SAMENVATTING
LOCOMOTOR SYSTEM 2 - AXIAAL
1
, SPONDYLATROPATHY
➔ Heterogene groep, overkoepelend concept
o Articulair: axiaal, perifere artritis, enthesitis, dactylitis
o Extra-articulair: uveitis, conjunctivitis, IBD, cutaan (bv. Psoriasis), urethritis, aorta
insufficiëntie
Veel voorkomende pathways: HLA-B27, IL23, IL17
-> inflammatie en bot formatie
SPONDYLITIS ANKYLOSANS
= deel van de groep ‘axiale spondylarthropathie’
= ziekte van Bechterew
➔ Prototype axiaal inflammatoire ziekte
o Progressieve ankylosering van de wervelkolom (‘bamboo spine’)
KLINISCH
➔ Prevalentie: 0,1-1%
- Mannen > vrouwen (2:1)
- 18-40j
Symptomen
- Inflammatoire rugpijn (= inflammatory back pain = IBP)
o Ochtendstijfheid (30-45min)
o Verbetering bij beweging
o Nachtelijke pijn
- Afwisselende bilpijn -> door sacro-iliitis
- Minder spinale mobiliteit
o Schöberindex
▪ Normaal > 5cm verschil tussen 2 lumbale punten als pt voor over buigt
▪ 2 punten: 4e lumbale wervel (thv iliale crest) en 10cm erboven
o Laterale flexie
▪ Normaal > 10cm verschil tussen hand naast lichaam en buigen nr lateraal
o Tragus tot muur
▪ Voor progressie ziekte te meten
o Cervicale rotatie
▪ Normaal 80° verschil tussen naar voor kijken en over schouder kijken
o Intermalleolaire afstand bij abductie heup
o Thoracale expansie test
▪ Normaal > 2,5cm verschil in thoracale omtrek tss inademen en normaal
- Extra-articulaire manifestaties
2
,EXTRA ONDERZOEKEN
- Biochemie
o Inflammatoir beeld bv. gestegen CRP of sedimentatie
o Niet altijd
- HLA-B27
o 90% is positief
o MAAR 8% positief in algemene populatie
- Radiologie
o RX (late stadia), CT, MRI (vroege stadia)
NEW YORK CRITERIA
➔ Om de diagnose te bevestigen, medicatie te krijgen
1. Klinische criteria
a. Rugpijn voor 3m dat verbetert met bewegen
b. Bewegingslimitatie
c. Thorax expansie limitatie
2. Radiologische criteria op RX
a. Sacroiliitis graad ≥ 2 bilateraal of graad 3-4 unilateraal
➔ Er is SpA als er een radiologisch en een klinisch criteria is
EENS ER SCHADE IS, IS ER NO WAY BACK!
-> pt dus met inflammatie in gewricht zo snel
mogelijk zien om schade te beperken
MAAR niet al het botoedeem in SI-gewricht is door
inflammatie bv. zwangerschap, chirurgie in lage rug
-> kijk nr de kliniek vd patiënt!!
ASSESSEMENT
1. ASDAS CALCULATOR
Rugpijn, duur ochtendstijfheid, globaal beeld, perifere zwelling/pijn, CRP, sedimentatie
-> handig want ook objectieve waarden
2. ASAS CLASSIFICATION CIRTERIA FOR SpA
Pt met ≥ 3m rugpijn en <45j
EN sacroiliitis op beeldvorming + ≥ 1 SpA feature OF HLA-B27 + ≥ 2 andere SpA features
KEY MESSAGE: goed klinisch onderzoek en dan andere testen
3. BASDAI EN BASFI -> SUBJECTIEF! (VRAGENLIJST)
3
, BEHANDELING
- Beweging!!! + eductie
- NSAID
- bDMARDs
- Voor perifere ziekte: sulfasalazine of lokale corticosteroïden
EXTRA-ARTICULAIRE MANIFESTATIES
➔ 42% heeft dit
- Anterior uveitis (= iritis)
- Psoriasis
- IBD
- Restrictieve longziekte
- Longfibrose
- Neurologische complicaties
o Door compressie zenuwen
- Osteoporose
- Chronische nierziekten
IBD
- Axiale involvement
o 10-20% pt met Crohn’s of RCUH
o Onafhankelijk van GI ziekte activiteit
o Man = vrouw
o Link met HLA-B27
- Perifere involvement
o Oligo-articulair, asymmetrisch, onderste ledematen
o Enthesis, dactylitis
o Stijgt met GI-ziekteduur
➔ Oorzaak? Micro-organismen, kruisreactiviteit, verspreiding van epitopen, monocyt/lymfocyt
trafficking, …
PSORIATIC ARTHRITIS
1. Axiale vorm
o Vergelijkbaar met axiale SpA
o Enige verschil: ook psoriasis aanwezig
2. Perifere vorm
o Mono-articulair
o Oligo-articulair
o Poly-articulair
o Mutilans (heel gewricht destroyed, floppy vingers)
o Enthesitis/dactylitis
4
LOCOMOTOR SYSTEM 2 - AXIAAL
1
, SPONDYLATROPATHY
➔ Heterogene groep, overkoepelend concept
o Articulair: axiaal, perifere artritis, enthesitis, dactylitis
o Extra-articulair: uveitis, conjunctivitis, IBD, cutaan (bv. Psoriasis), urethritis, aorta
insufficiëntie
Veel voorkomende pathways: HLA-B27, IL23, IL17
-> inflammatie en bot formatie
SPONDYLITIS ANKYLOSANS
= deel van de groep ‘axiale spondylarthropathie’
= ziekte van Bechterew
➔ Prototype axiaal inflammatoire ziekte
o Progressieve ankylosering van de wervelkolom (‘bamboo spine’)
KLINISCH
➔ Prevalentie: 0,1-1%
- Mannen > vrouwen (2:1)
- 18-40j
Symptomen
- Inflammatoire rugpijn (= inflammatory back pain = IBP)
o Ochtendstijfheid (30-45min)
o Verbetering bij beweging
o Nachtelijke pijn
- Afwisselende bilpijn -> door sacro-iliitis
- Minder spinale mobiliteit
o Schöberindex
▪ Normaal > 5cm verschil tussen 2 lumbale punten als pt voor over buigt
▪ 2 punten: 4e lumbale wervel (thv iliale crest) en 10cm erboven
o Laterale flexie
▪ Normaal > 10cm verschil tussen hand naast lichaam en buigen nr lateraal
o Tragus tot muur
▪ Voor progressie ziekte te meten
o Cervicale rotatie
▪ Normaal 80° verschil tussen naar voor kijken en over schouder kijken
o Intermalleolaire afstand bij abductie heup
o Thoracale expansie test
▪ Normaal > 2,5cm verschil in thoracale omtrek tss inademen en normaal
- Extra-articulaire manifestaties
2
,EXTRA ONDERZOEKEN
- Biochemie
o Inflammatoir beeld bv. gestegen CRP of sedimentatie
o Niet altijd
- HLA-B27
o 90% is positief
o MAAR 8% positief in algemene populatie
- Radiologie
o RX (late stadia), CT, MRI (vroege stadia)
NEW YORK CRITERIA
➔ Om de diagnose te bevestigen, medicatie te krijgen
1. Klinische criteria
a. Rugpijn voor 3m dat verbetert met bewegen
b. Bewegingslimitatie
c. Thorax expansie limitatie
2. Radiologische criteria op RX
a. Sacroiliitis graad ≥ 2 bilateraal of graad 3-4 unilateraal
➔ Er is SpA als er een radiologisch en een klinisch criteria is
EENS ER SCHADE IS, IS ER NO WAY BACK!
-> pt dus met inflammatie in gewricht zo snel
mogelijk zien om schade te beperken
MAAR niet al het botoedeem in SI-gewricht is door
inflammatie bv. zwangerschap, chirurgie in lage rug
-> kijk nr de kliniek vd patiënt!!
ASSESSEMENT
1. ASDAS CALCULATOR
Rugpijn, duur ochtendstijfheid, globaal beeld, perifere zwelling/pijn, CRP, sedimentatie
-> handig want ook objectieve waarden
2. ASAS CLASSIFICATION CIRTERIA FOR SpA
Pt met ≥ 3m rugpijn en <45j
EN sacroiliitis op beeldvorming + ≥ 1 SpA feature OF HLA-B27 + ≥ 2 andere SpA features
KEY MESSAGE: goed klinisch onderzoek en dan andere testen
3. BASDAI EN BASFI -> SUBJECTIEF! (VRAGENLIJST)
3
, BEHANDELING
- Beweging!!! + eductie
- NSAID
- bDMARDs
- Voor perifere ziekte: sulfasalazine of lokale corticosteroïden
EXTRA-ARTICULAIRE MANIFESTATIES
➔ 42% heeft dit
- Anterior uveitis (= iritis)
- Psoriasis
- IBD
- Restrictieve longziekte
- Longfibrose
- Neurologische complicaties
o Door compressie zenuwen
- Osteoporose
- Chronische nierziekten
IBD
- Axiale involvement
o 10-20% pt met Crohn’s of RCUH
o Onafhankelijk van GI ziekte activiteit
o Man = vrouw
o Link met HLA-B27
- Perifere involvement
o Oligo-articulair, asymmetrisch, onderste ledematen
o Enthesis, dactylitis
o Stijgt met GI-ziekteduur
➔ Oorzaak? Micro-organismen, kruisreactiviteit, verspreiding van epitopen, monocyt/lymfocyt
trafficking, …
PSORIATIC ARTHRITIS
1. Axiale vorm
o Vergelijkbaar met axiale SpA
o Enige verschil: ook psoriasis aanwezig
2. Perifere vorm
o Mono-articulair
o Oligo-articulair
o Poly-articulair
o Mutilans (heel gewricht destroyed, floppy vingers)
o Enthesitis/dactylitis
4
