Samenvatting
The Science of Nutrition
Hoofdstuk 1
Nutrition ( voeding) : de wetenschap dat voedsel bestudeert en hoe voedsel ons
lichaam voedt en onze gezondheid beïnvloed
Twee aspecten die nauw verwant zijn aan iemands welzijn ( wellness )
- Voeding - Fysieke activiteit
5 categorieën gezondheidsdeterminanten
- Persoonsgebonden ( genen )
- Gedrag
- Sociale factoren
- Gezondheidsvoorzieningen
- Wet- en regelgeving
* Macronutriënten -> geven energie, gemeten in kcal ( kilocalorieën )
- Koolhydraten. Primaire bron van energie. Vezels vallen hier ook onder
1 gram = 4 kcal
- Vetten. Belangrijke bron van energie(opslag)
1 gram = 9 kcal
- Proteïne. Belangrijke bon voor onderhouden, repareren en bouwen van cellen en weefsel
1 gram = 4 kcal
Water; essentieel om te overleven
* Micronutriënten -> ondersteunen met afbraak en opname energie uit macronutriënten
- Vitamines. Vet- en water-oplosbare
- Mineralen. Mineralen en spoorelementen
Dietary Reference Intakes ( DRI’s )
-> reeks wetenschappelijk ontwikkelde referentiewaarden voor voedingssto en inname
- EAR: Estimated Average Requirement
gemiddeld dagelijks innameniveau geschat op de behoeften van 50% van de gezonde
personen
- RDA: Recommended Dietary Allowance
aanbevolen dagelijkse hoeveelheid -> geldt voor 97-98% van groep gezonde personen ( adh )
- AI: Adequate Intake
vastgesteld wanneer onvoldoende bewijs voor RDA
- UL: Tolerable Upper Intake Level
maximale dagelijkse inname
Gerelateerd aan energie:
- EER: Estimated Energy Recuirement
geschatte energie behoefte -> houdt rekening met leeftijd, geslacht, lengte, gewicht, activiteit
- AMDR: Acceptable Macronutrient Distribution Range
innamebereik in percentage van totale energie inname
Koolhydraten: 45 - 65 %
Vetten: 20 - 35 %
Proteïne: 10 - 35 %
Malnutrition: slechte voeding: als iemands voedingsstatus uit balans is. Iemand krijgt te veel /
weinig energie binnen of een van een bepaalde voedingsstof
Voedingsbeoordeling:
* Voedsel- en voedingsgerelateerde geschiedenis
- dieëtgeschiedenis; gewicht, eetpatroon, eetgedrag
- 24-uurs dieëtherinnering
- voedsel frequentie vragenlijst; over een bepaalde periode
- voedsel dagboek; 3 tot 7 dagen
,* Lichaamsmetingen
lengte, gewicht, vetpercentage
* Medische test
bloed- / urinetest, bloeddruk, temperatuur, hart- en longwerking
* Voedingsgerichte lichamelijke onderzoek
bv haar, huid, tong, ogen, nagels. Om tekorten aan voedingssto en op te sporen
* Gezondheidsgeschiedenis
- demogra sche gegevens
- medische status + geschiedenis
- ziektes in de familie
- menstruatie cyclus
- beweeggedrag en geschiedenis
- sociaaleconomische factoren ( opleidingsniveau, toegang faciliteiten )
Overvoeding: consumeren van te veel energie of bepaalde voedingsstof over tijd
- overgewicht - obees
Ondervoeding: te weinig energie of voedingssto en consumeren over tijd
- ondergewicht - tekorten
Primair tekort: direct gevolg van onvoldoende inname van een voedingsstof
Secundair tekort: ander onderliggend probleem waardoor voedingsstof niet voldoende in
lichaam wordt opgenomen / opgeslagen
Subklinische tekort: in vroege fase, nog geen symptomen -> zijn meestal verborgen ( covert )
Zichtbaar: dan worden ze ‘ openlijk’ genoemd ( overt )
In onderzoeken wordt gebruik gemaakt van de wetenschappelijke methode ( The Scienti c
Method )
- Observatie + beschrijven van een fenomeen
- Hypothese voor de observatie
- Ontwerpen onderzoek -> experiment
- grootte van de groep
- controle groep -> krijgt geen blootstelling aan vermeende factor
- rekening houden met factoren die van invloed kunnen zijn
- Wat voor soort data + analyse
- Mogelijk alternatieve hypothese + testen
- Experiment moet herhaalbaar zijn
- Vormen van een theorie
Soorten onderzoeken:
* Dierproeven
- informatie dat kan ondersteunen in menselijke studies
- gebruikt als testen op mensen niet kan
- nadeel: ethische dilemma en uitkomsten gelden misschien niet voor mensen
* Epidemiologische studie
- onderzoekt mogelijke gezondheidsfactoren in populaties
- observationeel: voedingsgewoonten, ziekte trends, om factoren te bepalen die dat beïnvloeden
Betreft een indirecte relatie factoren met gezondheidsprobleem. Geen sprake van oorzaak-
gevolg
- patiënt-controle studie: bestuderen groep mét aandoening en zónder aandoening
* Experimentele proeven
gecontroleerde setting waarbij een interventie wordt gegeven om het nut ervan op het
gezondheidsprobleem te testen
- random gekozen testsubjecten
- enkel-blind experiment: participanten weten niet of ze de interventie krijgen, onderzoekers
weten dit wel
- dubbel-blind experiment: participanten en onderzoekers weten beide niet welke groep onder
behandeling staat
, Belangrijke vragen om te stellen bij een gezondheidsclaim:
Is het onderzoek ge nancierd door het bedrijf die er winst mee probeert te maken?
Krijgen de onderzoekers ( een vorm van ) betaling van het bedrijf?
Zo ja; sprake van con icterende belangen
Vooroordeel ( bias ): een factor die er voor zorgt dat onderzoekers eerder neigen naar een bepaald
onderzoeksuitkomst die ‘ gunstiger’ is
Stappen om de kwaliteit van gezondheidsclaims te bepalen:
- Wie rapporteert de informatie -> mogelijk resultaten niet goed geïnterpreteerd
- Is het rapport gebaseerd op gerenommeerde onderzoeksstudies ?
( gebruik wetenschappelijk methode?)
- Is het rapport gebaseerd op persoonlijke ervaringen ?
of op basis van 1 studie i.p.v. meerdere
- Is de claim te mooi om waar te zijn ?
Geloofwaardigheid van websites:
Kijk naar de referentie van de mensen die de informatie geven en het sponsoren
Kijk naar de datum -> mogelijk verouderde informatie
Kijk naar het webadres -> .gov , .edu , .org vaak betrouwbaarder
Kijk naar ‘ het bericht’ van de site. Spreekt het andere ( algemeen bekende ) informatie tegen ?
Hoofdstuk 2
Een gezond eetpatroon zorgt voor de juiste combinatie van energie en voedingssto en
- is gematigd -> niet te veel, niet te weinig
- is voedzaam -> veel voedingssto en, weinig kcal
- is gebalanceerd -> combinatie van voedsel voor inname verschillende
voedingssto en
- is gevarieerd -> veel verschillende voedselgroepen eten
Voedingslabel moet bevatten:
1. Naam van product
2. Totale hoeveelheid in verpakking
3. Ingrediëntenlijst, in afnemende volgorde
4. Naam en adres van producent, verpakker of distributeur
5. Voedingssto en informatie
FDA ( U.S. Food and Drug Administration ) heeft in 2016 het voedingslabel aangevuld:
- Portie grootte + aantal porties per verpakking
- Kcal per portie
- Percent Daily Values ( DV’s ): laat zien hoeveel een voedingsstof in een portie bijdraagt aan een
totale dagelijkse voeding -> gebaseerd op 2000 kcal
- Voetnoot waarin DV’s wordt uitgelegd
Voedingsclaim -> beweert iets positiefs over de samenstelling van een product
Staat onder wetgeving ( FDA / NVWA )
Gezondheidsclaim -> stelt dat een voedingsmiddel voordelig is voor je gezondheid
Vaak gebruikt bij ‘ functionele voedingsmiddelen’
- onbewerkt voedsel
- verrijkt voedsel, voedingsstof die tijdens productieproces verloren is
gegaan is hierin vervangen
- versterkt voedsel, voedingsstof aan toegevoegd
Principes Dietary Guidelines for Americans:
* Volg een gezond eetpatroon gedurende het hele leven
* Focus op verscheidenheid, voedzaamheid, hoeveelheid
* Limiteer calorieën van toegevoegde suikers, verzadigde vetten en reduceer zout inname
* Kies gezonder voedsel en dranken
* Ondersteun in een gezond eetpatroon voor iedereen
The Science of Nutrition
Hoofdstuk 1
Nutrition ( voeding) : de wetenschap dat voedsel bestudeert en hoe voedsel ons
lichaam voedt en onze gezondheid beïnvloed
Twee aspecten die nauw verwant zijn aan iemands welzijn ( wellness )
- Voeding - Fysieke activiteit
5 categorieën gezondheidsdeterminanten
- Persoonsgebonden ( genen )
- Gedrag
- Sociale factoren
- Gezondheidsvoorzieningen
- Wet- en regelgeving
* Macronutriënten -> geven energie, gemeten in kcal ( kilocalorieën )
- Koolhydraten. Primaire bron van energie. Vezels vallen hier ook onder
1 gram = 4 kcal
- Vetten. Belangrijke bron van energie(opslag)
1 gram = 9 kcal
- Proteïne. Belangrijke bon voor onderhouden, repareren en bouwen van cellen en weefsel
1 gram = 4 kcal
Water; essentieel om te overleven
* Micronutriënten -> ondersteunen met afbraak en opname energie uit macronutriënten
- Vitamines. Vet- en water-oplosbare
- Mineralen. Mineralen en spoorelementen
Dietary Reference Intakes ( DRI’s )
-> reeks wetenschappelijk ontwikkelde referentiewaarden voor voedingssto en inname
- EAR: Estimated Average Requirement
gemiddeld dagelijks innameniveau geschat op de behoeften van 50% van de gezonde
personen
- RDA: Recommended Dietary Allowance
aanbevolen dagelijkse hoeveelheid -> geldt voor 97-98% van groep gezonde personen ( adh )
- AI: Adequate Intake
vastgesteld wanneer onvoldoende bewijs voor RDA
- UL: Tolerable Upper Intake Level
maximale dagelijkse inname
Gerelateerd aan energie:
- EER: Estimated Energy Recuirement
geschatte energie behoefte -> houdt rekening met leeftijd, geslacht, lengte, gewicht, activiteit
- AMDR: Acceptable Macronutrient Distribution Range
innamebereik in percentage van totale energie inname
Koolhydraten: 45 - 65 %
Vetten: 20 - 35 %
Proteïne: 10 - 35 %
Malnutrition: slechte voeding: als iemands voedingsstatus uit balans is. Iemand krijgt te veel /
weinig energie binnen of een van een bepaalde voedingsstof
Voedingsbeoordeling:
* Voedsel- en voedingsgerelateerde geschiedenis
- dieëtgeschiedenis; gewicht, eetpatroon, eetgedrag
- 24-uurs dieëtherinnering
- voedsel frequentie vragenlijst; over een bepaalde periode
- voedsel dagboek; 3 tot 7 dagen
,* Lichaamsmetingen
lengte, gewicht, vetpercentage
* Medische test
bloed- / urinetest, bloeddruk, temperatuur, hart- en longwerking
* Voedingsgerichte lichamelijke onderzoek
bv haar, huid, tong, ogen, nagels. Om tekorten aan voedingssto en op te sporen
* Gezondheidsgeschiedenis
- demogra sche gegevens
- medische status + geschiedenis
- ziektes in de familie
- menstruatie cyclus
- beweeggedrag en geschiedenis
- sociaaleconomische factoren ( opleidingsniveau, toegang faciliteiten )
Overvoeding: consumeren van te veel energie of bepaalde voedingsstof over tijd
- overgewicht - obees
Ondervoeding: te weinig energie of voedingssto en consumeren over tijd
- ondergewicht - tekorten
Primair tekort: direct gevolg van onvoldoende inname van een voedingsstof
Secundair tekort: ander onderliggend probleem waardoor voedingsstof niet voldoende in
lichaam wordt opgenomen / opgeslagen
Subklinische tekort: in vroege fase, nog geen symptomen -> zijn meestal verborgen ( covert )
Zichtbaar: dan worden ze ‘ openlijk’ genoemd ( overt )
In onderzoeken wordt gebruik gemaakt van de wetenschappelijke methode ( The Scienti c
Method )
- Observatie + beschrijven van een fenomeen
- Hypothese voor de observatie
- Ontwerpen onderzoek -> experiment
- grootte van de groep
- controle groep -> krijgt geen blootstelling aan vermeende factor
- rekening houden met factoren die van invloed kunnen zijn
- Wat voor soort data + analyse
- Mogelijk alternatieve hypothese + testen
- Experiment moet herhaalbaar zijn
- Vormen van een theorie
Soorten onderzoeken:
* Dierproeven
- informatie dat kan ondersteunen in menselijke studies
- gebruikt als testen op mensen niet kan
- nadeel: ethische dilemma en uitkomsten gelden misschien niet voor mensen
* Epidemiologische studie
- onderzoekt mogelijke gezondheidsfactoren in populaties
- observationeel: voedingsgewoonten, ziekte trends, om factoren te bepalen die dat beïnvloeden
Betreft een indirecte relatie factoren met gezondheidsprobleem. Geen sprake van oorzaak-
gevolg
- patiënt-controle studie: bestuderen groep mét aandoening en zónder aandoening
* Experimentele proeven
gecontroleerde setting waarbij een interventie wordt gegeven om het nut ervan op het
gezondheidsprobleem te testen
- random gekozen testsubjecten
- enkel-blind experiment: participanten weten niet of ze de interventie krijgen, onderzoekers
weten dit wel
- dubbel-blind experiment: participanten en onderzoekers weten beide niet welke groep onder
behandeling staat
, Belangrijke vragen om te stellen bij een gezondheidsclaim:
Is het onderzoek ge nancierd door het bedrijf die er winst mee probeert te maken?
Krijgen de onderzoekers ( een vorm van ) betaling van het bedrijf?
Zo ja; sprake van con icterende belangen
Vooroordeel ( bias ): een factor die er voor zorgt dat onderzoekers eerder neigen naar een bepaald
onderzoeksuitkomst die ‘ gunstiger’ is
Stappen om de kwaliteit van gezondheidsclaims te bepalen:
- Wie rapporteert de informatie -> mogelijk resultaten niet goed geïnterpreteerd
- Is het rapport gebaseerd op gerenommeerde onderzoeksstudies ?
( gebruik wetenschappelijk methode?)
- Is het rapport gebaseerd op persoonlijke ervaringen ?
of op basis van 1 studie i.p.v. meerdere
- Is de claim te mooi om waar te zijn ?
Geloofwaardigheid van websites:
Kijk naar de referentie van de mensen die de informatie geven en het sponsoren
Kijk naar de datum -> mogelijk verouderde informatie
Kijk naar het webadres -> .gov , .edu , .org vaak betrouwbaarder
Kijk naar ‘ het bericht’ van de site. Spreekt het andere ( algemeen bekende ) informatie tegen ?
Hoofdstuk 2
Een gezond eetpatroon zorgt voor de juiste combinatie van energie en voedingssto en
- is gematigd -> niet te veel, niet te weinig
- is voedzaam -> veel voedingssto en, weinig kcal
- is gebalanceerd -> combinatie van voedsel voor inname verschillende
voedingssto en
- is gevarieerd -> veel verschillende voedselgroepen eten
Voedingslabel moet bevatten:
1. Naam van product
2. Totale hoeveelheid in verpakking
3. Ingrediëntenlijst, in afnemende volgorde
4. Naam en adres van producent, verpakker of distributeur
5. Voedingssto en informatie
FDA ( U.S. Food and Drug Administration ) heeft in 2016 het voedingslabel aangevuld:
- Portie grootte + aantal porties per verpakking
- Kcal per portie
- Percent Daily Values ( DV’s ): laat zien hoeveel een voedingsstof in een portie bijdraagt aan een
totale dagelijkse voeding -> gebaseerd op 2000 kcal
- Voetnoot waarin DV’s wordt uitgelegd
Voedingsclaim -> beweert iets positiefs over de samenstelling van een product
Staat onder wetgeving ( FDA / NVWA )
Gezondheidsclaim -> stelt dat een voedingsmiddel voordelig is voor je gezondheid
Vaak gebruikt bij ‘ functionele voedingsmiddelen’
- onbewerkt voedsel
- verrijkt voedsel, voedingsstof die tijdens productieproces verloren is
gegaan is hierin vervangen
- versterkt voedsel, voedingsstof aan toegevoegd
Principes Dietary Guidelines for Americans:
* Volg een gezond eetpatroon gedurende het hele leven
* Focus op verscheidenheid, voedzaamheid, hoeveelheid
* Limiteer calorieën van toegevoegde suikers, verzadigde vetten en reduceer zout inname
* Kies gezonder voedsel en dranken
* Ondersteun in een gezond eetpatroon voor iedereen
