Aardrijkskunde
Wereld / Globalisering
Geografische dimensies Schaalniveaus
1. Fysische dimensie --> natuurlijke omgeving
1. Lokaal
- Klimaat (gem 30 jaar)
2. Regionaal
- Weer
3. Nationaal
- Reliëf
4. Fluviaal --> rivieren
- Vruchtbare of onvruchtbare grond
5. Continentaal
2. Economische dimensie 6. mondiaal
- Inkomen
- Werk gelegenheid
- Handelsbalans
- Internationale arbeidsverdeling
3. Sociaal culturele dimensie
- Familieverhoudingen
- Geloof
- Taal
- Gebruiken
4. Politieke dimensie
- Overheden
- Belangengroepen
- Evt. het geloof
5. Demografische dimensie
- Geboortecijfer
- Sterftecijfer
1
, - Leeftijdsopbouw
- Demografische druk
- Bevolkingspiramides
1.1 One world?
Alle ontwikkelingen en verhoudingen die der wereldwijd zijn, zijn ontstaan vanuit
globalisering.
Globalisering of mondialisering --> proces waarbij de vervlechting tussen gebieden en
samenlevingen op aarde toeneemt. Dit zie je bijvoorbeeld aan de afstand waarover goederen,
mensen en kapitaal zich verplaatsen.
Er zijn vier dimensies van globalisering waardoor er eventuele ontwikkelingen kunnen
plaatsvinden.
2
,Economisch --> wereldmarkt Politiek --> wereldstaat
Sociaal -->wereldgemeenschap Cultureel --> mengcultuur
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door:
o Transporttechnologie
Vervoer van mensen dieren en goederen --> Auto, schip en vliegtuig
o Informatie- en communicatietechnologie
Uitwisselen van informatie --> Glasvezelkabel en satellietverbindingen
Hoe dragen multinationale ondernemingen (mno’s) bij aan de globalisering?
o Vormen mondiaal netwerk van bedrijven en bedrijfsonderdelen.
Tijd-ruimtecompressie: proces waarbij tijd en ruimte in elkaar worden
gedrukt.
Drie ontwikkelingen die belangrijk zijn bij tijd-ruimtecompressie:
1. Reis- en vervoerstijden zijn spectaculair gedaald.
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden. (‘’Als iets makkelijk
geproduceerd of gedaan kan worden betaal je hier een minder hoge prijs voor.’’)
3. Infrastructuur rond transport en dataverkeer is enorm verbeterd.
---> Global village
1.2 economische globalisering oorzaken
De wereldhandel is geliberaliseerd (meer vrijgelaten), onder andere onder invloed van de
Wereldhandelsorganisatie (WTO).
3
, De gevolgen hiervan:
o Productie en uitwisseling van goederen en diensten wordt internationaler.
o Gebieden met een gunstige ligging raken economisch steeds meer verbonden.
De WTO heeft als doel om de wereldhandel te liberaliseren en vrijhandel te stimuleren.
Hoe kunnen we de economische globalisering aflezen?
o Sterke stijging buitenlandse investeringen.
o Groei internationaal transport- en communicatieverkeer.
o Snelle toename wereldhandel.
Na 1990 kun je de economische globalisering aflezen aan de sterke stijging van buitenlandse
investeringen en de groei van het internationale transport- en communicatieverkeer en de
snelle toename van de wereldhandel. Vanaf 2012 daalt deze groei weer door de afkoeling van
de economieën in de BRICS-landen (vooral c --> China).
Een land of gebied kan vrijhandel tegenwerken door middel van:
o Tariefmuren --> importtarieven
o Importquota --> beperkte hoeveelheid per product importeren
De vrijemarkteconomie is wereldwijd het leidende economische systeem. Bedrijven bepalen
de prijzen en de rol van de overheid is minimaal. Toch zie je dat in tijden van economische
crisis handelsblokken onmiddellijk protectionistische maatregelen treffen.
Aan de hand van welke factoren bepalen mno’s de locaties voor hun bedrijf?
o De arbeidsmarkt (loon- en kennisniveau)
o Bereikbaarheid
o Belastingvoordelen
4
Wereld / Globalisering
Geografische dimensies Schaalniveaus
1. Fysische dimensie --> natuurlijke omgeving
1. Lokaal
- Klimaat (gem 30 jaar)
2. Regionaal
- Weer
3. Nationaal
- Reliëf
4. Fluviaal --> rivieren
- Vruchtbare of onvruchtbare grond
5. Continentaal
2. Economische dimensie 6. mondiaal
- Inkomen
- Werk gelegenheid
- Handelsbalans
- Internationale arbeidsverdeling
3. Sociaal culturele dimensie
- Familieverhoudingen
- Geloof
- Taal
- Gebruiken
4. Politieke dimensie
- Overheden
- Belangengroepen
- Evt. het geloof
5. Demografische dimensie
- Geboortecijfer
- Sterftecijfer
1
, - Leeftijdsopbouw
- Demografische druk
- Bevolkingspiramides
1.1 One world?
Alle ontwikkelingen en verhoudingen die der wereldwijd zijn, zijn ontstaan vanuit
globalisering.
Globalisering of mondialisering --> proces waarbij de vervlechting tussen gebieden en
samenlevingen op aarde toeneemt. Dit zie je bijvoorbeeld aan de afstand waarover goederen,
mensen en kapitaal zich verplaatsen.
Er zijn vier dimensies van globalisering waardoor er eventuele ontwikkelingen kunnen
plaatsvinden.
2
,Economisch --> wereldmarkt Politiek --> wereldstaat
Sociaal -->wereldgemeenschap Cultureel --> mengcultuur
Globalisering wordt mogelijk gemaakt door:
o Transporttechnologie
Vervoer van mensen dieren en goederen --> Auto, schip en vliegtuig
o Informatie- en communicatietechnologie
Uitwisselen van informatie --> Glasvezelkabel en satellietverbindingen
Hoe dragen multinationale ondernemingen (mno’s) bij aan de globalisering?
o Vormen mondiaal netwerk van bedrijven en bedrijfsonderdelen.
Tijd-ruimtecompressie: proces waarbij tijd en ruimte in elkaar worden
gedrukt.
Drie ontwikkelingen die belangrijk zijn bij tijd-ruimtecompressie:
1. Reis- en vervoerstijden zijn spectaculair gedaald.
2. Transport en communicatie zijn goedkoper geworden. (‘’Als iets makkelijk
geproduceerd of gedaan kan worden betaal je hier een minder hoge prijs voor.’’)
3. Infrastructuur rond transport en dataverkeer is enorm verbeterd.
---> Global village
1.2 economische globalisering oorzaken
De wereldhandel is geliberaliseerd (meer vrijgelaten), onder andere onder invloed van de
Wereldhandelsorganisatie (WTO).
3
, De gevolgen hiervan:
o Productie en uitwisseling van goederen en diensten wordt internationaler.
o Gebieden met een gunstige ligging raken economisch steeds meer verbonden.
De WTO heeft als doel om de wereldhandel te liberaliseren en vrijhandel te stimuleren.
Hoe kunnen we de economische globalisering aflezen?
o Sterke stijging buitenlandse investeringen.
o Groei internationaal transport- en communicatieverkeer.
o Snelle toename wereldhandel.
Na 1990 kun je de economische globalisering aflezen aan de sterke stijging van buitenlandse
investeringen en de groei van het internationale transport- en communicatieverkeer en de
snelle toename van de wereldhandel. Vanaf 2012 daalt deze groei weer door de afkoeling van
de economieën in de BRICS-landen (vooral c --> China).
Een land of gebied kan vrijhandel tegenwerken door middel van:
o Tariefmuren --> importtarieven
o Importquota --> beperkte hoeveelheid per product importeren
De vrijemarkteconomie is wereldwijd het leidende economische systeem. Bedrijven bepalen
de prijzen en de rol van de overheid is minimaal. Toch zie je dat in tijden van economische
crisis handelsblokken onmiddellijk protectionistische maatregelen treffen.
Aan de hand van welke factoren bepalen mno’s de locaties voor hun bedrijf?
o De arbeidsmarkt (loon- en kennisniveau)
o Bereikbaarheid
o Belastingvoordelen
4
