Doelgroepen 3 : hoofdstuk 1
Hoofdstuk 1 Kinderen En Jongeren Met Gedrags- En Emotionele Problemen
1.1 Omschrijving
1.1.1 Omschrijving Van Gedrags- En Emotionele Problemen
Voorbeeld:
“De juf van Sven (6) maakt zich ook zorgen. Sven zit in het eerste leerjaar en heeft behoorlijk veel moeite
met lezen. Maar hij raakt ook opvallend vaak verzeild in ruzies, en wordt steeds meer ‘de schrik van het
speelplein’. Discussies tussen Sven en andere kinderen gaan gepaard met veel gevloek en allerlei
schuttingtaal, en lopen meer dan eens uit in vechtpartijtjes, waarbij Sven er niet voor terugdeinst om te bijten
of te schoppen”
Wanneer spreken we nu van gedrags- en emotionele problemen?
Kinderen worden ervaren als lastig of moeilijk ze zijn storend
Ouders zijn ongerust over hun gedrag
Probleemgedrag = wanneer ouders, leerkrachten en andere personen dit gedrag ervaren als
tegenstrijdig met de gehanteerde normen en regels van de samenleving of/en wanneer dit gedrag
door een deskundige als problematisch wordt beoordeeld
Gedragsproblemen omvatten een continuïteit van drukte, agressie, prikkelbaarheid, driftigheid, …
Term kinderen met gedragsproblemen is overkoepelend voor:
Kinderen die zich zichtbaar of onzichtbaar abnormaal gedragen
o Externaliserende probleemgedrag: gedrag is naar buiten gericht
Bv. kinderen met woedebuien, hyper kinetisch gedrag
Kinderen die ongewone of abnormale emoties vertonen
o Internaliserend probleemgedrag: gedrag is naar binnen gericht
Bv. depressie, angst
Kinderen met lichamelijke klachten die onvoldoende verklaard kunnen worden
o Internaliserend probleemgedrag: is naar binnen gericht
Bv. hoofdpijn, buikpijn
2 Soorten gedrag:
Dominant gedrag
o Bv. Agressie, manipulatie
Submissief gedrag
o Bv. Depressie, zelfbeschadiging
Gedrags- en emotionele problemen (Grietens) =
Alle kinderen die zich zichtbaar ongewoon of abnormaal gedragen of die zichtbaar ongewone of abnormale
emoties vertonen, en dat afgezien van de ernst, de oorzaak of de context van het gedrag of de emotie.
Gedrags- en emotionele problemen (VAPH) =
De groep gedragsstoornissen en emotionele stoornissen is een onderdeel van het internationaal
classificatiesysteem en verwijst naar het Externaliserende of internaliserende karakter van de emotionele of
gedragsproblematiek.
Criteria voor deze doelgroep (Opgroeien):
Jongere heeft nodige diagnostiek voor gedrags- en emotionele stoornissen
Jongeren toont specifieke kenmerken
Herhalende en aanhoudende agressie ten aanzien van zichzelf, anderen, goederen, …
Ernstige automutilatie
Seksueel grensoverschrijdend gedrag
Andere kenmerken versterken het extreme gedragspatroon
Term gedragsprobleem is geen diagnose, het is een symptoom van een onderliggend probleem
Pagina 1 van 14
, Doelgroepen 3 : hoofdstuk 1
Wat is het onderscheid tussen gedrags- en emotionele problemen en gedragsstoornissen?
Onderscheid tussen:
Lichte en tijdelijke problemen
o Als reactie op nieuwe situaties
Ernstige problemen = gedragsstoornissen
o Bv. Oppositioneel-opstandig gedrag of stemmingsstoornissen
Gedragsstoornissen:
Overkoepelende term voor ernstige gedragsproblemen of probleemgedragingen
Minder situatiegebonden, doet zich altijd voor
Niet alle gedragsproblemen zijn ernstig genoeg om een gedragsstoornis te zijn
Verschil gedragsproblemen en gedragsstoornissen (Nederlands Jeugdinstituut):
Gedragsproblemen en gedragsstoornissen liggen in elkaars verlengde. Een kind of jongere heeft
een gedragsprobleem als hij ongewenst gedrag vertoont dat vooral voor zijn omgeving storend is.
o Bv. driftbuien en woedeaanvallen bij jonge kinderen, agressief gedag, pesten en delinquent
gedrag.
Gedragsstoornissen zijn ernstiger dan gedragsproblemen. Een kind of jongeren heeft een
gedragsstoornis wanneer hij zich aanhoudend zo negatief, opstandig, vijandig of agressief gedraagt
dat zijn dagelijks functioneren hierdoor wordt beperkt.
Wanneer mogen we dan spreken van een antisociale gedragsstoornis of een oppositioneel
opstandige gedragsstoornis?
Oppositioneel opstandige gedragsstoornis
Oppositioneel gedrag: kinderen die zich verzetten tegen hun ouders
2 vormen:
o Passieve milde vorm
Bv. kinderen die niet doen wat er van hen gevraagd wordt
o Actieve vorm
Bv. wanneer ze brutaal zijn of weigeren een opdracht uit te voeren
Antisociale gedragsstoornis (=norm overschrijdende gedragsstoornis)
Antisociaal gedrag: wanneer normen en rechten worden overtreden
Schrik tot criminaliteit
o Bv. liegen of stelen
Bij de stoornis: Onbeheerst gedrag
o = Gedragspatroon blijft zich hardnekkig herhalen waarbij de fundamentele rechten van
anderen of belangrijke bij de leeftijd passende normen en regels, geweld word aangedaan.
Symptomen:
o Vechten, spijpelen
o Stelen en liegen
o Agressie naar mensen of dieren
o In alle gevallen: de persoon doet handelingen die regels en afspraken schendt
o Soms schade aan anderen op materieel, lichamelijk of psychisch vlak
Zorgt voor een onveilig gevoel
Vaak problematisch gedrag op meerdere domeinen
o Bv. op school en thuis
Vaker middelenmisbruik en risicovol seksueel gedrag
Groter risico op crimineel gedrag
Pagina 2 van 14
Hoofdstuk 1 Kinderen En Jongeren Met Gedrags- En Emotionele Problemen
1.1 Omschrijving
1.1.1 Omschrijving Van Gedrags- En Emotionele Problemen
Voorbeeld:
“De juf van Sven (6) maakt zich ook zorgen. Sven zit in het eerste leerjaar en heeft behoorlijk veel moeite
met lezen. Maar hij raakt ook opvallend vaak verzeild in ruzies, en wordt steeds meer ‘de schrik van het
speelplein’. Discussies tussen Sven en andere kinderen gaan gepaard met veel gevloek en allerlei
schuttingtaal, en lopen meer dan eens uit in vechtpartijtjes, waarbij Sven er niet voor terugdeinst om te bijten
of te schoppen”
Wanneer spreken we nu van gedrags- en emotionele problemen?
Kinderen worden ervaren als lastig of moeilijk ze zijn storend
Ouders zijn ongerust over hun gedrag
Probleemgedrag = wanneer ouders, leerkrachten en andere personen dit gedrag ervaren als
tegenstrijdig met de gehanteerde normen en regels van de samenleving of/en wanneer dit gedrag
door een deskundige als problematisch wordt beoordeeld
Gedragsproblemen omvatten een continuïteit van drukte, agressie, prikkelbaarheid, driftigheid, …
Term kinderen met gedragsproblemen is overkoepelend voor:
Kinderen die zich zichtbaar of onzichtbaar abnormaal gedragen
o Externaliserende probleemgedrag: gedrag is naar buiten gericht
Bv. kinderen met woedebuien, hyper kinetisch gedrag
Kinderen die ongewone of abnormale emoties vertonen
o Internaliserend probleemgedrag: gedrag is naar binnen gericht
Bv. depressie, angst
Kinderen met lichamelijke klachten die onvoldoende verklaard kunnen worden
o Internaliserend probleemgedrag: is naar binnen gericht
Bv. hoofdpijn, buikpijn
2 Soorten gedrag:
Dominant gedrag
o Bv. Agressie, manipulatie
Submissief gedrag
o Bv. Depressie, zelfbeschadiging
Gedrags- en emotionele problemen (Grietens) =
Alle kinderen die zich zichtbaar ongewoon of abnormaal gedragen of die zichtbaar ongewone of abnormale
emoties vertonen, en dat afgezien van de ernst, de oorzaak of de context van het gedrag of de emotie.
Gedrags- en emotionele problemen (VAPH) =
De groep gedragsstoornissen en emotionele stoornissen is een onderdeel van het internationaal
classificatiesysteem en verwijst naar het Externaliserende of internaliserende karakter van de emotionele of
gedragsproblematiek.
Criteria voor deze doelgroep (Opgroeien):
Jongere heeft nodige diagnostiek voor gedrags- en emotionele stoornissen
Jongeren toont specifieke kenmerken
Herhalende en aanhoudende agressie ten aanzien van zichzelf, anderen, goederen, …
Ernstige automutilatie
Seksueel grensoverschrijdend gedrag
Andere kenmerken versterken het extreme gedragspatroon
Term gedragsprobleem is geen diagnose, het is een symptoom van een onderliggend probleem
Pagina 1 van 14
, Doelgroepen 3 : hoofdstuk 1
Wat is het onderscheid tussen gedrags- en emotionele problemen en gedragsstoornissen?
Onderscheid tussen:
Lichte en tijdelijke problemen
o Als reactie op nieuwe situaties
Ernstige problemen = gedragsstoornissen
o Bv. Oppositioneel-opstandig gedrag of stemmingsstoornissen
Gedragsstoornissen:
Overkoepelende term voor ernstige gedragsproblemen of probleemgedragingen
Minder situatiegebonden, doet zich altijd voor
Niet alle gedragsproblemen zijn ernstig genoeg om een gedragsstoornis te zijn
Verschil gedragsproblemen en gedragsstoornissen (Nederlands Jeugdinstituut):
Gedragsproblemen en gedragsstoornissen liggen in elkaars verlengde. Een kind of jongere heeft
een gedragsprobleem als hij ongewenst gedrag vertoont dat vooral voor zijn omgeving storend is.
o Bv. driftbuien en woedeaanvallen bij jonge kinderen, agressief gedag, pesten en delinquent
gedrag.
Gedragsstoornissen zijn ernstiger dan gedragsproblemen. Een kind of jongeren heeft een
gedragsstoornis wanneer hij zich aanhoudend zo negatief, opstandig, vijandig of agressief gedraagt
dat zijn dagelijks functioneren hierdoor wordt beperkt.
Wanneer mogen we dan spreken van een antisociale gedragsstoornis of een oppositioneel
opstandige gedragsstoornis?
Oppositioneel opstandige gedragsstoornis
Oppositioneel gedrag: kinderen die zich verzetten tegen hun ouders
2 vormen:
o Passieve milde vorm
Bv. kinderen die niet doen wat er van hen gevraagd wordt
o Actieve vorm
Bv. wanneer ze brutaal zijn of weigeren een opdracht uit te voeren
Antisociale gedragsstoornis (=norm overschrijdende gedragsstoornis)
Antisociaal gedrag: wanneer normen en rechten worden overtreden
Schrik tot criminaliteit
o Bv. liegen of stelen
Bij de stoornis: Onbeheerst gedrag
o = Gedragspatroon blijft zich hardnekkig herhalen waarbij de fundamentele rechten van
anderen of belangrijke bij de leeftijd passende normen en regels, geweld word aangedaan.
Symptomen:
o Vechten, spijpelen
o Stelen en liegen
o Agressie naar mensen of dieren
o In alle gevallen: de persoon doet handelingen die regels en afspraken schendt
o Soms schade aan anderen op materieel, lichamelijk of psychisch vlak
Zorgt voor een onveilig gevoel
Vaak problematisch gedrag op meerdere domeinen
o Bv. op school en thuis
Vaker middelenmisbruik en risicovol seksueel gedrag
Groter risico op crimineel gedrag
Pagina 2 van 14
