Literatuur van de Middeleeuwen
Samenvatting Module 2
,1 Historisch Content
1.1 Christelijk Europa
Begrippen
Rooms-katholieke kerk: behorend bij de christelijke kerk waarvan de leiding in
Rome is gevestigd
Middelnederlands: een voorloper van de Nieuw Nederlandse taal die tussen 1150
en 1500 in een groot deel van het huidige Nederlandse taalgebied gesproken werd
Samenvatting
Europa erkende in de middeleeuwen slechts één erkende christelijke kerk: de rooms-
katholieke kerk. De christelijke kerk breidde zijn macht uit door kerstening. Karel de
Grote verenigde een groot deel van West-Europa maar na zijn dood veel alles weer
uit elkaar. In 632 overleed de profeet Mohammed, hij was de verkondiger van de
Islam. De Islam kwam op en de christenen hielden daardoor kruistochten. In ieder
Nederlands gewest werd er een streekgebonden variant van het Middelnederlands
gebruikt. Er was geen nationale eenheid, en ook geen eenheidstaal.
1.2 Standenmaatschappij
Begrippen
Standentheorie: onderscheid tussen drie groepen in de maatschappij in de
middeleeuwen: geestelijkheid - adel – burgerij
Geestelijkheid: paus, bisschoppen en priesters. De geestelijke macht is de macht
van de kerk over de gelovigen. Deze macht gaat over geloofszaken.
Reguliere geestelijkheid: nonnen/monniken, leefden in kloosters volgens de regels
van de kloosterorde.
Seculiere geestelijkheid: paus/bisschoppen/pastoors, de wereldlijke geestelijkheid
die in de steden, aan de hoven en in parochies de zielzorg voor de gelovigen
verrichte
Triniteitsleer: God de vader, de Zoon en de Heilige geest
Feodale maatschappij: leenstelsel, leenmannen krijgen land (achterleenmannen)
Consilium et auxilium: advies en raad
Ridderschap: groep ridders
Eercultuur: de norm voor het individuele gedrag in het aanzien of de waardering dat
men van andere ontvangt.
Verstedelijking: meer mensen gaan in steden wonen (urbanisatie)
Burgerlijke mentaliteit: mentaliteit die de burgerij belangrijk vond, anders dan de
ridderlijke mentaliteit
, Samenvatting
In de elfde eeuw kwam Adalbero met het idee dat er drie verschillende groepen
waren. Zij die bidden (de geestelijkheid), zij die strijden (adel en ridders) en werken
(boeren en vissen). Hierbij ontbreekt de groep die vanaf de tiende eeuw steeds
belangrijker zal worden: de burgerij.
1.2.1 Geestelijkheid: bidden
Geestelijkheid valt te verdelen in twee categorieën: reguliere geestelijkheid en
seculiere geestelijkheid
In de reguliere geestelijkheid was het normaal om in kloosters te wonen. De
monniken en nonnen hadden de kloostergeloften van armoede, kuisheid en
gehoorzaamheid afgelegd. Ook waren er verschillende kloosterorden. Na het
overlijden van heilige Franciscus van Assisi, werd het lijden van Christus en het
verdriet van Maria erg benadrukt.
In de seculiere geestelijkheid ging het meer om hoe de wereld het christendom ziet.
De wereldlijke geestelijkheid die men in de steden, aan de hoven en in parochies de
zielzorg voor de gelovigen verrichte. Eén van de vertegenwoordigers van de kerk
was Augustinus van Hippo. Het christendom in de middeleeuwen waarvoor o.a.
Augustinus de basis legde, was gebaseerd op een aantal leerstellingen. Zo waren er
2 rijken: een aards en een hemelrijk. Er was één god met meerdere rollen, de
triniteitsleer (God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest). Christus kreeg ook een
belangrijkere rol.
1.2.2 Adel en ridders: strijden
Vanaf de achtste tot de elfde eeuw kwam de feodale maatschappij tot
ontwikkeling. Door het leenstelsel van Karel de Grote veranderde er veel met
de maatschappij. Men was erg afhankelijk van de landbouw en de veeteelt.
Vazallen kregen vaak een stuk grond een leenman (als inkomen) en werden
hierdoor dus achterleenmannen. Om zo’n stuk land te krijgen moest je je wel
aan een aantal voorwaarden houden. Zo moest je trouw en gehoorzaamheid
beloven en Consilium et auxilium geven (advies).
Ridders vormden tot de veertiende eeuw de kern van een middeleeuws leger.
Ridders gebruikten veel geweld. De ridders vormden een groep, de
ridderschap, met eigen ‘ridderlijk’ gedrag: moed, trouw, morele zuiverheid,
dienstbaarheid en kameraadschap. Ridder zijn werd niet meer als beroep
gezien maar als een roeping met een speciale taak: het beschermen van
zwakken in de maatschappij.
De feodale adel en ridders leefden met een eercultuur. Binnen een eercultuur
ligt de norm voor het individuele gedrag in het aanzien dat of de waardering
die men van anderen ontvangt. Gedrag dat hoorde bij een hogere rang werd
erg gewaardeerd, hierdoor kreeg je eer.
Samenvatting Module 2
,1 Historisch Content
1.1 Christelijk Europa
Begrippen
Rooms-katholieke kerk: behorend bij de christelijke kerk waarvan de leiding in
Rome is gevestigd
Middelnederlands: een voorloper van de Nieuw Nederlandse taal die tussen 1150
en 1500 in een groot deel van het huidige Nederlandse taalgebied gesproken werd
Samenvatting
Europa erkende in de middeleeuwen slechts één erkende christelijke kerk: de rooms-
katholieke kerk. De christelijke kerk breidde zijn macht uit door kerstening. Karel de
Grote verenigde een groot deel van West-Europa maar na zijn dood veel alles weer
uit elkaar. In 632 overleed de profeet Mohammed, hij was de verkondiger van de
Islam. De Islam kwam op en de christenen hielden daardoor kruistochten. In ieder
Nederlands gewest werd er een streekgebonden variant van het Middelnederlands
gebruikt. Er was geen nationale eenheid, en ook geen eenheidstaal.
1.2 Standenmaatschappij
Begrippen
Standentheorie: onderscheid tussen drie groepen in de maatschappij in de
middeleeuwen: geestelijkheid - adel – burgerij
Geestelijkheid: paus, bisschoppen en priesters. De geestelijke macht is de macht
van de kerk over de gelovigen. Deze macht gaat over geloofszaken.
Reguliere geestelijkheid: nonnen/monniken, leefden in kloosters volgens de regels
van de kloosterorde.
Seculiere geestelijkheid: paus/bisschoppen/pastoors, de wereldlijke geestelijkheid
die in de steden, aan de hoven en in parochies de zielzorg voor de gelovigen
verrichte
Triniteitsleer: God de vader, de Zoon en de Heilige geest
Feodale maatschappij: leenstelsel, leenmannen krijgen land (achterleenmannen)
Consilium et auxilium: advies en raad
Ridderschap: groep ridders
Eercultuur: de norm voor het individuele gedrag in het aanzien of de waardering dat
men van andere ontvangt.
Verstedelijking: meer mensen gaan in steden wonen (urbanisatie)
Burgerlijke mentaliteit: mentaliteit die de burgerij belangrijk vond, anders dan de
ridderlijke mentaliteit
, Samenvatting
In de elfde eeuw kwam Adalbero met het idee dat er drie verschillende groepen
waren. Zij die bidden (de geestelijkheid), zij die strijden (adel en ridders) en werken
(boeren en vissen). Hierbij ontbreekt de groep die vanaf de tiende eeuw steeds
belangrijker zal worden: de burgerij.
1.2.1 Geestelijkheid: bidden
Geestelijkheid valt te verdelen in twee categorieën: reguliere geestelijkheid en
seculiere geestelijkheid
In de reguliere geestelijkheid was het normaal om in kloosters te wonen. De
monniken en nonnen hadden de kloostergeloften van armoede, kuisheid en
gehoorzaamheid afgelegd. Ook waren er verschillende kloosterorden. Na het
overlijden van heilige Franciscus van Assisi, werd het lijden van Christus en het
verdriet van Maria erg benadrukt.
In de seculiere geestelijkheid ging het meer om hoe de wereld het christendom ziet.
De wereldlijke geestelijkheid die men in de steden, aan de hoven en in parochies de
zielzorg voor de gelovigen verrichte. Eén van de vertegenwoordigers van de kerk
was Augustinus van Hippo. Het christendom in de middeleeuwen waarvoor o.a.
Augustinus de basis legde, was gebaseerd op een aantal leerstellingen. Zo waren er
2 rijken: een aards en een hemelrijk. Er was één god met meerdere rollen, de
triniteitsleer (God de Vader, de Zoon en de Heilige Geest). Christus kreeg ook een
belangrijkere rol.
1.2.2 Adel en ridders: strijden
Vanaf de achtste tot de elfde eeuw kwam de feodale maatschappij tot
ontwikkeling. Door het leenstelsel van Karel de Grote veranderde er veel met
de maatschappij. Men was erg afhankelijk van de landbouw en de veeteelt.
Vazallen kregen vaak een stuk grond een leenman (als inkomen) en werden
hierdoor dus achterleenmannen. Om zo’n stuk land te krijgen moest je je wel
aan een aantal voorwaarden houden. Zo moest je trouw en gehoorzaamheid
beloven en Consilium et auxilium geven (advies).
Ridders vormden tot de veertiende eeuw de kern van een middeleeuws leger.
Ridders gebruikten veel geweld. De ridders vormden een groep, de
ridderschap, met eigen ‘ridderlijk’ gedrag: moed, trouw, morele zuiverheid,
dienstbaarheid en kameraadschap. Ridder zijn werd niet meer als beroep
gezien maar als een roeping met een speciale taak: het beschermen van
zwakken in de maatschappij.
De feodale adel en ridders leefden met een eercultuur. Binnen een eercultuur
ligt de norm voor het individuele gedrag in het aanzien dat of de waardering
die men van anderen ontvangt. Gedrag dat hoorde bij een hogere rang werd
erg gewaardeerd, hierdoor kreeg je eer.
