Samenvatting Persoonlijkheid & Gezondheid
H1 Oriëntatie op persoonlijkheidspsychologie
Wat is persoonlijkheidspsychologie?
De meeste mensen definiëren persoonlijkheid als sociale vaardigheden of het meest
dominante kenmerk van een persoon. In de persoonlijkheidspsychologie wordt de
complexiteit van de menselijke persoonlijkheid hierin gereflecteerd, doordat de definitie
meerdere aspecten heeft. Persoonlijkheidskenmerken zijn relatief stabiel. Persoonlijkheid
definiëren is niet makkelijk, omdat niet alleen individuele verschillen een rol spelen (de
reactie op een soortgelijke situatie kan verschillen tussen personen), maar ook interactie
met de omgeving (coherentie in de manier waarop gedrag verandert afhankelijk van de
situatie) en de psychologische aspecten die onderliggend zijn aan gedachten, gevoel en
gedrag. Het doel van persoonlijkheidspsychologie is om gedrag te beschrijven en
voorspellen, en daarnaast om aspecten van de persoonlijkheid te begrijpen en verklaren.
Persoonlijkheid is continu, stabiel en coherent
Persoonlijkheid komt op vele manieren tot uiting: van observeerbaar gedrag tot
innerlijke gedachten en gevoelens
Persoonlijkheid is georganiseerd
Persoonlijkheid is een voorspeller voor sociaal gedrag
Persoonlijkheid is een psychologisch concept, maar is ook verbonden met biologische
kenmerken van een individu
Wat is de theorie en zes niveaus van analyse?
Persoonlijkheidspsychologie is een vrij jong veld, maar in de oudheid van de Grieken werd al
aan gerelateerde vragen nagedacht. Hippocrates postuleerde over verschillende typen
basistemperament gerelateerd aan biologische kenmerken, terwijl Aristoteles stelde dat de
hersenen de zetel van de rationale geest is. Descartes stelde later dat de mens is verdeeld in
een lichaam en geest: een dualistisch perspectief. Freud ontwikkelde in de 18de eeuw de
theorie dat het onbewuste, in plaats van ratio, bepalend is voor de menselijke aard. De
huidige visie is dat alle aspecten een rol spelen, en dat de theorieën ieder op een ander
niveau van analyse reflecteren. De belangrijkste theoretische benaderingen van
persoonlijkheid:
1. Persoonlijkheidstrekken en dispositieniveau:
Er wordt gekeken naar typen stabiele psychologische kwaliteiten en gedragsmatige
disposities die consistent onderscheid kunnen maken tussen individuen. Dit soort
vragen stellen mensen zichzelf in het dagelijks leven om anderen te karakteriseren. In
recent onderzoek vallen indelingen in brede persoonlijkheidstrekken hieronder.
Onderzoek richt zich daarnaast op stabiliteit van persoonlijkheidstrekken gedurende
de levensloop.
2. Biologische niveau:
Een belangrijk doel is het identificeren van genetische determinanten en de invloed
van de sociale omgeving. Een evolutionaire benadering is onderdeel van dit niveau.
3. Psychodynamische en motivationele niveau:
Volgens deze benadering kunnen (in)consistenties in persoonlijkheid verklaard
worden door onbewuste drijfveren, verdedigingsmechanismen en conflicten. Deze
verklaringen zijn relevant om complex en onvoorspelbaar gedrag te begrijpen.
H1 Oriëntatie op persoonlijkheidspsychologie
Wat is persoonlijkheidspsychologie?
De meeste mensen definiëren persoonlijkheid als sociale vaardigheden of het meest
dominante kenmerk van een persoon. In de persoonlijkheidspsychologie wordt de
complexiteit van de menselijke persoonlijkheid hierin gereflecteerd, doordat de definitie
meerdere aspecten heeft. Persoonlijkheidskenmerken zijn relatief stabiel. Persoonlijkheid
definiëren is niet makkelijk, omdat niet alleen individuele verschillen een rol spelen (de
reactie op een soortgelijke situatie kan verschillen tussen personen), maar ook interactie
met de omgeving (coherentie in de manier waarop gedrag verandert afhankelijk van de
situatie) en de psychologische aspecten die onderliggend zijn aan gedachten, gevoel en
gedrag. Het doel van persoonlijkheidspsychologie is om gedrag te beschrijven en
voorspellen, en daarnaast om aspecten van de persoonlijkheid te begrijpen en verklaren.
Persoonlijkheid is continu, stabiel en coherent
Persoonlijkheid komt op vele manieren tot uiting: van observeerbaar gedrag tot
innerlijke gedachten en gevoelens
Persoonlijkheid is georganiseerd
Persoonlijkheid is een voorspeller voor sociaal gedrag
Persoonlijkheid is een psychologisch concept, maar is ook verbonden met biologische
kenmerken van een individu
Wat is de theorie en zes niveaus van analyse?
Persoonlijkheidspsychologie is een vrij jong veld, maar in de oudheid van de Grieken werd al
aan gerelateerde vragen nagedacht. Hippocrates postuleerde over verschillende typen
basistemperament gerelateerd aan biologische kenmerken, terwijl Aristoteles stelde dat de
hersenen de zetel van de rationale geest is. Descartes stelde later dat de mens is verdeeld in
een lichaam en geest: een dualistisch perspectief. Freud ontwikkelde in de 18de eeuw de
theorie dat het onbewuste, in plaats van ratio, bepalend is voor de menselijke aard. De
huidige visie is dat alle aspecten een rol spelen, en dat de theorieën ieder op een ander
niveau van analyse reflecteren. De belangrijkste theoretische benaderingen van
persoonlijkheid:
1. Persoonlijkheidstrekken en dispositieniveau:
Er wordt gekeken naar typen stabiele psychologische kwaliteiten en gedragsmatige
disposities die consistent onderscheid kunnen maken tussen individuen. Dit soort
vragen stellen mensen zichzelf in het dagelijks leven om anderen te karakteriseren. In
recent onderzoek vallen indelingen in brede persoonlijkheidstrekken hieronder.
Onderzoek richt zich daarnaast op stabiliteit van persoonlijkheidstrekken gedurende
de levensloop.
2. Biologische niveau:
Een belangrijk doel is het identificeren van genetische determinanten en de invloed
van de sociale omgeving. Een evolutionaire benadering is onderdeel van dit niveau.
3. Psychodynamische en motivationele niveau:
Volgens deze benadering kunnen (in)consistenties in persoonlijkheid verklaard
worden door onbewuste drijfveren, verdedigingsmechanismen en conflicten. Deze
verklaringen zijn relevant om complex en onvoorspelbaar gedrag te begrijpen.
