HOORCOLLEGE 1- DEEL 1
CONTEXTUALISME EN DRIEHOEKSMODEL
Contextualisme: recht begrijpen door bestuderen concrete geval, in context van functioneren en
totstandkoming van het recht
Driehoekmodel: onderverdeling contexten
Normatief:
Ideele: beginsellen, wetten, bassis
Actueel: praktijk
Tata steel casus:
Normatief moment: Tata Steel voldoet aan de regels, want voor verouderde fabrieken wordt een uitzondering
gemaakt. Geldige vergunning. Er geld een europese vergunning en dat staat boven nederlands wet.
Ideële moment: Beroep op belang gezondheid omwonenden en natuurbescherming. Ideeën achter de nieuwe
milieunormen.
Actueel moment: Belang van de economie (sluiting fabriek). Afwegen van de consequenties van openhouden of
sluiten.
Bij tata steel casus schuurt het normatieve en ideele moment.
Context van functioneren
• Hoe werkt het recht hier? Wat speelt er mee?
Context van totstandkoming
• Waar komen de regels vandaan? Wat voor ideeën zitten er achter?
RECHT EN TAAL
Juridisch jargon: juridische taal waardoor juristen weten wat er bedoeld wordt en op deze manier kunnen
juristen met elkaar spreken om misverstanden te voorkomen
Open texture’ van het recht
• Taal sluit niet aan op werkelijkheid
, • Algemeenheid van juridische begrippen
• Veranderende werkelijkheid
CONTEXTUALISME EN RECHTSVINDING
Rechtsvinding:
Oordeel (van een rechter) in concreet geval op basis van het geldende recht
Twee vormen:
• Regelgeleide rechtsvinding
• Casuïstische rechtsvinding
HBU/saladin:
- Saladin koopt aandelen en speculeerd op de beurs
- Bank HBU
- Bank beweert dat er winst te halen is op aandelen en vervolgens zijn de aandelen niks meer waard
Hoge raad oordeeld:
- Beroep op zo’n clausule kan onder omstandigheden onrechtmatig zijn
- Daarbij speelt een rol: “zwaarte van de schuld,…, de aard … van de overeenkomst, de
maatschappelijke positie en de onderlinge verhouding van pp., de wijze waarop het beding is tot stand
gekomen, de mate waarin de wederpartij zich de strekking van het beding bewust is geweest;”
- Er komt ook redelijkheid bij kijken. Maatschappelijke verhoudingen en posities worden ook mee
gerekend
- Als saladin onwetend was geweest had hij er niet aan hoeven te houden. Maar hij wist veel over dit
soort dingen en kon dus naar zijn geld fluiten.
- Redelijkheid/biddelijkheid rechtvaardigheid
- Clausule is overeenkomst in een contract
• Rechtssubject:
Elke drager van rechten en plichten.
• Natuurlijke persoon:
Mens van vlees en bloed (art 1:1 BW)
• Rechtspersoon:
Juridische constructie die rechten en plichten toegekend krijgt (art 2:1 e.v. BW)
Bijv: stichting, BV, vereniging, kerk, de staat
, Niet rechtsfeiten: iemand loopt
Rechtsfeit: feiten met rechten
Bloot rechtsfeit: je wordt 18 en je mag stemmen
Handeling: actief actie nemen
De eerste 3 zijn rechtshandelingen met bewuste rechtsgevogen
De 4de is een feitelijke handeling met rechtsgevolgen
CONTEXTUALISME EN DRIEHOEKSMODEL
Contextualisme: recht begrijpen door bestuderen concrete geval, in context van functioneren en
totstandkoming van het recht
Driehoekmodel: onderverdeling contexten
Normatief:
Ideele: beginsellen, wetten, bassis
Actueel: praktijk
Tata steel casus:
Normatief moment: Tata Steel voldoet aan de regels, want voor verouderde fabrieken wordt een uitzondering
gemaakt. Geldige vergunning. Er geld een europese vergunning en dat staat boven nederlands wet.
Ideële moment: Beroep op belang gezondheid omwonenden en natuurbescherming. Ideeën achter de nieuwe
milieunormen.
Actueel moment: Belang van de economie (sluiting fabriek). Afwegen van de consequenties van openhouden of
sluiten.
Bij tata steel casus schuurt het normatieve en ideele moment.
Context van functioneren
• Hoe werkt het recht hier? Wat speelt er mee?
Context van totstandkoming
• Waar komen de regels vandaan? Wat voor ideeën zitten er achter?
RECHT EN TAAL
Juridisch jargon: juridische taal waardoor juristen weten wat er bedoeld wordt en op deze manier kunnen
juristen met elkaar spreken om misverstanden te voorkomen
Open texture’ van het recht
• Taal sluit niet aan op werkelijkheid
, • Algemeenheid van juridische begrippen
• Veranderende werkelijkheid
CONTEXTUALISME EN RECHTSVINDING
Rechtsvinding:
Oordeel (van een rechter) in concreet geval op basis van het geldende recht
Twee vormen:
• Regelgeleide rechtsvinding
• Casuïstische rechtsvinding
HBU/saladin:
- Saladin koopt aandelen en speculeerd op de beurs
- Bank HBU
- Bank beweert dat er winst te halen is op aandelen en vervolgens zijn de aandelen niks meer waard
Hoge raad oordeeld:
- Beroep op zo’n clausule kan onder omstandigheden onrechtmatig zijn
- Daarbij speelt een rol: “zwaarte van de schuld,…, de aard … van de overeenkomst, de
maatschappelijke positie en de onderlinge verhouding van pp., de wijze waarop het beding is tot stand
gekomen, de mate waarin de wederpartij zich de strekking van het beding bewust is geweest;”
- Er komt ook redelijkheid bij kijken. Maatschappelijke verhoudingen en posities worden ook mee
gerekend
- Als saladin onwetend was geweest had hij er niet aan hoeven te houden. Maar hij wist veel over dit
soort dingen en kon dus naar zijn geld fluiten.
- Redelijkheid/biddelijkheid rechtvaardigheid
- Clausule is overeenkomst in een contract
• Rechtssubject:
Elke drager van rechten en plichten.
• Natuurlijke persoon:
Mens van vlees en bloed (art 1:1 BW)
• Rechtspersoon:
Juridische constructie die rechten en plichten toegekend krijgt (art 2:1 e.v. BW)
Bijv: stichting, BV, vereniging, kerk, de staat
, Niet rechtsfeiten: iemand loopt
Rechtsfeit: feiten met rechten
Bloot rechtsfeit: je wordt 18 en je mag stemmen
Handeling: actief actie nemen
De eerste 3 zijn rechtshandelingen met bewuste rechtsgevogen
De 4de is een feitelijke handeling met rechtsgevolgen
