Bedrijfs-
financiering
Samenvatting:
Bedrijfsfinanciering
2022-2023
2AF
Lector J.
,Inhoudsopgave
1. Doel en functies van het financieel beleid............................................................................................ 4
Rol van de financieel directeur (CFO = Chief Financial Officer) ............................................................................ 4
Financiële doelstelling van de onderneming ........................................................................................................ 4
Indeling van de financiële functie......................................................................................................................... 5
2. Basisbegrippen van waardering .......................................................................................................... 7
Tijdswaarde van geld ........................................................................................................................................... 7
Enkelvoudig bedrag - ontvangen/betalen na 1 jaar ............................................................................................ 7
Formules ............................................................................................................................................................. 12
Oefeningen ......................................................................................................................................................... 13
3. De relatie tussen rendement en risico ............................................................................................... 19
Geschiedenis ....................................................................................................................................................... 19
Bepaling van het risico ....................................................................................................................................... 19
Houding t.o.v. risico............................................................................................................................................ 20
Het efficiënte-set-theorema ............................................................................................................................... 21
Het effect van diversificatie: investeren in meerdere aandelen......................................................................... 22
Modellen om het vereiste rendement te bepalen, uitgaande van het risico ..................................................... 22
4. Investeringsanalyse en kapitaalkost .................................................................................................. 25
Bepalen van de kasstromen ............................................................................................................................... 25
Voorbeeld: een expansie-investering ................................................................................................................. 26
Evaluatiemethoden ............................................................................................................................................ 27
Kapitaalkost........................................................................................................................................................ 28
Oefeningen ......................................................................................................................................................... 29
5. Financierings- en dividendstrategie ................................................................................................... 36
Impact van de kapitaalstructuur ........................................................................................................................ 36
Belangenconflicten tussen aandeelhouders en schuldeisers ............................................................................. 38
Pikordetheorie .................................................................................................................................................... 40
Impact van de dividendpolitiek op de waarde van de onderneming ................................................................. 40
Vuistregels i.v.m. dividendpolitiek/financiële managers ................................................................................... 40
Dividendpolitiek in de praktijk ............................................................................................................................ 41
2
,6. Financiering op (middel)lange termijn ............................................................................................... 42
Aandelen (kenmerken) ....................................................................................................................................... 42
Georganiseerde aandelenmarkten..................................................................................................................... 43
Uitgifte van aandelen ......................................................................................................................................... 44
Voor- en nadelen van beursnotering .................................................................................................................. 44
Schuldfinanciering - kredietbeslissing ................................................................................................................ 44
Soorten kredieten (verstrekt door financiële instellingen) ................................................................................. 45
Obligatieleningen ............................................................................................................................................... 46
Soorten obligatieleningen .................................................................................................................................. 46
Leasing................................................................................................................................................................ 47
Leasing - speciale vormen van financiële leasing ............................................................................................... 47
Leasing - voordelen ............................................................................................................................................ 47
7. Beheer van het netto bedrijfskapitaal ............................................................................................... 48
Hedgingbenadering ............................................................................................................................................ 48
Impact van de NBK-behoefte ............................................................................................................................. 48
Financiële planning om de financiële behoefte in te schatten ........................................................................... 49
Beheer van handelsvorderingen......................................................................................................................... 50
Andere aspecten bij kredietpolitiek .................................................................................................................... 52
8. Kortetermijn financiering en kasbeheer............................................................................................. 53
Handelsschulden................................................................................................................................................. 53
Andere (interne) schulden < 1 jaar ..................................................................................................................... 53
Financiële schulden < 1 jaar bij kredietinstellingen............................................................................................ 54
Financiële schulden < 1 jaar via de geldmarkten ............................................................................................... 54
Kasbeheer ........................................................................................................................................................... 54
Kasbeheer - splitsing LM-GB............................................................................................................................... 55
Kasbeheer - liquide middelen ............................................................................................................................. 56
Kasbeheer - geldbeleggingen ............................................................................................................................. 56
9. Excel ................................................................................................................................................ 57
3
,1. Doel en functies van het financieel beleid
Rol van de financieel directeur (CFO = Chief Financial Officer)
Rode IJskoude Frisdrank, Drink Rustig!
• Rapportering:
o Registreren en rapporteren van financiële gegevens, beheren van de kaspositie,
aantrekken van voldoende financiële middelen
• Investeringsbeslissingen:
o In welke activa wordt er geïnvesteerd?:
▪ Deze beslissingen bepalen de grootte van de onderneming, de operationele
resultaten, het operationeel risico
• Financieringsbeslissingen - financiële mix (EV - VV):
o Door het zoeken naar de beste optimale verhouding tussen EV en VV
o De mate waarin met VV wordt gefinancierd bepaalt de vaste financiële kosten voor
de onderneming en het financieel risico
• Dividendbeslissingen:
o Bepaalt de grootte van de gereserveerde winsten en heeft dus invloed op het EV van
de onderneming
• Risicomanagement:
o De voorgaande beslissingen beïnvloeden het financieel risico van een onderneming
→ CFO moet een risicomanagementstrategie uitstippelen
Financiële doelstelling van de onderneming
• Financiële beslissingen worden genomen op basis van concrete doelstellingen
o Doelstelling: maximalisatie van de waarde van de onderneming
• Concreet: welk objectief maximaliseren bij financiële beslissingen?
Welke doelstelling of welk objectief maximaliseren bij financiële beslissingen?
1. Totale winst?:
o Leiden niet enkel het absolute bedrag aan winst → ook rentabiliteit voor de
aandeelhouders en de grootte van de investering
2. Winst per aandeel (‘rentabiliteit’)?:
o Rentabiliteit van EV heeft een verband met de winst via de grootte van de
geïnvesteerde middelen
o Maar winst per aandeel niet als doelstelling gebruiken:
▪ Geen rekening met de timing of duur van de verwachte resultaten en risico
▪ Onzekerheid wordt niet opgenomen
3. Marktprijs per aandeel! → houdt rekening met:
o Rentabiliteit
o Timing (duur van de verwachte resultaten)
o Risico (onzekerheid)
4
, Corporate governance: management vs aandeelhouders:
• ‘Corporate Governance’ = denken over de optimale beheersstructuur binnen een
onderneming → regeling van de relatie tussen management en aandeelhouders = belangrijk
dat ze gescheiden zijn:
o Beursgenoteerde bedrijven:
▪ Management en aandeelhouders gescheiden
o Streefdoel management:
▪ Niet eigenbelang
▪ Wel maximalisatie van waarde voor aandeelhouder
▪ Bv. vrije operationele cashflow (= bedrag dat voor uitkering beschikbaar is):
• Management: niet uitkeren – in bedrijf houden/investeren
• Aandeelhouders: wel uitkeren – niet in bedrijf houden/niet
investeren
o Bv. andere stakeholders (publieke opinie, schuldeisers,…)
o Hoe?:
▪ Doelstellingen aandeelhouders en management op mekaar afstemmen via
stimuli (bv. beloningen):
• (Variabele) vergoeding in functie van behaalde resultaten
• Aandelenopties
• Bonussen in functie van de marktwaarde van het aandeel
▪ Aangepast bewakingssysteem:
• Directe controle van de aandeelhouders door de raad van bestuur
• Regelmatige controle van de financiële rekeningen (audit)
• Herziening van het premiesysteem
• Grenzen voor managementbeslissingen (delegation of authority)
Indeling van de financiële functie
Iedere Financieringsbeslissing Draagt Speciale Focus:
• Investeringsbeslissingen (activa):
o Nagaan of de investeringen in nieuwe activa rendabel zijn, hiervoor moet een
minimumrendement gesteld worden
o Beheer van de bestaande activa, vooral de vlottende activa: kasbeheer, voorraden,
beheer van klantenvorderingen
• Financieringsbeslissingen (passiva):
o Bepalen van de optimale kapitaalstructuur, mate van EV en VV → mogelijkheid op
hefboomeffect (goede financiële mix van EV en VV)
o Bepalen van de verschillende financieringsmiddelen op KT en LT
• Dividendbeslissingen:
o Bepalen van het dividendpercentage = winst % dat uitgekeerd wordt aan de
aandeelhouders
o Beslissingen i.v.m. de dividendstabilisatie = mate waarin dividend in de toekomst
constant blijft
• Speciale beslissingen:
o Fusie of overname
o Financiering van niet-beursgenoteerde ondernemingen
o Internationale operaties
o Faling en reorganisatie
5
financiering
Samenvatting:
Bedrijfsfinanciering
2022-2023
2AF
Lector J.
,Inhoudsopgave
1. Doel en functies van het financieel beleid............................................................................................ 4
Rol van de financieel directeur (CFO = Chief Financial Officer) ............................................................................ 4
Financiële doelstelling van de onderneming ........................................................................................................ 4
Indeling van de financiële functie......................................................................................................................... 5
2. Basisbegrippen van waardering .......................................................................................................... 7
Tijdswaarde van geld ........................................................................................................................................... 7
Enkelvoudig bedrag - ontvangen/betalen na 1 jaar ............................................................................................ 7
Formules ............................................................................................................................................................. 12
Oefeningen ......................................................................................................................................................... 13
3. De relatie tussen rendement en risico ............................................................................................... 19
Geschiedenis ....................................................................................................................................................... 19
Bepaling van het risico ....................................................................................................................................... 19
Houding t.o.v. risico............................................................................................................................................ 20
Het efficiënte-set-theorema ............................................................................................................................... 21
Het effect van diversificatie: investeren in meerdere aandelen......................................................................... 22
Modellen om het vereiste rendement te bepalen, uitgaande van het risico ..................................................... 22
4. Investeringsanalyse en kapitaalkost .................................................................................................. 25
Bepalen van de kasstromen ............................................................................................................................... 25
Voorbeeld: een expansie-investering ................................................................................................................. 26
Evaluatiemethoden ............................................................................................................................................ 27
Kapitaalkost........................................................................................................................................................ 28
Oefeningen ......................................................................................................................................................... 29
5. Financierings- en dividendstrategie ................................................................................................... 36
Impact van de kapitaalstructuur ........................................................................................................................ 36
Belangenconflicten tussen aandeelhouders en schuldeisers ............................................................................. 38
Pikordetheorie .................................................................................................................................................... 40
Impact van de dividendpolitiek op de waarde van de onderneming ................................................................. 40
Vuistregels i.v.m. dividendpolitiek/financiële managers ................................................................................... 40
Dividendpolitiek in de praktijk ............................................................................................................................ 41
2
,6. Financiering op (middel)lange termijn ............................................................................................... 42
Aandelen (kenmerken) ....................................................................................................................................... 42
Georganiseerde aandelenmarkten..................................................................................................................... 43
Uitgifte van aandelen ......................................................................................................................................... 44
Voor- en nadelen van beursnotering .................................................................................................................. 44
Schuldfinanciering - kredietbeslissing ................................................................................................................ 44
Soorten kredieten (verstrekt door financiële instellingen) ................................................................................. 45
Obligatieleningen ............................................................................................................................................... 46
Soorten obligatieleningen .................................................................................................................................. 46
Leasing................................................................................................................................................................ 47
Leasing - speciale vormen van financiële leasing ............................................................................................... 47
Leasing - voordelen ............................................................................................................................................ 47
7. Beheer van het netto bedrijfskapitaal ............................................................................................... 48
Hedgingbenadering ............................................................................................................................................ 48
Impact van de NBK-behoefte ............................................................................................................................. 48
Financiële planning om de financiële behoefte in te schatten ........................................................................... 49
Beheer van handelsvorderingen......................................................................................................................... 50
Andere aspecten bij kredietpolitiek .................................................................................................................... 52
8. Kortetermijn financiering en kasbeheer............................................................................................. 53
Handelsschulden................................................................................................................................................. 53
Andere (interne) schulden < 1 jaar ..................................................................................................................... 53
Financiële schulden < 1 jaar bij kredietinstellingen............................................................................................ 54
Financiële schulden < 1 jaar via de geldmarkten ............................................................................................... 54
Kasbeheer ........................................................................................................................................................... 54
Kasbeheer - splitsing LM-GB............................................................................................................................... 55
Kasbeheer - liquide middelen ............................................................................................................................. 56
Kasbeheer - geldbeleggingen ............................................................................................................................. 56
9. Excel ................................................................................................................................................ 57
3
,1. Doel en functies van het financieel beleid
Rol van de financieel directeur (CFO = Chief Financial Officer)
Rode IJskoude Frisdrank, Drink Rustig!
• Rapportering:
o Registreren en rapporteren van financiële gegevens, beheren van de kaspositie,
aantrekken van voldoende financiële middelen
• Investeringsbeslissingen:
o In welke activa wordt er geïnvesteerd?:
▪ Deze beslissingen bepalen de grootte van de onderneming, de operationele
resultaten, het operationeel risico
• Financieringsbeslissingen - financiële mix (EV - VV):
o Door het zoeken naar de beste optimale verhouding tussen EV en VV
o De mate waarin met VV wordt gefinancierd bepaalt de vaste financiële kosten voor
de onderneming en het financieel risico
• Dividendbeslissingen:
o Bepaalt de grootte van de gereserveerde winsten en heeft dus invloed op het EV van
de onderneming
• Risicomanagement:
o De voorgaande beslissingen beïnvloeden het financieel risico van een onderneming
→ CFO moet een risicomanagementstrategie uitstippelen
Financiële doelstelling van de onderneming
• Financiële beslissingen worden genomen op basis van concrete doelstellingen
o Doelstelling: maximalisatie van de waarde van de onderneming
• Concreet: welk objectief maximaliseren bij financiële beslissingen?
Welke doelstelling of welk objectief maximaliseren bij financiële beslissingen?
1. Totale winst?:
o Leiden niet enkel het absolute bedrag aan winst → ook rentabiliteit voor de
aandeelhouders en de grootte van de investering
2. Winst per aandeel (‘rentabiliteit’)?:
o Rentabiliteit van EV heeft een verband met de winst via de grootte van de
geïnvesteerde middelen
o Maar winst per aandeel niet als doelstelling gebruiken:
▪ Geen rekening met de timing of duur van de verwachte resultaten en risico
▪ Onzekerheid wordt niet opgenomen
3. Marktprijs per aandeel! → houdt rekening met:
o Rentabiliteit
o Timing (duur van de verwachte resultaten)
o Risico (onzekerheid)
4
, Corporate governance: management vs aandeelhouders:
• ‘Corporate Governance’ = denken over de optimale beheersstructuur binnen een
onderneming → regeling van de relatie tussen management en aandeelhouders = belangrijk
dat ze gescheiden zijn:
o Beursgenoteerde bedrijven:
▪ Management en aandeelhouders gescheiden
o Streefdoel management:
▪ Niet eigenbelang
▪ Wel maximalisatie van waarde voor aandeelhouder
▪ Bv. vrije operationele cashflow (= bedrag dat voor uitkering beschikbaar is):
• Management: niet uitkeren – in bedrijf houden/investeren
• Aandeelhouders: wel uitkeren – niet in bedrijf houden/niet
investeren
o Bv. andere stakeholders (publieke opinie, schuldeisers,…)
o Hoe?:
▪ Doelstellingen aandeelhouders en management op mekaar afstemmen via
stimuli (bv. beloningen):
• (Variabele) vergoeding in functie van behaalde resultaten
• Aandelenopties
• Bonussen in functie van de marktwaarde van het aandeel
▪ Aangepast bewakingssysteem:
• Directe controle van de aandeelhouders door de raad van bestuur
• Regelmatige controle van de financiële rekeningen (audit)
• Herziening van het premiesysteem
• Grenzen voor managementbeslissingen (delegation of authority)
Indeling van de financiële functie
Iedere Financieringsbeslissing Draagt Speciale Focus:
• Investeringsbeslissingen (activa):
o Nagaan of de investeringen in nieuwe activa rendabel zijn, hiervoor moet een
minimumrendement gesteld worden
o Beheer van de bestaande activa, vooral de vlottende activa: kasbeheer, voorraden,
beheer van klantenvorderingen
• Financieringsbeslissingen (passiva):
o Bepalen van de optimale kapitaalstructuur, mate van EV en VV → mogelijkheid op
hefboomeffect (goede financiële mix van EV en VV)
o Bepalen van de verschillende financieringsmiddelen op KT en LT
• Dividendbeslissingen:
o Bepalen van het dividendpercentage = winst % dat uitgekeerd wordt aan de
aandeelhouders
o Beslissingen i.v.m. de dividendstabilisatie = mate waarin dividend in de toekomst
constant blijft
• Speciale beslissingen:
o Fusie of overname
o Financiering van niet-beursgenoteerde ondernemingen
o Internationale operaties
o Faling en reorganisatie
5
