Hoorcollege Stabiliteit van Geneesmiddelen
Therapeutische en toxische activiteit
• Fysisch
• Microbiologisch
• Chemisch
o Reactie kinetiek
o Belangrijke chemische reacties
o Hybridisatie en resonantie
o Reactie mechanisme
Chemische reacties
Stabiliteit is:
• Snelheidsafhankelijk
• Tijdsafhankelijk
Relatie chemische thermodynamica (mogelijkheid) en kinetiek (snelheid)
Thermodynamica doet alleen een uitspraak over het verschil in vrije energie tussen de begin -en
eindtoestand
• ΔG = ΔGproducts - ΔGreactants
Om een reactie te laten verlopen moet eerst een bepaalde energiebarrière worden overbrugd:
activeringsenergie (Ea)
Kinetiek en geneesmiddelen
• Afbraak van een geneesmiddel tijdens opslag
6.3 Houdbaarheid
bv. 3 jaar voor 10mg en 20mg tabletten; 2 jaar voor 40mg tabletten
6.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij opslag
bv. Niet bewaren boven 30 graden celcius; bewaren in originele verpakking
Definitie van chemische reactiesnelheid
𝑉𝑒𝑟𝑎𝑛𝑑𝑒𝑟𝑖𝑛𝑔 𝑖𝑛 𝑒𝑒𝑛 𝑔𝑒𝑔𝑒𝑣𝑒𝑛 ℎ𝑜𝑒𝑣𝑒𝑒𝑙ℎ𝑒𝑖𝑑 [𝑅]𝑡2−[𝑅]𝑡1 𝛥[𝑅] 𝛥[𝑅]
Snelheid = 𝐵𝑒𝑝𝑎𝑎𝑙𝑑𝑒 𝑡𝑖𝑗𝑑𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑜𝑑𝑒
= 𝑡2−𝑡1
= 𝛥𝑡
lim(𝛥t 0) 𝛥𝑡
[R] = een concentratie-eenheid, bijvoorbeeld: mol/L (M)
t = tijdseenheid, bijvoorbeeld: seconde (s), minuut (min), uur (h)
, Snelheid en orde van een reactie
aA + bB producten
𝛥[𝐴]
Snelheid = - = k[A]n[B]m m + n is de orde van de reactie
𝛥𝑡
snelheidswet snelheidsconstante
1) Nulde orde kinetiek
Linear verband tussen concentratie en tijd
RP
[R]t = [R]0 – k0t
Voorbeelden binnen de farmacokinetiek en chemische kinetiek:
• Ontleding van aspirine
• Toediening van een farmacon via een infuus
• Eliminatie van ethanol uit bloed
Voorbeeld: hoeveelheid actief geneesmiddel na aanbrengen van een zalf in µg
Therapeutische en toxische activiteit
• Fysisch
• Microbiologisch
• Chemisch
o Reactie kinetiek
o Belangrijke chemische reacties
o Hybridisatie en resonantie
o Reactie mechanisme
Chemische reacties
Stabiliteit is:
• Snelheidsafhankelijk
• Tijdsafhankelijk
Relatie chemische thermodynamica (mogelijkheid) en kinetiek (snelheid)
Thermodynamica doet alleen een uitspraak over het verschil in vrije energie tussen de begin -en
eindtoestand
• ΔG = ΔGproducts - ΔGreactants
Om een reactie te laten verlopen moet eerst een bepaalde energiebarrière worden overbrugd:
activeringsenergie (Ea)
Kinetiek en geneesmiddelen
• Afbraak van een geneesmiddel tijdens opslag
6.3 Houdbaarheid
bv. 3 jaar voor 10mg en 20mg tabletten; 2 jaar voor 40mg tabletten
6.4 Speciale voorzorgsmaatregelen bij opslag
bv. Niet bewaren boven 30 graden celcius; bewaren in originele verpakking
Definitie van chemische reactiesnelheid
𝑉𝑒𝑟𝑎𝑛𝑑𝑒𝑟𝑖𝑛𝑔 𝑖𝑛 𝑒𝑒𝑛 𝑔𝑒𝑔𝑒𝑣𝑒𝑛 ℎ𝑜𝑒𝑣𝑒𝑒𝑙ℎ𝑒𝑖𝑑 [𝑅]𝑡2−[𝑅]𝑡1 𝛥[𝑅] 𝛥[𝑅]
Snelheid = 𝐵𝑒𝑝𝑎𝑎𝑙𝑑𝑒 𝑡𝑖𝑗𝑑𝑠𝑝𝑒𝑟𝑖𝑜𝑑𝑒
= 𝑡2−𝑡1
= 𝛥𝑡
lim(𝛥t 0) 𝛥𝑡
[R] = een concentratie-eenheid, bijvoorbeeld: mol/L (M)
t = tijdseenheid, bijvoorbeeld: seconde (s), minuut (min), uur (h)
, Snelheid en orde van een reactie
aA + bB producten
𝛥[𝐴]
Snelheid = - = k[A]n[B]m m + n is de orde van de reactie
𝛥𝑡
snelheidswet snelheidsconstante
1) Nulde orde kinetiek
Linear verband tussen concentratie en tijd
RP
[R]t = [R]0 – k0t
Voorbeelden binnen de farmacokinetiek en chemische kinetiek:
• Ontleding van aspirine
• Toediening van een farmacon via een infuus
• Eliminatie van ethanol uit bloed
Voorbeeld: hoeveelheid actief geneesmiddel na aanbrengen van een zalf in µg
