Complete samenvatting het diëtistisch consult

HET DIËTISTISCH CONSULT
1. GESPREKSVAARDIGHEDEN
Vaardigheid Uitleg Criteria
Luistervaardigheden
Aandachtgevend Aandachtgevend gedrag bestaat  Geïnteresseerde lichaamshouding;
gedrag uit non-verbaal en verbaal  Geïnteresseerde gezichtsuitdrukking;
gedrag. Doel van  Stimulerend oogcontact;
aandachtgevend gedrag is een  Kleine non-verbale aanmoedigingen, zoals
situatie te creëren waarin de hoofdknikken en ondersteunende handgebaren;
cliënt gestimuleerd wordt vrijuit  Kleine verbale aanmoedigingen, zoals ‘hummen’ of
en in alle rust over zijn het herhalen van een woord op vragende toon;
problemen te praten.  Korte, aandachtige stiltes;
o Is waar nodig gegeven (om cliënt te
stimuleren verder te praten);
o Is juist gedoseerd uitgevoerd
(stimulerend, maar niet storend).
Vragen stellen Vragen kunnen een open of  Is duidelijk geformuleerd;
gesloten karakter hebben, zijn  Verwijst naar één onderwerp tegelijk;
explorerend (de E-in-vraag of de  Behelst geen vooronderstellingen (is neutraal
E-ex-vraag) en zijn een gesteld);
voorbeeld van selectieve  Open vragen bij probleemexploratie;
luistervaardigheden. Het doel  Gesloten vragen als je iets specifieks wilt weten;
van open vragen is dat de cliënt  Is juist gedoseerd uitgevoerd;
vanuit zijn eigen referentiekader  E-in-vragen: sluit aan bij wat is gezegd (diepte);
praat en zelf richting en inhoud  E-ex-vragen: stelt een nieuw aspect aan de orde
geeft aan het gesprek. Gesloten (breedte);
vragen zijn geïndiceerd als je iets
specifiek wilt weten of als de
cliënt weerstanden vertoont om
een bepaald onderwerp te
bespreken.
Doorvragen Je wilt meer nauwkeurig en  Is bij voorkeur open gesteld;
precies weten wat de cliënt  Sluit aan op wat de cliënt zojuist heeft gezegd;
bedoelt. Ook kunnen verschillen  Is zo nodig gericht op verschillende aspecten van
in interpretaties helder worden. de situatie;
Hierdoor wordt een meer  Is waar nodig gesteld (vooral bij vage uitspraken);
gedifferentieerd inzicht in (de  Is juist gedoseerd uitgevoerd (dus niet te
problematiek van) de cliënt gedetailleerd).
verkregen.
Parafraseren van Kort in eigen woorden een  Geeft kort en duidelijk de essentie weer van
inhoud weergave geven van de hetgeen de cliënt het laatst gezegd heeft;
belangrijkste inhoudelijke  Is neutraal gesteld;
informatie die de cliënt juist  Is met de juiste intonantie uitgesproken;
daarvoor heeft gegeven.
Doel: tonen van begrip, nagaan
of je de cliënt goed begrijpt,
preciezer weergeven wat de
cliënt bedoelt.
Reflecteren van Kort in eigen woorden  Geeft kort en duidelijk de essentie weer van de
gevoel weergeven van de belangrijkste gevoelens van de cliënt;
gevoelens die in de woorden van  Is in eigen woorden gesteld;
de cliënt doorklinken en uit de  Is inhoudelijk correct;
houding van de cliënt naar voren  Stemt qua intensiteit overeen met de door de cliënt
komen. geuite gevoelens;
Doel: tonen van begrip, nagaan  Bevat geen waardeoordelen;
of je de cliënt goed begrijpt,  Is met de juiste intotantie uitgesproken;
preciezer weergeven wat de
cliënt bedoelt.
Concretiseren De eerdergenoemde Is gericht op:
vaardigheden luisteren,
 De situatie;
aanmoedigen, open en gesloten
 Het gedrag, de gedachten en gevoelens van de
vragen stellen, parafraseren en
cliënt over/in de situatie;
reflecteren, kunnen ertoe
 Reacties van anderen in de situatie;
bijdragen dat concretiseren
 Wat er voorafgaand en na de situatie gebeurde.
plaatsvindt. Je achterhaalt
specifieke informatie met


1

, betrekking tot de situatie, het
gedrag (de gedachten en de
gevoelens van de cliënt over/in
de situatie), reacties van anderen
in de situatie en wat er
voorafgaand aan en na de
situatie gebeurde.
Samenvatten In eigen woorden de  Ordent kort en duidelijk de hoofdzaken van wat de
belangrijkste elementen van het cliënt heeft gezegd;
verhaal van de cliënt weergeven.  Wordt in eigen woorden gegeven;
 Bevat de juiste inhouden;
 Geeft de cliënt de gelegenheid te reageren;
Nuancerende vaardigheden
Nuancerende Door begrip te tonen, door  Reflecteert gevoel en daarnaast een constructieve
empathie gevoelens te reflecteren bied je kijk op het probleem;
bij nuancerende empathie ook  Legt verbanden die cliënt (nog) niet bewust heeft
verdergaand inzicht in wat er in uitgesproken;
de cliënt omgaat.  Levert vaak belangrijke informatie op door de toon
van de informatie;
 Zet hoofdzaken op een rij;
 Ordent informatie met als doel een meer
genuanceerde kijk op problemen.
Confronteren Door een confrontatie geef je  Bevat informatie over tegenstrijdige uitspraken of
discrepanties weer in het gedrag gevoelens;
van de cliënt.  Bevat informatie over discrepanties tussen wat de
cliënt zegt en zijn non-verbale gedragingen;
 Bevat informatie over discrepanties tussen de
manier waarop je de cliënt ziet en de wijze waarop
de cliënt zich presenteert;
 Verheldert foutieve of gebrekkige informatie van de
cliënt over zijn problemen en zijn wijze van omgaan
daarmee;
 Is met de juist intonantie uitgesproken;
 Bevat geen waardeoordelen;
Positief Moet voorkomen dat het  Bevat een gunstige interpretatie van een
heretiketteren probleem van de cliënt problematische situatie van de cliënt;
gebagatelliseerd wordt.  Bevat een relativering van een te hoge norm van
de cliënt;
Geven van informatie  Is duidelijk en concreet;
 Is gegeven in begrijpelijke taal en aangepast aan
het begripsvermogen van de cliënt;
 Is in kleine hoeveelheden aangeboden;
Regulerende vaardigheden
Terugkoppelen naar Zorgen voor haalbare doelen en  Samen met de cliënt realistische doelen stellen;
begindoelen deze effectief bewaken en  Doel-terugkoppelingsvragen stellen.
nastreven.
Situatie Onduidelijkheden of  Parafrase of gevoelsreflectie om te laten merken
verduidelijken misverstanden ter sprake dat je de cliënt begrijpt;
brengen, met name wanneer  Metacommunicatie over het misverstand;
verwachtingen niet meer op  Mededeling over wat je als diëtist niet wilt en
elkaar afgestemd zijn. waarom niet;
 Mededeling over wat je als diëtist wel wilt en
waarom wel;
 Reageert met parafrases of reflecties;
 Het maken van een afspraak over de aanpak.
Hardop denken Bevordert de openheid en  Gebeurt open en duidelijk;
duidelijkheid van de kant van de  Geeft cliënt inzicht in jouw gedachten en
diëtist, het werkt overwegingen;
angstreducerend, het stimuleert
de cliënt om zelf hardop te
denken en het bevordert de
samenwerkingsrelatie.
Structureren Ordenen en leiden van het  Ordent en stuurt het gesprek;
gesprek.  Is duidelijk en inzichtelijk voor de cliënt;
Feedback
Vragen om feedback Vragen om reacties van de cliënt  Is open of gesloten gesteld, afgestemd op het doel
nadat de diëtist informatie heeft van de vraag;


2

, gegeven.  Geeft blijk van werkelijke interesse van jou in
feedback van de cliënt;
Geven van feedback Openlijk bespreken van hetgeen  Bevat een beschrijving van het gedrag van de
zich in het contact tussen jou en cliënt;
de cliënt op dit moment afspeelt.  Is niet veroordelend en interpreterend beschreven;
 Is concreet en in de ‘hier en nu’-situatie;
 Bevat een verwoording van de beleving van het
gedrag van de cliënt;
 Bevat een motivering van deze beleving;
 Bevat informatie over hoe je het anders zou willen
zien;
 Is uitnodigend gesteld.

2. DIËTISTISCH ONDERZOEK: SCREENING
In het diëtistisch consult volgt de screeningsfase na de aanmelding van een cliënt die zonder
verwijzing komt. Dit is de start van het diëtistisch onderzoek. Indien de cliënt wel een verwijzing van
een arts heeft, vervalt deze fase en gaat de diëtist verder met de fase van de diëtistische anamnese.

Procedure Handelingen Toelichting/aandachtspunten
Fase Aanmelding (zonder cliënt)
1. Stel je in op het af te
Ga na welke gegevens al verzameld Een cliënt hoort eerst toestemming te geven
nemen gesprek.
kunnen worden, met welk doel, in voor het raadplegen van gegevens. Over het
welke situatie en bij wie. algemeen zijn er daarom in de situatie zonder
verwijzing weinig gegevens die van tevoren
nagezocht kunnen worden.
1a. Registreer
Registereer de beschikbare Naam en adresgegevens zijn eventueel al
gegevens in een dossier. bekend en kunnen worden geregistreerd.
Fase Aanmelding (met cliënt): kennismaken en zorgen voor een goede hulpverleningsrelatie
2. Maak contact.
Introduceer je volgens gangbare Let op verbale en non-verbale signalen. Neem
normen door naam en functie te een open houding aan. Toon respect.
noemen.
Afhankelijk van de situatie, ((gemoeds)toestand,
Zoek naar een geschikte opening begripsniveau, tijdsdruk) kan een kortere of
van het gesprek. langere aanloop gewenst zijn voordat je ter
zake komt. Besloten kan worden het gesprek op
een ander moment te voeren.
3. Leid het gesprek in.
Informeer de cliënt over doel, Gebruik heldere formuleringen.
werkwijze en tijdsduur van de
Let op non-verbale signalen.
procedure van het
screeningsproces. Zorg ervoor dat je de cliënt erbij betrekt en dat
deze precies begrijpt wat je bedoelt.
4. Waarborg de privacy
Vraag toestemming voor registratie Zoek zo mogelijk een rustige ruimte.
van de cliënt.
van gegevens en informatie-
Zorg dat je niet gestoord wordt door bijv. oproep
uitwisseling met andere
of telefoon.
hulpverleners conform de geldende
wetgeving. De cliënt dient toestemming te geven voor de
rapportage naar de arts, omdat er geen
verwijzing is.
5. Check de tot nu toe
Vat voor de cliënt samen wat er tot Geef de cliënt gelegenheid tot aanvullingen.
geregistreerde
nu toe geregistreerd is en vraag of
gegevens.
deze gegevens juist zijn.
Fase screening

6. Stel de aanleiding
Bespreek de reden voor het contact
voor het consult vast.
zoeken met een diëtist.
7. Vraag de
Vraag standaard na: Afhankelijk van de aanleiding voor het consult
klachten/symptomen
kun je besluiten om ook andere vragen te
na. ‘Wat is de reden van uw afspraak
stellen.
met de diëtist?’
‘Hebt u zelf een idee waardoor uw
klacht/probleem veroorzaakt kan Wees alert op een niet gediagnosticeerde
zijn?’ ziekte/aandoening die de klachten/symptomen
‘Bent u onder behandeling bij de kan veroorzaken.
huisarts, een specialist of een
andere behandelaar?’


3