HC inleiding zwelling van de buik
Fysiologisch kan lucht in de organen zitten, als het buiten de organen zit is het ‘vrije lucht’.
Bij percussie wijst een hoge toon (hypertympanie) op vrije lucht en een lage toon op vrij vocht
(>=ascites). Centraal is er hypertympane percussie en bij de lever is er normaal een demping. Bij
vocht in de buik is er voornamelijk aan de flanken een gedempte percussie. Als de patient op de zij
ligt verplaatst de grens tussen tympanie en gedempte percussie (>= shifting dullness).
Oorzaken ascites:
- cardiaal: hartfalen, pericarditis constrictiva
- hepatogeen: portale hypertensie
- hypoalbuminemie: nefrotisch syndroom, ondervoeding
- maligne: carcinosis peritonei
- ontsteking/infectie: peritonitis
Punctie ascites:
Er wordt gekeken naar kleur en helderheid van het vocht. Er wordt aan de contralaterale kant van
het punt van McBurney geprikt (linksonder). Er wordt ook een kweek gedaan waarbij het serum
ascites albumine gradiënt wordt gemeten > is de waarde van het serum albumine min waarde van
het albumine ascitespunctie:
SAAG > 11 g/l wijst op portale hypertensie
SAAG < 11 g/l pleit tegen portale hypertensie (bijv bij kanker of TBS ascites)
HC anatomie buikwand en lieskanaal
Buik van buiten naar binnen: huid – subcutane weefsellaag – fascie – spierlaag – fascie (transversalis)
– extraperitoneale laag – peritoneum
De spieren lopen uit in de aponeurose en
over de m. rectus abdominis >= rectusschede
Externus ligt voor de ribbenkast
Internus loopt op de ribbenkast
Transversus loopt achter de ribbenkast
De middellijn van de rectus abdominus is de linea alba > is een goede plek om een incisie te maken
omdat er alleen bindweefsel zit, dus er gaat niks kapot
, De rectus abdominus zit in een envelop van de rectusschede. Deze
rectus loopt aan de voorkant helemaal door maar aan de
achterkant stopt het bij de linea arcuata (10cm onder navel), vanaf
daar is er alleen nog maar fascia transversalis achter de spier.
Boven linea arcuata:
De externus draagt bij aan de voorste
rectusschede
De internus splitst en draagt bij aan de voorste
en achterste rectuswand
De transversus draagt bij aan de achterste
rectusschede
Onder de linea arcuata:
alle aponeurosen gaan voorlangs.
Linea semilunaris is de buitenlijn van de rectusschede
De buikwand wordt geinnerveerd door de thoraco-abdominale zenuwen (ook wel intercostale
zenuwen). Ze lopen tussen de internus en transversus door. Elke zenuw heeft een anteriore en
laterale huidtak.
De zenuw die bij de navel uitkomt komt van Th10.
De spinale zenuwen van het liesgebied zijn de n. iliohypogastrica en de n.ilioinguinalis, die zijn
afkomstig van L1 > kunnen worden beschadigd door liesbreuk
Herpes zoster uit zich in een dermatoom (in een bandje) omdat er 1 ganglion is aangedaan.
Incisies:
- Mediane laparotomie: door linea alba, gunstig omdat er geen zenuwen worden geraakt.
, - McBurney appendectomie wisselsnede: 3 snedes in verschillende vezelrichtingen van de
buikspieren. Zo beschadig je de spieren het minst
- Pfannenstiel ‘bikini’ incisie: onder de linea arcuata zodat je niet door de achterste
rectusschede hoeft te snijden, spieren kunnen opzij worden geduwd. Door de spierspanning
wordt de incisie dichtgetrokken. Kans op infectie klein en cosmetisch ook mooi.
Scrotum:
ductus deferens = zaadleider
Door het lieskanaal loopt bij mannen de funiculus spermaticus >=
ductus deferens, zenuwen, a/v testicularis.
Lig. teres uteri = trekt baarmoeder naar voren maar heeft verder
geen functie (had niet door buikwand gehoeven)
De spieren lopen mee naar het scrotum:
externus > fascia spermatica externa
internus > m. cremaster
transversalis > heeft geen laag in het scrotum
fascia transversalis > fascia spermatica
interna
peritoneum > tunica vaginalis
m. cremaster trekt de ballen omhoog als het koud is
, de aponeurose van de obliquus externus vormt de anulus externus
>= voorwand van lieskanaal
de obliquus internus loopt deels mee met de m. cremaster en
deels als een boogje over de funiculus en hecht aan het os pubis
>= dak lieskanaal
de aponeurose van de transversus loopt helemaal over de
funiculus heen en hecht aan het os pubis
de pezen van de internus en transversus vergroeien en hebben
mediaal een gezamelijke pees die aanhecht aan het os pubis >=
conjoint tendon
het ligamantum inguinale vormt de onderwand van het lieskanaal
de fascia transversalis vormt de achterwand van
het lieskanaal en loopt mee als de fascia
spermatica interna
de a. en v. iliaca communis lopen ook door het lieskanaal en gaan na het lieskanaal over in de a. en v.
femoralis.
de a. en v. epigastrica inferior is een aftakking van de a. en v. iliaca externa en vormt het
onderscheidt tussen mediale en laterale liesbreuk.
Liesbreuken:
Een femorale liesbreuk bevindt zich onder het lig. inguinale en loopt door het canalis femoralis.
De mediale liesbreuk bevindt zich mediaal van de a. en v. epigastrica inferior. Er is daar een zwakke
plek omdat er alleen maar fascia transversalis zit en geen spier. Daardoor kan het peritoneum daar
uitpuilen en door de anulus externus naar buiten gaan. Dit is een directe liesbreuk en gaat niet het
lieskanaal maar direct naar de anulus externus.
Fysiologisch kan lucht in de organen zitten, als het buiten de organen zit is het ‘vrije lucht’.
Bij percussie wijst een hoge toon (hypertympanie) op vrije lucht en een lage toon op vrij vocht
(>=ascites). Centraal is er hypertympane percussie en bij de lever is er normaal een demping. Bij
vocht in de buik is er voornamelijk aan de flanken een gedempte percussie. Als de patient op de zij
ligt verplaatst de grens tussen tympanie en gedempte percussie (>= shifting dullness).
Oorzaken ascites:
- cardiaal: hartfalen, pericarditis constrictiva
- hepatogeen: portale hypertensie
- hypoalbuminemie: nefrotisch syndroom, ondervoeding
- maligne: carcinosis peritonei
- ontsteking/infectie: peritonitis
Punctie ascites:
Er wordt gekeken naar kleur en helderheid van het vocht. Er wordt aan de contralaterale kant van
het punt van McBurney geprikt (linksonder). Er wordt ook een kweek gedaan waarbij het serum
ascites albumine gradiënt wordt gemeten > is de waarde van het serum albumine min waarde van
het albumine ascitespunctie:
SAAG > 11 g/l wijst op portale hypertensie
SAAG < 11 g/l pleit tegen portale hypertensie (bijv bij kanker of TBS ascites)
HC anatomie buikwand en lieskanaal
Buik van buiten naar binnen: huid – subcutane weefsellaag – fascie – spierlaag – fascie (transversalis)
– extraperitoneale laag – peritoneum
De spieren lopen uit in de aponeurose en
over de m. rectus abdominis >= rectusschede
Externus ligt voor de ribbenkast
Internus loopt op de ribbenkast
Transversus loopt achter de ribbenkast
De middellijn van de rectus abdominus is de linea alba > is een goede plek om een incisie te maken
omdat er alleen bindweefsel zit, dus er gaat niks kapot
, De rectus abdominus zit in een envelop van de rectusschede. Deze
rectus loopt aan de voorkant helemaal door maar aan de
achterkant stopt het bij de linea arcuata (10cm onder navel), vanaf
daar is er alleen nog maar fascia transversalis achter de spier.
Boven linea arcuata:
De externus draagt bij aan de voorste
rectusschede
De internus splitst en draagt bij aan de voorste
en achterste rectuswand
De transversus draagt bij aan de achterste
rectusschede
Onder de linea arcuata:
alle aponeurosen gaan voorlangs.
Linea semilunaris is de buitenlijn van de rectusschede
De buikwand wordt geinnerveerd door de thoraco-abdominale zenuwen (ook wel intercostale
zenuwen). Ze lopen tussen de internus en transversus door. Elke zenuw heeft een anteriore en
laterale huidtak.
De zenuw die bij de navel uitkomt komt van Th10.
De spinale zenuwen van het liesgebied zijn de n. iliohypogastrica en de n.ilioinguinalis, die zijn
afkomstig van L1 > kunnen worden beschadigd door liesbreuk
Herpes zoster uit zich in een dermatoom (in een bandje) omdat er 1 ganglion is aangedaan.
Incisies:
- Mediane laparotomie: door linea alba, gunstig omdat er geen zenuwen worden geraakt.
, - McBurney appendectomie wisselsnede: 3 snedes in verschillende vezelrichtingen van de
buikspieren. Zo beschadig je de spieren het minst
- Pfannenstiel ‘bikini’ incisie: onder de linea arcuata zodat je niet door de achterste
rectusschede hoeft te snijden, spieren kunnen opzij worden geduwd. Door de spierspanning
wordt de incisie dichtgetrokken. Kans op infectie klein en cosmetisch ook mooi.
Scrotum:
ductus deferens = zaadleider
Door het lieskanaal loopt bij mannen de funiculus spermaticus >=
ductus deferens, zenuwen, a/v testicularis.
Lig. teres uteri = trekt baarmoeder naar voren maar heeft verder
geen functie (had niet door buikwand gehoeven)
De spieren lopen mee naar het scrotum:
externus > fascia spermatica externa
internus > m. cremaster
transversalis > heeft geen laag in het scrotum
fascia transversalis > fascia spermatica
interna
peritoneum > tunica vaginalis
m. cremaster trekt de ballen omhoog als het koud is
, de aponeurose van de obliquus externus vormt de anulus externus
>= voorwand van lieskanaal
de obliquus internus loopt deels mee met de m. cremaster en
deels als een boogje over de funiculus en hecht aan het os pubis
>= dak lieskanaal
de aponeurose van de transversus loopt helemaal over de
funiculus heen en hecht aan het os pubis
de pezen van de internus en transversus vergroeien en hebben
mediaal een gezamelijke pees die aanhecht aan het os pubis >=
conjoint tendon
het ligamantum inguinale vormt de onderwand van het lieskanaal
de fascia transversalis vormt de achterwand van
het lieskanaal en loopt mee als de fascia
spermatica interna
de a. en v. iliaca communis lopen ook door het lieskanaal en gaan na het lieskanaal over in de a. en v.
femoralis.
de a. en v. epigastrica inferior is een aftakking van de a. en v. iliaca externa en vormt het
onderscheidt tussen mediale en laterale liesbreuk.
Liesbreuken:
Een femorale liesbreuk bevindt zich onder het lig. inguinale en loopt door het canalis femoralis.
De mediale liesbreuk bevindt zich mediaal van de a. en v. epigastrica inferior. Er is daar een zwakke
plek omdat er alleen maar fascia transversalis zit en geen spier. Daardoor kan het peritoneum daar
uitpuilen en door de anulus externus naar buiten gaan. Dit is een directe liesbreuk en gaat niet het
lieskanaal maar direct naar de anulus externus.
