Samenvatting Evidence based practice 1
Introductie EBP
EBP H1 en 2
Definitie van ‘Evidence based practice’
- Het nemen van klinische beslissingen
- Huidige beste beschikbare bewijs
- Kennis en ervaring (van de paramedicus)
- Waarden en voorkeur van individuele patiënten
‘Evidence based practice is het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige beste
bewijsmateriaal om beslissingen te nemen met individuele patiënten over goede of gewenste zorg
of behandeling. De praktijk van evidence based practice impliceert het integreren van individuele
kennis en ervaring van de behandelaar en de individuele waarden en ervaringskennis van de
patiënt met het beste bewijsmateriaal.’
Waarom EBP?
- Rationalisatie van klinisch handelen
- Keuzes binnen klinisch handelen verantwoorden
- Nieuwe ontwikkelingen in de mondzorg
- Ontwikkelen van expertise
- Lezen/begrijpen van wetenschappelijke literatuur
- Toepassen; elke patiënt individueel behandelen
- Kwalitatief goede zorg bieden
- Communiceren over voor- en nadelen behandeling
- Up-to-date blijven
Begrippen
Kennis = het geheel van wat iemand weet.
Niet-geëxpliceerde kennis = aanwijzing als gevolg van ervaring
Expliciete kennis = schriftelijk vastgelegde informatie
Impliciete kennis ‘know how’ = handelingen en routines
Propositionele kennis = kennis gebaseerd op resultaten van wetenschappelijk onderzoek
Professionele kennis = kennis die ontstaan is door de (beroeps)opleiding en praktijkervaring
Persoonlijke kennis = kennis gerefereerd aan eigen levenservaring ‘Professional craft
knowledge’ = individuele kennis die dagelijks wordt toegepast bij het professionele werk
Evidence = kennis gebaseerd op verschillende bronnen, getoetst en betrouwbaar bevonden.
- Verschillende bronnen van kennis moeten aanwijsbaar zijn
- De kennis (indien impliciet) moet expliciet gemaakt worden
- De kennis moet getoetst worden en betrouwbaar bevonden worden
- De kennis moet gebaseerd zijn op bronnen
Bewijs = kennis gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, hierbij wordt gestreefd naar
variëteit in de bewijsvoering.
, Wetenschapsopvattingen
- Empirisch-analystische: gericht op verklaren van verschijnselen en gaat uit van
analyseerbaarheid en wetmatigheid eenduidige objectieve werkelijkheid (meestal
kwantitatief)
- Interpretatieve: is gericht op de betekenis van verschijnselen die intern met elkaar
verbonden zijn en zodoende niet onafhankelijk van elkaar gedefinieerd kunnen worden.
de werkelijkheid is (meerdere) complex en subjectief, en onderzoeksproces is
interactief en in natuurlijke omgeving van onderzochten.
- Hermeneutische/naturalisme: hier staat zowel het onderzoeken als het veranderen
van de bestaande situatie centraal (kwalitatief onderzoek)
Methodiek
5stappen:
- Het klinische probleem vertalen in een beantwoordbare vraag
- Efficiënt zoeken naar het beste bewijsmateriaal
- Interpreteren en beoordelen van het gevonden bewijs op de methodologische
kwaliteit (validiteit) en toepasbaarheid
- Toepassen van het gevonden resultaat in de praktijk
- Regelmatig evalueren van het proces en het resultaat
Klinische vraag
- Kan betrekking hebben op de zorgbehoefte/zorgvraag
- Is te destilleren uit een (behandel) situatie
- Kan komen uit informatie bijv. Internet/literatuur
Pico-vraag/PDO-vraag
Vertaling van de klinische vraag naar een “met wetenschap beantwoordbare/ onderzoekbare”
vraag met meetbare begrippen. (met name geschikt voor vragen die betrekking hebben op
therapie, preventie en prognose)
PICO PDO
Probleem/patiënt (wie) Probleem/patiënt (wie)
Interventie (wat) Determinant (wat)
Co-interventie (alternatief) Outcome/ uitkomst (waarom)
Outcome/ uitkomst (waarom)
Classificatiesysteem; hiërarchie van bewijsmateriaal (van hoog naar laag)
- Systematische reviews (SR) of meta-analyse (MA) van gerandomiseerde
gecontroleerde studies of systematische samenvatting, synopsis, synthese of richtlijn.
- Gecontroleerde studies; gerandomiseerde studies (RCT = randomized controlled trial)
gecontroleerde studies met gelijktijdige controlegroep (CCT = controlled clinical trial)
- Niet-gecontroleerde studies of observationeel onderzoek (cohortstudies,
patiëntcontrolestudies, dwarsdoorsnede onderzoek, case-serieonderzoek, kwalitatief
onderzoek).
- Mening van experts of deskundige of evidence
Methodologische kwaliteit beoordelen
- Interne validiteit: de mate waarin de gegevens van een onderzoek op betrouwbare
wijze zijn verzameld, geanalyseerd en geïnterpreteerd, en de mate waarin men
vertrouwen kan hebben in de resultaten. (Kan worden beïnvloed door verstorende
factoren = ‘confounding variables’) systematische vertekening (bias); randomisatie
wordt voorkomen d.m.v.: willekeurig toevoegen aan onderzoeks- en controlegroepen,
follow-up(= meting resultaat meerdere momenten, na afloop interventie) of blinderen.
Introductie EBP
EBP H1 en 2
Definitie van ‘Evidence based practice’
- Het nemen van klinische beslissingen
- Huidige beste beschikbare bewijs
- Kennis en ervaring (van de paramedicus)
- Waarden en voorkeur van individuele patiënten
‘Evidence based practice is het zorgvuldig, expliciet en oordeelkundig gebruik van het huidige beste
bewijsmateriaal om beslissingen te nemen met individuele patiënten over goede of gewenste zorg
of behandeling. De praktijk van evidence based practice impliceert het integreren van individuele
kennis en ervaring van de behandelaar en de individuele waarden en ervaringskennis van de
patiënt met het beste bewijsmateriaal.’
Waarom EBP?
- Rationalisatie van klinisch handelen
- Keuzes binnen klinisch handelen verantwoorden
- Nieuwe ontwikkelingen in de mondzorg
- Ontwikkelen van expertise
- Lezen/begrijpen van wetenschappelijke literatuur
- Toepassen; elke patiënt individueel behandelen
- Kwalitatief goede zorg bieden
- Communiceren over voor- en nadelen behandeling
- Up-to-date blijven
Begrippen
Kennis = het geheel van wat iemand weet.
Niet-geëxpliceerde kennis = aanwijzing als gevolg van ervaring
Expliciete kennis = schriftelijk vastgelegde informatie
Impliciete kennis ‘know how’ = handelingen en routines
Propositionele kennis = kennis gebaseerd op resultaten van wetenschappelijk onderzoek
Professionele kennis = kennis die ontstaan is door de (beroeps)opleiding en praktijkervaring
Persoonlijke kennis = kennis gerefereerd aan eigen levenservaring ‘Professional craft
knowledge’ = individuele kennis die dagelijks wordt toegepast bij het professionele werk
Evidence = kennis gebaseerd op verschillende bronnen, getoetst en betrouwbaar bevonden.
- Verschillende bronnen van kennis moeten aanwijsbaar zijn
- De kennis (indien impliciet) moet expliciet gemaakt worden
- De kennis moet getoetst worden en betrouwbaar bevonden worden
- De kennis moet gebaseerd zijn op bronnen
Bewijs = kennis gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek, hierbij wordt gestreefd naar
variëteit in de bewijsvoering.
, Wetenschapsopvattingen
- Empirisch-analystische: gericht op verklaren van verschijnselen en gaat uit van
analyseerbaarheid en wetmatigheid eenduidige objectieve werkelijkheid (meestal
kwantitatief)
- Interpretatieve: is gericht op de betekenis van verschijnselen die intern met elkaar
verbonden zijn en zodoende niet onafhankelijk van elkaar gedefinieerd kunnen worden.
de werkelijkheid is (meerdere) complex en subjectief, en onderzoeksproces is
interactief en in natuurlijke omgeving van onderzochten.
- Hermeneutische/naturalisme: hier staat zowel het onderzoeken als het veranderen
van de bestaande situatie centraal (kwalitatief onderzoek)
Methodiek
5stappen:
- Het klinische probleem vertalen in een beantwoordbare vraag
- Efficiënt zoeken naar het beste bewijsmateriaal
- Interpreteren en beoordelen van het gevonden bewijs op de methodologische
kwaliteit (validiteit) en toepasbaarheid
- Toepassen van het gevonden resultaat in de praktijk
- Regelmatig evalueren van het proces en het resultaat
Klinische vraag
- Kan betrekking hebben op de zorgbehoefte/zorgvraag
- Is te destilleren uit een (behandel) situatie
- Kan komen uit informatie bijv. Internet/literatuur
Pico-vraag/PDO-vraag
Vertaling van de klinische vraag naar een “met wetenschap beantwoordbare/ onderzoekbare”
vraag met meetbare begrippen. (met name geschikt voor vragen die betrekking hebben op
therapie, preventie en prognose)
PICO PDO
Probleem/patiënt (wie) Probleem/patiënt (wie)
Interventie (wat) Determinant (wat)
Co-interventie (alternatief) Outcome/ uitkomst (waarom)
Outcome/ uitkomst (waarom)
Classificatiesysteem; hiërarchie van bewijsmateriaal (van hoog naar laag)
- Systematische reviews (SR) of meta-analyse (MA) van gerandomiseerde
gecontroleerde studies of systematische samenvatting, synopsis, synthese of richtlijn.
- Gecontroleerde studies; gerandomiseerde studies (RCT = randomized controlled trial)
gecontroleerde studies met gelijktijdige controlegroep (CCT = controlled clinical trial)
- Niet-gecontroleerde studies of observationeel onderzoek (cohortstudies,
patiëntcontrolestudies, dwarsdoorsnede onderzoek, case-serieonderzoek, kwalitatief
onderzoek).
- Mening van experts of deskundige of evidence
Methodologische kwaliteit beoordelen
- Interne validiteit: de mate waarin de gegevens van een onderzoek op betrouwbare
wijze zijn verzameld, geanalyseerd en geïnterpreteerd, en de mate waarin men
vertrouwen kan hebben in de resultaten. (Kan worden beïnvloed door verstorende
factoren = ‘confounding variables’) systematische vertekening (bias); randomisatie
wordt voorkomen d.m.v.: willekeurig toevoegen aan onderzoeks- en controlegroepen,
follow-up(= meting resultaat meerdere momenten, na afloop interventie) of blinderen.
