Summary Graad 10_Lewensoriëntering Notastel

lewensoriëntering

, Selfkennis, selfrespek & selfontwikkeling
[selfontwikkeling in die samelewing]
FAKTORE : BEINVLOED SELFKENNIS &
SELFKENNIS
SELFRESPEK
1. Ander se opinies & wat hulle van jou sê
→ om jouself te ken
2. Lewensgebeurtenisse
Z Belangstellings
3. Hantering van moeilike dinge in jou lewe
Z Vaardighede
4. Reaksie op suksesse & mislukkings
Z Sterk & swak punte
5. Populariteit > hoeveel jou vriende van jou hou
Z Voorkere & afkere
6. Behandeling deur familie en naasstaandes >
Z Doelwitte, wense & verwagtinge
opbou = ondersteuning & prys > afbreek =
Z Waardes en oortuigings
negatiewe & slegte opmerkings
7. Media → koerante, tydskrifte, TV & radio,
Facebook, selfoonboodskappe
SELFRESPEK

→ hou van jouself EN waardeer jouself BOU SELFRESPEK : PLAN VAN AKSIE!
= hoe jy oor houself voel & hoe goed /
Z Wees sterk wanneer ander mense se
suksesvol jy is
woorde jou seermaak [slegs hulle idees /
Z Hoeveel jy van jouself hou, jouself ag & opinies > NIE DIE WAARHEID]
waardeer Z Aanvaar nuttige kritiek wanneer en waar
Z Hoeveel selfvertroue jy het & in nodig
jouself glo Z Bepeinsing > suksesse van die dag / goeie
Z Respekteer jouself dinge
Z Aanvaarding van jouself Z Ontwikkel ‘n praktiese plan om jou te help
Z Werk aan jou swak punte en verbeter jouself te ontwikkel
van sterk punte
ERKEN & RESPEKTEER UNIEKHEID &
VERSKILLE
SELFONTWIKKELING UNIEKHEID

→ verbetering van jouself → om anders te wees, spesiaal, individueel,
Z Bou aan jou sterk punte ongewoon [nie soos iemand / iets anders nie]
Z Verbeter swakhede / werk daaraan Z Respekteer verskille → NIE BANG / LAG
Z Ontwikkel lewensvaardighede Z Grondwet → geen diskriminasie > ras, kultuur,
Z Word die beste persoon wat jy kan geslag / vermoë
wees Z Dink hoe jy sou voel as dit jy was.
Z Verbeter vaardighede

RAS, GESLAG & VERMOË

Z Respekteer alle raasse
Z Alle rasse is gelyk [geen beter / slegter]
Z Elkeen verdien respek
Z Ons het almal verskillende vermoëns
Z Respekteer, erken & bewonder mense met
verskillende vermoëns

2 © Noted Summaries [Graad 10 Lewensoriëntering] www.notedsummaries.co.za

, STRATEGIEË

BOU VERTROUE : JOUSELF + ANDER


1. Goeie kommunikasievaardighede
→ druk jouself duidelik uit = geen PRAAT IN DIE OPENBAAR
misverstand / verkeerde idees [boodskap
word gehoor & verstaan] VOORBEREIDING:

Z Skryf uit wat jy wil sê
WEES SELFGELDEND
Z Hoofpunte / sleutelwoorde → kaartjie
Z Sê duidelik wat jy wil
(flits) > KEN DIE HOOFPUNTE moet dit nie
Z Hoflik & eerbiedig → wees seker van
af lees nie
jouself
Z Weet wat jy wil hê Z Oefen jou praatjie om dit goed te ken
Z Staan regop en praat self [denkbeeldige gehoor]
Z Stel standpunte → mense verstaan wat Z Hou by tydsbeperking
jy sê Z Eindig met ‘n kort, sterk boodskap = skep
Z “dankie” & “asseblief” indruk & onthou wat jy gesê het

2. Suksesvolle afhandeling van opdragte
Z Tydsbestuur GEDURENDE / LEWERING VAN PRAATJIE:
Z Hou by keerdatums
Z Handel af wat jy begin het Z Kalmeer > asem diep in en uit
Z Volhard in jou opdragte Z Kyk na die gehoor > glimlag & begin praat
Z Praat stadig, hard & duidelik
3. Deelname aan gemeenskapsaktiwiteite Z Stem + liggaam = energie & entoesiasme
Z Hoe meer jy ander help = hoe beter voel uitstraal = geinteresseerd in die
jy oor jouself > leer nuwe vaardighede onderwerp
aanleer & in staat om meer oor jouself te
Z HOU BY DIE ONDERWERP!
weet
Z Neem deel aan gemeenskapsgebeure:
stokperdjies, belangstellings, nuuskierig,
praat met ander, jeugleier
Z Beoefen sport
Z Registreer om te stem


4. Neem goeie besluite
Z Evalueer jou situasie
Z Kry inligting oor verskillende keuses
Z Oordink gevolge
Z Besluit > ingeligte & verantwoordelike
besluit [beste opsie]
Z Handel volgens besluit


5. Opbou van ander
→ aanmoediging & prysing
→ meer selfvertroue te bou
→ sorg vir andere
→ waardeer andere & wys hulle is belangrik




3 © Noted Summaries [Graad 10 Lewensoriëntering] www.notedsummaries.co.za

, Mag & geslagtelikheid [selfontwikkeling in die
samelewing]
MAG GESLAGTELIKHEID

→ beheer / gesag oor ‘n ander persoon → rol wat jy speel in die samelewing
/ omgewing behoort te speel → man / vrou; dogter /
seun

→ dwang, sterkte / magtigheid
W Geslagsrolle → historiese, politiese,
→ vermoë om dinge gedoen te kry ekonomiese & kulturele norme [verander

→ MISBRUIK = een persoon te veel mag oor ‘n met verloop van tyd]

ander = ONGELYKE MAGSVERHOUDINGS W Geleenthede & beperkings = geslagtelikheid
→ verskillende biologiese eienskappe, mag,
MAGSVERHOUDINGS status, verwagtinge, norme, rolle &

→ magsdeling tussen mense in ‘n verhouding verantwoordelikhede

→ een persoon meer dominant = meer mag & GESLAGTELIKHEID
→ gemeenskapsgevormde rolle, gedrag,
beheer oor die ander een
aktiwiteite & eienskappe gepas beskou vir
→ een persoon minder dominant = onderdanig vrouens en mans
/ sagmoedig [sommige kulture > vroue = → geleer : NIE BIOLOGIES
onderdanig aan mans] GESLAG
→ BIOLOGIESE & fisiologiese eienskappe
ONGELYKE MAGSVERHOUDING wat mans & vrouens definieer
→ ongelyke mag in die verhouding > een
persoon het mag om iets te gee / weier van MANLIKHEID
‘n ander
→ “soos ‘n man” = manlike geslag
GELYKE MAGSVERHOUDING
→ gedrag tipies van mans / seuns
→ geen persoon het mag oor die ander
persoon nie → verwys na manlike eienskappe > idee =
sosiale gebruike > moedig manlike beheer oor
vroue uit
BESLUITE DEUR MANS GEMAAK:
W Huishoudelike besluitneming oor VROULIKHEID
gesondheidsorg
→ “soos ‘n vrou” = vrou geslag
W Huishoudelike aankope [beperk vroulike
ekonomiese mag] → gedrag tipies van vrouens / dogters
W Besoeke aan familielede [vroue = sosiaal
→ verwys na vroulike / gepas vir dogters
geisoleer & ↓ persoonlike mag]
W Vrouens se gesondheid [gevolge = eienskappe = lei tot onderdanige gedrag

vrouens maak nie eie besluite oor
gesondheidsorg = blootstelling aan
siektes = ↑ risiko van MIV]




4 © Noted Summaries [Graad 10 Lewensoriëntering] www.notedsummaries.co.za