Hoofdstuk 16
Definitie: ‘beleid is het streven naar het bereiken van bepaalde doeleinden met bepaalde middelen
en bepaalde tijdskeuzes’
Definitie Ethiek: ‘nadenken over moraal … het geheel van waarden en normen voor het menselijk
bestaan in het licht van ... goed en kwaad’ (p.273)
Finaal denken: denken over doeleinden en middelen.
Normatief denken: denken over waarden en normen.
Causaal denken: denken over oorzaken en gevolgen.
Wat is goed en wat is slecht bestuur? Oude vragen brengen oude antwoorden met zich mee:
Codex Hammurabi (Babylon, 1780 v.Chr.)
- Thema’s: rechtvaardigheid, welzijn, vrede, corruptie
- Koning is onderworpen aan de wetten.
o Hij moet gerechtigheid tonen, het kwaad vernietigen, het welzijn bevorderen.
- Procesrecht, huwelijksrecht, oorlogsrecht, aansprakelijkheidsrecht, enz.
Klassieke Griekse filosofen
- Aristoteles (384-322 v.Chr.)
- Goede politiek → gerechtigheid en algemeen belang
- Verdelende rechtvaardigheid = gelijke personen moeten gelijke dingen toebedeeld krijgen.
o V.b. verdeling van fluiten.
- Politieke ambten → verdelen op basis van geschiktheid
Joods-christelijke traditie
- Vrede en gerechtigheid doelen overheidsbeleid
- Psalm 72:
‘Moge hij (de koning, bj) uw volk rechtvaardig besturen, uw arme volk naar recht en wet…
Moge hij recht doen aan de zwakken, redding bieden aan de armen, maar de onderdrukker
neerslaan’
- Vorstenspiegels (middeleeuwen)
o Ethische en politieke gedragsregels
o Bijbel en klassieke filosofen
o Deugdzaamheid, algemeen belang, recht &
vrede zijn
o Erasmus (1516) Opvoeding van een Christelijke
vorst
Vorstenspiegels literaire werken voor prinsen en jonge edellieden die machtige posities gaan
bekleden
- Educatief van karakter gericht op karaktervorming, je wilt goede mensen als machthebbers.
- Erasmus → Opvoeding van een christelijke vorst, schreef Erasmus voor de jonge koning van
Spanje, de latere keizer Karel V. Daarin stelt hij dat de mens vrij moet zijn en dat een christen
daarom niet tiranniek mag heersen over christenen en hen niet als slaven mag behandelen.