Hoofdstuk 7 Veerkracht
Bij een nieuwe van het kijken naar gevolgen van stressvolle gebeurtenissen passen termen als
veerkracht, posttraumatische groei en resilience (resilio = ik veer terug). Deze laatste wordt
gedefinieerd als het vermogen om onder of na moeilijke omstandigheden goed te functioneren en
zelfs te groeien. De meeste mensen zeggen dat nare gebeurtenissen hen alleen maar sterker heeft
gemaakt. Nietzsche: “waar ik niet aan dood ga, maakt me sterker”. Schokkende gebeurtenissen
maken onderdeel uit van het menselijk leven. Deze kunnen veroorzaakt worden door de mens (bijv.
oorlogen) of natuur (bijv. overstromingen). Na de terroristische aanslag op het WTC in New York was
veerkracht het meest voorkomende resultaat. Het goede nieuws is dus dat de meeste mensen in
staat zijn mee te buigen met en terug te buigen tijdens en na stressvolle gebeurtenissen. Het idee dat
je in staat bent om uiteindelijk een positieve uitkomst te bewerkstelligen, is een belangrijke
motivator om de verschikkingen van de oorlog te verwerken. Veerkracht is net als hoop niet iets wat
je hebt maar wat je doet. Epictetus: ‘het gaat er niet om wat je overkomt, maar om de manier waarop
je er mee omgaat’. Volgens Fredrickson kan positieviteit wel eens het best bewaarde geheim zijn om
met tegenslagen om te gaan. Focus op deze veerkracht en groei kan mensen zelf helpen de sterke
kanten van zichzelf te ontdekken en aan te moedigen. Dus niet alle focus op posttraumatische stress
maar op posttraumatisch succes! Logotherapie richt zich op de toekomst, op de taken en de
zinvolle doelstellingen die de cliënt in zijn toekomst zal moeten verwezenlijken. De cliënt in
logotherapie wordt in feite geconfronteerd, en geheroriënteerd, op de zin van het leven. Het Griekse
woord logos staat voor betekenis.
Veerkracht en optimisme
Hoog-veerkrachtige mensen deze mensen hebben een optimistischere kijk op het leven en staan
open voor nieuwe ervaringen. Ze hebbe meer positieve emoties dan laag-veerkrachtige mensen.
Amygdala deel in de hersenen die vooral zorgt voor de affectieve kleuringen van indrukken vanuit
de buitenwereld. Emoties worden gekoppeld aan bepaalde zintuigelijke ervaringen en de daarmee
verbonden mensen, dieren of voorwerpen. Zo wordt het geheugen versterkt en kunnen emoties en
gevoelens later worden herkend. Amygdala is betrokken bij bijvoorbeeld agressie en angst. De
amygdala zou bij mensen met een hoge veerkracht minder geactiveerd worden dan bij mensen met
een lage veerkracht. Punten om op te letten als het gaat om posttraumatische groei:
De focus op groei mag niet ten koste gaan van empathie voor de pijn en het lijden.
Groei komt voort uit het omgaan met het trauma, niet uit het traumazelf.
Trauma is niet noodzakelijk voor groei
Niet iedereen groeit na trauma en dat hoeft ook niet.
De 3 C’s van spiritualiteit als bronnen van veerkracht:
Connection; je verbonden voelen
Compassion; het hebben van mededogen en liefde
Contribution; iets bijdragen aan het grotere geheel
Crisis
Ook in tijden van crisis, is het hebben van positieve emoties belangrijk. Positieve emoties in
crisisgesprekken met clienten er wordt aan de cliënt gevraagd naar hoop en de eigen competenties.
Door het stellen van vragen naar het doel en naar de competenties van de cliënt kan men de valkuil
van de overdracht van de competentie door de cliënt aan de hulpverlener omzeilen. Zo wordt de
hulpverlener ‘hoopverlener’.
, Rouw en veerkracht
Als je mensen vraagt wat ze als positief hebben ervaren bij hun verlies, dan is dat dat ze ‘wakker zijn
geschud’. Ze hebben de prioriteiten in hun leven veranderd. Ook zeggen mensen vaak dat ze door dat
verlies meer in het hier en nu leven, dan in het verleden of de toekomst.
Zingeving en optimisme
Verband tussen zingeving en optimisme bij verlies. Mensen die in het algemeen positieve
verwachtingen hebben, zoeken actiever naar mogelijkheden om slechte tijden te veranderen inbetere
tijden en naar positievere manieren om naar de situatie te kijken. Hoe meer ze daar mee bezig zijn,
hoe groter de kans wordt dat ze ook iets positiefs vinden.
Hoofdstuk 8 Geluk
‘geluk hang af van wat men kan geven, niet van wat men kan krijgen’. – Ghandi
Voor de meeste mensen is gelukhet doel van het leven. Maar wat is dat dan, gelukkig zijn? Voor ieder
mens is dat anders. Er zijn 3 dingen nodig om gelukkig te zijn:
Autonomie; vrijheid om keuzes te maken die bij ons passen
Betrokkenheid; ons verbonden voelen met anderen
Competentie; idee dat we goed zijn in wat we doen
Vooral het verbonden voelen met de ander, het hebben van vriendschappen en goede relaties zorgt
voor een groter gevoel van geluk.
Lyubomirsky behoort tot de wetenschappers die geluk onderzoeken. Zij stelt dat geluk voor vijftig
procent maakbaar is. De helft is namelijk genetisch bepaald en krijgen we met onze geboorte mee, op
de andere helft heb je wel invloed maar daar moet je wat voor doen.
Geluksformule:
Geluk is voor de helft iets wat je doet en voor de helft iets wat je hebt (optimist of pessimist)
G=B+O+V
Geluk = de soms van B (basisstemming) + O (omstandigheden in het leven, sommige vastliggend
anderen veranderbaar) + V (vrijwillige activiteiten, dingen die iemand zelf kiest, zoals vakantie,
iemand helpen, fitness etc)
Geluk is niet iets wat je rechtstreeks kan krijgen, je moet er voor werken. Omstandigheden creëren
(O), kwaliteiten gebruiken (V) en de juiste relaties aangaan. Gelukkige mensen zijn gezonder,
productiever, energieker, socialer en creatiever. Iemand moet elke dag ongeveer vier dingen doen
waardoor hij zich aantoonbaar gelukkiger zal voelen (bv. Mediteren, sporten, vriendelijk zijn etc) Geld
maakt gelukkig, maar alleen als het nodig is om in de eerste levensbehoeften te voorzien. Hierna is
deze regel niet meer van toepassing. Een uitgebalanceerd mens is wijs, medelevend en creatief
zorgt voor geluk en welbevinden. Gelukt vraagt erom dat je jezelf en de wereld om je heen verandert,
je eigen doel nastreeft en dat aanpast aan anderen. Door evenwicht te vinden kun je richting geven
aan je leven met tevredenheid, geluk en een gevoel van betekenis.
Bij een nieuwe van het kijken naar gevolgen van stressvolle gebeurtenissen passen termen als
veerkracht, posttraumatische groei en resilience (resilio = ik veer terug). Deze laatste wordt
gedefinieerd als het vermogen om onder of na moeilijke omstandigheden goed te functioneren en
zelfs te groeien. De meeste mensen zeggen dat nare gebeurtenissen hen alleen maar sterker heeft
gemaakt. Nietzsche: “waar ik niet aan dood ga, maakt me sterker”. Schokkende gebeurtenissen
maken onderdeel uit van het menselijk leven. Deze kunnen veroorzaakt worden door de mens (bijv.
oorlogen) of natuur (bijv. overstromingen). Na de terroristische aanslag op het WTC in New York was
veerkracht het meest voorkomende resultaat. Het goede nieuws is dus dat de meeste mensen in
staat zijn mee te buigen met en terug te buigen tijdens en na stressvolle gebeurtenissen. Het idee dat
je in staat bent om uiteindelijk een positieve uitkomst te bewerkstelligen, is een belangrijke
motivator om de verschikkingen van de oorlog te verwerken. Veerkracht is net als hoop niet iets wat
je hebt maar wat je doet. Epictetus: ‘het gaat er niet om wat je overkomt, maar om de manier waarop
je er mee omgaat’. Volgens Fredrickson kan positieviteit wel eens het best bewaarde geheim zijn om
met tegenslagen om te gaan. Focus op deze veerkracht en groei kan mensen zelf helpen de sterke
kanten van zichzelf te ontdekken en aan te moedigen. Dus niet alle focus op posttraumatische stress
maar op posttraumatisch succes! Logotherapie richt zich op de toekomst, op de taken en de
zinvolle doelstellingen die de cliënt in zijn toekomst zal moeten verwezenlijken. De cliënt in
logotherapie wordt in feite geconfronteerd, en geheroriënteerd, op de zin van het leven. Het Griekse
woord logos staat voor betekenis.
Veerkracht en optimisme
Hoog-veerkrachtige mensen deze mensen hebben een optimistischere kijk op het leven en staan
open voor nieuwe ervaringen. Ze hebbe meer positieve emoties dan laag-veerkrachtige mensen.
Amygdala deel in de hersenen die vooral zorgt voor de affectieve kleuringen van indrukken vanuit
de buitenwereld. Emoties worden gekoppeld aan bepaalde zintuigelijke ervaringen en de daarmee
verbonden mensen, dieren of voorwerpen. Zo wordt het geheugen versterkt en kunnen emoties en
gevoelens later worden herkend. Amygdala is betrokken bij bijvoorbeeld agressie en angst. De
amygdala zou bij mensen met een hoge veerkracht minder geactiveerd worden dan bij mensen met
een lage veerkracht. Punten om op te letten als het gaat om posttraumatische groei:
De focus op groei mag niet ten koste gaan van empathie voor de pijn en het lijden.
Groei komt voort uit het omgaan met het trauma, niet uit het traumazelf.
Trauma is niet noodzakelijk voor groei
Niet iedereen groeit na trauma en dat hoeft ook niet.
De 3 C’s van spiritualiteit als bronnen van veerkracht:
Connection; je verbonden voelen
Compassion; het hebben van mededogen en liefde
Contribution; iets bijdragen aan het grotere geheel
Crisis
Ook in tijden van crisis, is het hebben van positieve emoties belangrijk. Positieve emoties in
crisisgesprekken met clienten er wordt aan de cliënt gevraagd naar hoop en de eigen competenties.
Door het stellen van vragen naar het doel en naar de competenties van de cliënt kan men de valkuil
van de overdracht van de competentie door de cliënt aan de hulpverlener omzeilen. Zo wordt de
hulpverlener ‘hoopverlener’.
, Rouw en veerkracht
Als je mensen vraagt wat ze als positief hebben ervaren bij hun verlies, dan is dat dat ze ‘wakker zijn
geschud’. Ze hebben de prioriteiten in hun leven veranderd. Ook zeggen mensen vaak dat ze door dat
verlies meer in het hier en nu leven, dan in het verleden of de toekomst.
Zingeving en optimisme
Verband tussen zingeving en optimisme bij verlies. Mensen die in het algemeen positieve
verwachtingen hebben, zoeken actiever naar mogelijkheden om slechte tijden te veranderen inbetere
tijden en naar positievere manieren om naar de situatie te kijken. Hoe meer ze daar mee bezig zijn,
hoe groter de kans wordt dat ze ook iets positiefs vinden.
Hoofdstuk 8 Geluk
‘geluk hang af van wat men kan geven, niet van wat men kan krijgen’. – Ghandi
Voor de meeste mensen is gelukhet doel van het leven. Maar wat is dat dan, gelukkig zijn? Voor ieder
mens is dat anders. Er zijn 3 dingen nodig om gelukkig te zijn:
Autonomie; vrijheid om keuzes te maken die bij ons passen
Betrokkenheid; ons verbonden voelen met anderen
Competentie; idee dat we goed zijn in wat we doen
Vooral het verbonden voelen met de ander, het hebben van vriendschappen en goede relaties zorgt
voor een groter gevoel van geluk.
Lyubomirsky behoort tot de wetenschappers die geluk onderzoeken. Zij stelt dat geluk voor vijftig
procent maakbaar is. De helft is namelijk genetisch bepaald en krijgen we met onze geboorte mee, op
de andere helft heb je wel invloed maar daar moet je wat voor doen.
Geluksformule:
Geluk is voor de helft iets wat je doet en voor de helft iets wat je hebt (optimist of pessimist)
G=B+O+V
Geluk = de soms van B (basisstemming) + O (omstandigheden in het leven, sommige vastliggend
anderen veranderbaar) + V (vrijwillige activiteiten, dingen die iemand zelf kiest, zoals vakantie,
iemand helpen, fitness etc)
Geluk is niet iets wat je rechtstreeks kan krijgen, je moet er voor werken. Omstandigheden creëren
(O), kwaliteiten gebruiken (V) en de juiste relaties aangaan. Gelukkige mensen zijn gezonder,
productiever, energieker, socialer en creatiever. Iemand moet elke dag ongeveer vier dingen doen
waardoor hij zich aantoonbaar gelukkiger zal voelen (bv. Mediteren, sporten, vriendelijk zijn etc) Geld
maakt gelukkig, maar alleen als het nodig is om in de eerste levensbehoeften te voorzien. Hierna is
deze regel niet meer van toepassing. Een uitgebalanceerd mens is wijs, medelevend en creatief
zorgt voor geluk en welbevinden. Gelukt vraagt erom dat je jezelf en de wereld om je heen verandert,
je eigen doel nastreeft en dat aanpast aan anderen. Door evenwicht te vinden kun je richting geven
aan je leven met tevredenheid, geluk en een gevoel van betekenis.
