > klein ras (tragere reactie door kleiner LG)
§ Zelden heel erg tenzij erge letsels
§ Klinisch: manken, startkreupel, spieratrofie, minder ROM, pijn bij manipulatie, opzetting,
crepitatie
2
, — RX: beginstadium weinig zien, bij chronisch osteofyten en deformatie – niet steeds duidelijk op RX
Links: normaal
Rechts: periostale reacties rond gewricht, deformatie prox ulna
of processus anconeus
— Vragen eigenaar: is behandeling nog de moeite? JA, mits gepaste behandeling en bijgestelde
verwachtingen (geen sporthond meer)
Primaire OA Secundaire OA
Geen onderliggende gewrichtsaandoening Onderliggende gewrichtsaandoening
§ Genetische aanleg § Ontwikkelingsprobleem (al jonge hond)
§ Overbelasting normaal gewricht (sport) § Trauma (degeneratie start)
§ Degeneratie: X band ruptuur
Zeldzaam Vaak
Oudere dieren Jonge en oude dieren
— Ook OA bij jonge honden vb. 1 jaar
§ Deze Berner liep wijd en niet comfortabel
§ er is misvorming femurkop (rechtse foto) en
artrose (links normaal)
§ = heupdysplasie met periostale reacties
— Is het omkeerbaar? Nee, alle reacties blijven en schade
binnen gewricht blijft bestaan (eventueel wel
fibrocartilagineus weefsel groeien bij jonge honden, maar bij
grote honden geen beterschap kraakbeen)
— OA proberen voorkomen: snelle diagnose en behandeling
— Wat is belangrijk voor dieren met OA
§ Vaststellen probleem
§ Behandel onderliggend probleem
§ Gepaste nabehandeling en opvolging (schade beperken en evt betere conditie geven aan
dier)
§ Voorbeeld schouder OCD
§ Liep er jaar mee rond
§ Afplatting en artrose
§ Fragment weggehaald
§ Hond kon erna beter lopen (ondanks erge OA)
§ Voorbeeld elleboog dysplasie
§ Goede beeldvorming nodig
§ RX: Beetje sclerose en periostale reactie
§ Artroscopie: fragment en kb schade
§ Vroege diagnose beperkt verdere schade
§ Wat voel je: beenderige opzetting, verminderde ROM, pijn bij hyperextensie, zelden
crepitatie maar kan wel
§ Voorbeeld heupdysplasie
§ Bekkenkanteling helpt niet bij erge OA
3
, § Heupprothese
§ Voorbeeld X band ruptuur
§ Erge opzetting knie en artrotische reactie
§ Behandeld met TTA: instabiliteit bij lopen behandeld –> primaire oorzaak weg
§ Voorbeeld primaire OA
§ Moeilijk oorzaak wegdoen
§ Voedingssupplementen (flexadin), NSAID, PRP, hyaluronzuur IA, fysiotherapie
1.4 STANDAFWIJKING
— Valgus
§ Ondervoet draait naar buiten vanuit carpus
§ Ulna tekort: vroege sluiting distale groeiplaat
§ Ulna wilt niet mee en radius duwt weg
§ Pro curvatum: poot naar voor plooien
§ Oorzaken
§ Trauma (conische vorm): op 4 maand is er kans dat poot na
trauma nog in valgus kan groeien, waarschuw eigenaar
§ Idiopatisch: beide voorpaten valgus zonder oorzaak
§ Persisterende kraakbeenzuil: groeiplaat groeit trager mee en trekt
poot scheef
§ Hypertrofische osteodystrofie: extra reactie boven groeiplaat
§ Behandeling
§ Ulnectomie/ulnotomie: snel!!
§ Nooit inspalken: niet tegenhouden groei, drukletsles, verlies tijd
§ Correctie op volwassen leeftijd
§ Bij volgroeide dieren zonder klachten niet steeds correctie nodig
Ulnectomie: grote fragmenten wegnemen bij grote rassen omdat na
maanden de beenstukken terug aan elkaar kunne groeien met terug scheve
groei als gevolg
Links: pre op: ulna kort en trekt in elleboog
Rechts: post op: groot fragment weg, moeilijke fusie bij kleine rassen à
atrofische non union à gevaar dat elleboog beweegt en pijn doet. Om het
goed te doen bij kleine rassen enkel ulna doorhalen zonder stuk eruit te
nemen
Correctieve osteotomie: reken uit hoeveel je wegneemt en onder
welke hoek. Meestal varus en pro curvatum dus in 2 richtingen iets
wegnemen.
4
1 ALGEMENE ORTHOPEDISCHE AANDOENINGEN
— Trauma
— Infectie
— Neoplasie
— Polyartritis
— Metabool
— Artrose
1.1 METABOLE AANDOENINGEN
— Panosteitis
§ Pubers: vanaf 8-9 maand (dieren kunnen ouder zijn dan 1 jaar, maar max 2 jaar en niet ouder)
§ Frequent
§ Rassen: Duitse Herder, Zwitserse Witte Herder, Bordeaux Dog, Berner senner, Sint Bernard
§ Klinisch
§ Dikwijls acuut mank, erg mank
§ Spontaan verbeteren
§ Hervallen
§ Manken kan verspringen
§ Soms algemene klachten (minder algemeen ziek dan HO)
§ Variabele graad van manken: licht- erg
§ Pijn bij druk op lange beenderen
§ Samen met andere gewrichtsaandoeningen!!
§ Foto: humerus grote vlek van osteosclerose – radius sclerose – elleboog geen artrose wel
trapvorming (rechts) dus mss elleboogdysplasie
§ Behandeling: ontstekingsremmers (weken), cortico’s
§ Prognose: gunstig
§ Kan tot 2 jaar terugkomen (zelden maar mogelijk)
§ Niet bij kleine rassen of kat
— Hypertrofische osteodystrofie
§ 4-6 maand
§ Minder frequent
§ Translucente zone parallel aan groeiplaat (blauwe pijl)
§ Loopt minder vlot: door HO ook standafwijkingen
§ Algemene klachten
§ Varus door groeiplaataantasting: door vroegere sluiting 1 vd
groeiplaten
§ Behandeling: pijnstillend, vocht en voeding
§ Prognose: soms moeilijk genezen
§ Waarschuw voor standafwijkingen
1
,1.2 POLYARTRITIS
— Verschillende oorzaken
§ Auto immuun (vaakst bij KHD)
§ Infectieus
§ Reactie na vaccinatie, op ander proces
— Verschillende groepen
§ Lupus erythematosus: niet erosief, algemene symptomen
§ Rheumatoïde artritis: erosief, soms alg sympt
§ Leishmaniasis: soms erosief, alg sympt
§ Lyme disease: niet erosief, alg sympt
— Symptomen
§ Manken/moeilijk lopen
§ Meestal valt 1 lidmaat op
§ Opzetting van verschillende gewrichten (discreet of duidelijk/vervormd)
§ Minder levendig
— Diagnose
§ Uitstrijkje en punctie
§ Inflammatoir beeld
§ bacterien = infectie
§ meer dan 1 gewricht aangetast= diagnose bevestigd
— RX: is er erosie? Is er bilateraal knie of elleboogprobleem?
Kat: collaps gewrichtsspleet, gaten alsof het aangevreten
wordt, zwelling
1.3 ARTROSE
— Wat is osteoartritis?
§ RX: Periostale reacties rond het gewricht
§ Synovitis (artroscopie)
§ Kraakbeen degeneratie – erosie (in gewricht)
— Klinische kenmerken
§ Klacht: mank, stijf, moeilijk rechtkomen
§ Geleidelijk of acuut (trauma in verhaal)
§ Groot ras (meer gewrichtsproblemen) > klein ras (tragere reactie door kleiner LG)
§ Zelden heel erg tenzij erge letsels
§ Klinisch: manken, startkreupel, spieratrofie, minder ROM, pijn bij manipulatie, opzetting,
crepitatie
2
, — RX: beginstadium weinig zien, bij chronisch osteofyten en deformatie – niet steeds duidelijk op RX
Links: normaal
Rechts: periostale reacties rond gewricht, deformatie prox ulna
of processus anconeus
— Vragen eigenaar: is behandeling nog de moeite? JA, mits gepaste behandeling en bijgestelde
verwachtingen (geen sporthond meer)
Primaire OA Secundaire OA
Geen onderliggende gewrichtsaandoening Onderliggende gewrichtsaandoening
§ Genetische aanleg § Ontwikkelingsprobleem (al jonge hond)
§ Overbelasting normaal gewricht (sport) § Trauma (degeneratie start)
§ Degeneratie: X band ruptuur
Zeldzaam Vaak
Oudere dieren Jonge en oude dieren
— Ook OA bij jonge honden vb. 1 jaar
§ Deze Berner liep wijd en niet comfortabel
§ er is misvorming femurkop (rechtse foto) en
artrose (links normaal)
§ = heupdysplasie met periostale reacties
— Is het omkeerbaar? Nee, alle reacties blijven en schade
binnen gewricht blijft bestaan (eventueel wel
fibrocartilagineus weefsel groeien bij jonge honden, maar bij
grote honden geen beterschap kraakbeen)
— OA proberen voorkomen: snelle diagnose en behandeling
— Wat is belangrijk voor dieren met OA
§ Vaststellen probleem
§ Behandel onderliggend probleem
§ Gepaste nabehandeling en opvolging (schade beperken en evt betere conditie geven aan
dier)
§ Voorbeeld schouder OCD
§ Liep er jaar mee rond
§ Afplatting en artrose
§ Fragment weggehaald
§ Hond kon erna beter lopen (ondanks erge OA)
§ Voorbeeld elleboog dysplasie
§ Goede beeldvorming nodig
§ RX: Beetje sclerose en periostale reactie
§ Artroscopie: fragment en kb schade
§ Vroege diagnose beperkt verdere schade
§ Wat voel je: beenderige opzetting, verminderde ROM, pijn bij hyperextensie, zelden
crepitatie maar kan wel
§ Voorbeeld heupdysplasie
§ Bekkenkanteling helpt niet bij erge OA
3
, § Heupprothese
§ Voorbeeld X band ruptuur
§ Erge opzetting knie en artrotische reactie
§ Behandeld met TTA: instabiliteit bij lopen behandeld –> primaire oorzaak weg
§ Voorbeeld primaire OA
§ Moeilijk oorzaak wegdoen
§ Voedingssupplementen (flexadin), NSAID, PRP, hyaluronzuur IA, fysiotherapie
1.4 STANDAFWIJKING
— Valgus
§ Ondervoet draait naar buiten vanuit carpus
§ Ulna tekort: vroege sluiting distale groeiplaat
§ Ulna wilt niet mee en radius duwt weg
§ Pro curvatum: poot naar voor plooien
§ Oorzaken
§ Trauma (conische vorm): op 4 maand is er kans dat poot na
trauma nog in valgus kan groeien, waarschuw eigenaar
§ Idiopatisch: beide voorpaten valgus zonder oorzaak
§ Persisterende kraakbeenzuil: groeiplaat groeit trager mee en trekt
poot scheef
§ Hypertrofische osteodystrofie: extra reactie boven groeiplaat
§ Behandeling
§ Ulnectomie/ulnotomie: snel!!
§ Nooit inspalken: niet tegenhouden groei, drukletsles, verlies tijd
§ Correctie op volwassen leeftijd
§ Bij volgroeide dieren zonder klachten niet steeds correctie nodig
Ulnectomie: grote fragmenten wegnemen bij grote rassen omdat na
maanden de beenstukken terug aan elkaar kunne groeien met terug scheve
groei als gevolg
Links: pre op: ulna kort en trekt in elleboog
Rechts: post op: groot fragment weg, moeilijke fusie bij kleine rassen à
atrofische non union à gevaar dat elleboog beweegt en pijn doet. Om het
goed te doen bij kleine rassen enkel ulna doorhalen zonder stuk eruit te
nemen
Correctieve osteotomie: reken uit hoeveel je wegneemt en onder
welke hoek. Meestal varus en pro curvatum dus in 2 richtingen iets
wegnemen.
4
