Praktische bestuursrecht
Hoofdstuk 1 Kennismaking met het bestuursrecht | Week 1
De verhouding tussen de overheid en de burger en de regels die daarbij gelden, vormen de kern van
het bestuursrecht.
1.1 Wat is het bestuursrecht? Blz.13
Wat is het openbaar bestuur? : de overheid die optreedt om het algemeen belang te behartigen.
Wat is de taak van het openbaar : de samenleving zo besturen dat burgers en organisaties op een
bestuur? fatsoenlijke manier met en naast elkaar kunnen leven en wonen.
Waar heeft het bestuursrecht : op het juridische functioneren van het openbaar bestuur en zijn
betrekking op? relatie tot de burger.
Waar hebben de rechtsnormen van : - de organisatie van het openbaar bestuur;
het bestuursrecht betrekking op? : - verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen;
: - de rechtsnormen waaraan het openbaar bestuur zich moet
houden bij de uitoefening van die bestuursbevoegdheden;
: - rechtsnormen die gelden voor de burger en regels voor de
handhaving ervan;
: - de juridische bescherming voor de burger tegen het optreden
van het openbaar bestuur.
Wat is publiekrecht? : betreft de rechtsverhoudingen tussen overheid en
rechtssubjecten (natuurlijke en rechtspersonen).
Horizontale of verticale werking? : verticale werking
Waarom? : de overheid heeft een gezagspositie, de burger/
belanghebbende is ondergeschikt aan de overheid.
Wat is privaatrecht? : betreft rechtsverhoudingen tussen natuurlijke- en
rechtspersonen onderling.
Horizontale of verticale werking? : horizontale werking.
Waarom? : omdat partijen zijn (formeel) gelijkwaardig zijn.
Behoort het bestuursrecht tot : publiekrecht.
publiek- of privaatrecht?
Wat zijn de hoofdlijnen van het 1) organisatie van het openbaar bestuur;
bestuursrecht? 2) verlening van bestuursbevoegdheden;
3) normen voor de bestuursorganen;
4) handhaving normen voor burgers;
5) rechtsbescherming.
1.2 Legaliteitsbeginsel en specialiteitsbeginsel Blz.14
Wat voor staatsvorm is NL? : een democratische rechtstaat.
Wie vaardigen wetten uit? : de regering en Staten-Generaal.
Wie voert die wetten uit? : het openbaar bestuur.
Zijn ze aan die wetten verbonden? : ja.
Wat is wetmatigheid van bestuur? : dat is het legaliteitsbeginsel.
Wat houdt dat in? : dat het openbaar bestuur alleen mag optreden als dit is
1
, vastgelegd in een wet, art. 8 Gw.
1.2.2 Specialiteitsbeginsel Blz.15
Wat is het specialiteitsbeginsel? : een bestuursorgaan mag bij het voorbereiden van een besluit
alleen de belangen afwegen die vallen binnen het kader van een
bijzondere wet.
Waaruit bestaat het fundament : uit het legaliteitsbeginsel en
van het bestuursrecht? het specialiteitsbeginsel.
Dus:
Het legaliteitsbeginsel: : Voor het optreden van het openbaar bestuur is een grondslag
in de wet nodig.
Het specialiteitsbeginsel: : Bij het afwegen van belangen moet het openbaar bestuur
binnen het kader blijven van de toepasselijke wet.
1.3 Bronnen van het bestuursrecht Blz.16
Welke 3 rechtsbronnen zijn voor 1) wet- en regelgeving en verdragen;
het bestuursrecht van belang? 2) jurisprudentie;
3) ongeschreven recht, met name enkele algemene beginselen
van behoorlijk bestuur (abbb’s).
Waar zijn abbb’s in vastgelegd? : in de Awb.
Mag een lagere regeling in strijdt : nee.
zijn met een hogere regeling?
Hoe is het bestuursrechtelijke 1. Verdrag 7. Provinciale verordening
normenstelsel opgebouwd? 2. EU-vorderingen en EU-richtlijnen 8. Gemeentelijke ver-
3. Grondwet ordening/waterschaps-
4. Wet in formele zin verordening
5. AMvB 9. Beleidsregels
6. Ministeriele regeling 10. Vergunningvoorschrift
Wat zijn belangrijke verdragen : EVRM, EU-Verdrag en EU-Werkingsverdrag.
voor het bestuursrecht?
Wie stelt abbb’s vast? : de regering
Wat voor regels bevatten abbb’s? : hoofdzakelijk algemeen verbindende voorwaarden voor
burgers maar ook voor overheden. Daarnaast kennen ze ook
bevoegdheden toe aan organen van het openbaar bestuur.
Wat voor regels bevatten : hoofdzakelijk algemeen verbindende voorwaarden voor
ministeriële regelingen? burgers en kennen bevoegdheden toe aan bestuursorganen.
Is dit een hogere of lagere regeling? : het is een lagere regeling dan AMvB’s.
Wat zijn beleidsregels? : eigen richtlijnen voor het openbaar bestuur en gelden alleen
voor het orgaan van het openbaar bestuur dat ze heeft
vastgesteld of waarvoor ze zijn bedoeld.
Waar vind je beleidsregels? : kunnen te vinden zijn alle lagen van het openbaar bestuur.
Wat zijn vergunningvoorschriften? : dit zijn normen die gelden in het individuele geval, dus voor
degene aan wie de vergunning is verleend.
Waar bestaan vergunning- : uit rechtsnormen afkomstig van wetten en lagere regelingen
voorschriften uit? en : uit regels die het bestuursorgaan dat de vergunning verleent,
2
Hoofdstuk 1 Kennismaking met het bestuursrecht | Week 1
De verhouding tussen de overheid en de burger en de regels die daarbij gelden, vormen de kern van
het bestuursrecht.
1.1 Wat is het bestuursrecht? Blz.13
Wat is het openbaar bestuur? : de overheid die optreedt om het algemeen belang te behartigen.
Wat is de taak van het openbaar : de samenleving zo besturen dat burgers en organisaties op een
bestuur? fatsoenlijke manier met en naast elkaar kunnen leven en wonen.
Waar heeft het bestuursrecht : op het juridische functioneren van het openbaar bestuur en zijn
betrekking op? relatie tot de burger.
Waar hebben de rechtsnormen van : - de organisatie van het openbaar bestuur;
het bestuursrecht betrekking op? : - verlenen van bestuursbevoegdheden aan bestuursorganen;
: - de rechtsnormen waaraan het openbaar bestuur zich moet
houden bij de uitoefening van die bestuursbevoegdheden;
: - rechtsnormen die gelden voor de burger en regels voor de
handhaving ervan;
: - de juridische bescherming voor de burger tegen het optreden
van het openbaar bestuur.
Wat is publiekrecht? : betreft de rechtsverhoudingen tussen overheid en
rechtssubjecten (natuurlijke en rechtspersonen).
Horizontale of verticale werking? : verticale werking
Waarom? : de overheid heeft een gezagspositie, de burger/
belanghebbende is ondergeschikt aan de overheid.
Wat is privaatrecht? : betreft rechtsverhoudingen tussen natuurlijke- en
rechtspersonen onderling.
Horizontale of verticale werking? : horizontale werking.
Waarom? : omdat partijen zijn (formeel) gelijkwaardig zijn.
Behoort het bestuursrecht tot : publiekrecht.
publiek- of privaatrecht?
Wat zijn de hoofdlijnen van het 1) organisatie van het openbaar bestuur;
bestuursrecht? 2) verlening van bestuursbevoegdheden;
3) normen voor de bestuursorganen;
4) handhaving normen voor burgers;
5) rechtsbescherming.
1.2 Legaliteitsbeginsel en specialiteitsbeginsel Blz.14
Wat voor staatsvorm is NL? : een democratische rechtstaat.
Wie vaardigen wetten uit? : de regering en Staten-Generaal.
Wie voert die wetten uit? : het openbaar bestuur.
Zijn ze aan die wetten verbonden? : ja.
Wat is wetmatigheid van bestuur? : dat is het legaliteitsbeginsel.
Wat houdt dat in? : dat het openbaar bestuur alleen mag optreden als dit is
1
, vastgelegd in een wet, art. 8 Gw.
1.2.2 Specialiteitsbeginsel Blz.15
Wat is het specialiteitsbeginsel? : een bestuursorgaan mag bij het voorbereiden van een besluit
alleen de belangen afwegen die vallen binnen het kader van een
bijzondere wet.
Waaruit bestaat het fundament : uit het legaliteitsbeginsel en
van het bestuursrecht? het specialiteitsbeginsel.
Dus:
Het legaliteitsbeginsel: : Voor het optreden van het openbaar bestuur is een grondslag
in de wet nodig.
Het specialiteitsbeginsel: : Bij het afwegen van belangen moet het openbaar bestuur
binnen het kader blijven van de toepasselijke wet.
1.3 Bronnen van het bestuursrecht Blz.16
Welke 3 rechtsbronnen zijn voor 1) wet- en regelgeving en verdragen;
het bestuursrecht van belang? 2) jurisprudentie;
3) ongeschreven recht, met name enkele algemene beginselen
van behoorlijk bestuur (abbb’s).
Waar zijn abbb’s in vastgelegd? : in de Awb.
Mag een lagere regeling in strijdt : nee.
zijn met een hogere regeling?
Hoe is het bestuursrechtelijke 1. Verdrag 7. Provinciale verordening
normenstelsel opgebouwd? 2. EU-vorderingen en EU-richtlijnen 8. Gemeentelijke ver-
3. Grondwet ordening/waterschaps-
4. Wet in formele zin verordening
5. AMvB 9. Beleidsregels
6. Ministeriele regeling 10. Vergunningvoorschrift
Wat zijn belangrijke verdragen : EVRM, EU-Verdrag en EU-Werkingsverdrag.
voor het bestuursrecht?
Wie stelt abbb’s vast? : de regering
Wat voor regels bevatten abbb’s? : hoofdzakelijk algemeen verbindende voorwaarden voor
burgers maar ook voor overheden. Daarnaast kennen ze ook
bevoegdheden toe aan organen van het openbaar bestuur.
Wat voor regels bevatten : hoofdzakelijk algemeen verbindende voorwaarden voor
ministeriële regelingen? burgers en kennen bevoegdheden toe aan bestuursorganen.
Is dit een hogere of lagere regeling? : het is een lagere regeling dan AMvB’s.
Wat zijn beleidsregels? : eigen richtlijnen voor het openbaar bestuur en gelden alleen
voor het orgaan van het openbaar bestuur dat ze heeft
vastgesteld of waarvoor ze zijn bedoeld.
Waar vind je beleidsregels? : kunnen te vinden zijn alle lagen van het openbaar bestuur.
Wat zijn vergunningvoorschriften? : dit zijn normen die gelden in het individuele geval, dus voor
degene aan wie de vergunning is verleend.
Waar bestaan vergunning- : uit rechtsnormen afkomstig van wetten en lagere regelingen
voorschriften uit? en : uit regels die het bestuursorgaan dat de vergunning verleent,
2