Historische Context 4:
Verlichtingsideeën en de democratische revoluties (1650 – 1848)
Renaissance 1500 – 1700
Wetenschappelijke revolutie 1500 - 1848
Absolutisme 1500 – 1789 Verlicht absolutisme 1740 - 1796
Ancien Regime 1660 - 1789
Verlichting 1650 - 1789
Franse revolutie 1789 Bestorming Bastille / Verklaring van de
Rechten van de mens
1791 Eerste Franse grondwet
1792 Frankrijk wordt een republiek
1793-1794 Terreur
1799 - 1815 Napoleon heerser van Frankrijk
1815 Slag bij Waterloo
Conservatisme/liberalisme/nationalisme 1815 1814 – 1815 Congres van Wenen
1822 Congres van Verona
1830 Belgische Opstand
Socialisme 1848 Revoluties in Europa/ Frankfurter Parlement
1. Verlichte ideeën over de ideale samenleving
Geleerden waren in de Middeleeuwen geestelijken. Vanaf de Renaissance kwamen er onderzoekers
die ook onderwerpen bestudeerden door middel van proeven die niet met godsdienst te maken
hadden, en die zich niet wilden onderwerpen aan de leiding van de Kerk bij hun onderzoek:
Wetenschappelijke Revolutie. Kenmerken:
1. Nieuwe onderzoeksmanier: observeren, experimenteren, redeneren.
2. Grote veranderingen in het leven van veel mensen (vooruitgang in medische zorg, nieuwe
energiebronnen)
3. Kerk (en aanvankelijk ook de overheid) verzet zich met geweld
Renaissance-onderzoekers waren empiristen; elk (systematisch) onderzoek werd gebaseerd op
ervaring/waarneming/experiment. De Vlaamse arts Vesalius bijvoorbeeld, ontleedde het menselijk
lichaam in het geheim systematisch, waar hij lijken voor stal.
De katholieke Kerk verzette zich, omdat ze haar greep op de wetenschap verloor en omdat kerkelijke
opvattingen werden ondermijnd door onderzoeken. Slachtoffers van de kerkelijke tegenstand:
1. Bruno. Italiaanse geleerde die rond Europa reisde nadat hij uit het klooster vluchtte omdat
hij een aanklacht wegens ketterij verwachtte. Hij schreef boeken waarin hij zich aanhanger
van Copernicus (aarde beweegt om zon) en Luther toonde. De Inquisitie pakte hem op en
stelde hem in 1600 terecht. Hij kwam op de brandstapel.
2. Galilei. Bewees met telescopen dat Copernicus gelijk had. Een kerkelijke rechtbank
veroordeelde hem wegens ketterij tot huisarrest.
de
Eind 16 eeuw gingen onderzoekers samenwerken in wetenschappelijke verenigingen die de steun
kregen van regeringen. Wetenschap werd belangrijk in de samenleving. Europeanen kregen door
uitvindingen een voorsprong op de rest van de wereld. Newton (zwaartekracht) werd tot de
adelstand verheven. Antoni van Leeuwenhoek (ontdekte micro-organismen met zijn microscopen)
Verlichtingsideeën en de democratische revoluties (1650 – 1848)
Renaissance 1500 – 1700
Wetenschappelijke revolutie 1500 - 1848
Absolutisme 1500 – 1789 Verlicht absolutisme 1740 - 1796
Ancien Regime 1660 - 1789
Verlichting 1650 - 1789
Franse revolutie 1789 Bestorming Bastille / Verklaring van de
Rechten van de mens
1791 Eerste Franse grondwet
1792 Frankrijk wordt een republiek
1793-1794 Terreur
1799 - 1815 Napoleon heerser van Frankrijk
1815 Slag bij Waterloo
Conservatisme/liberalisme/nationalisme 1815 1814 – 1815 Congres van Wenen
1822 Congres van Verona
1830 Belgische Opstand
Socialisme 1848 Revoluties in Europa/ Frankfurter Parlement
1. Verlichte ideeën over de ideale samenleving
Geleerden waren in de Middeleeuwen geestelijken. Vanaf de Renaissance kwamen er onderzoekers
die ook onderwerpen bestudeerden door middel van proeven die niet met godsdienst te maken
hadden, en die zich niet wilden onderwerpen aan de leiding van de Kerk bij hun onderzoek:
Wetenschappelijke Revolutie. Kenmerken:
1. Nieuwe onderzoeksmanier: observeren, experimenteren, redeneren.
2. Grote veranderingen in het leven van veel mensen (vooruitgang in medische zorg, nieuwe
energiebronnen)
3. Kerk (en aanvankelijk ook de overheid) verzet zich met geweld
Renaissance-onderzoekers waren empiristen; elk (systematisch) onderzoek werd gebaseerd op
ervaring/waarneming/experiment. De Vlaamse arts Vesalius bijvoorbeeld, ontleedde het menselijk
lichaam in het geheim systematisch, waar hij lijken voor stal.
De katholieke Kerk verzette zich, omdat ze haar greep op de wetenschap verloor en omdat kerkelijke
opvattingen werden ondermijnd door onderzoeken. Slachtoffers van de kerkelijke tegenstand:
1. Bruno. Italiaanse geleerde die rond Europa reisde nadat hij uit het klooster vluchtte omdat
hij een aanklacht wegens ketterij verwachtte. Hij schreef boeken waarin hij zich aanhanger
van Copernicus (aarde beweegt om zon) en Luther toonde. De Inquisitie pakte hem op en
stelde hem in 1600 terecht. Hij kwam op de brandstapel.
2. Galilei. Bewees met telescopen dat Copernicus gelijk had. Een kerkelijke rechtbank
veroordeelde hem wegens ketterij tot huisarrest.
de
Eind 16 eeuw gingen onderzoekers samenwerken in wetenschappelijke verenigingen die de steun
kregen van regeringen. Wetenschap werd belangrijk in de samenleving. Europeanen kregen door
uitvindingen een voorsprong op de rest van de wereld. Newton (zwaartekracht) werd tot de
adelstand verheven. Antoni van Leeuwenhoek (ontdekte micro-organismen met zijn microscopen)
