Project studievaardigheden Leerstrategieën

Project studievaardigheden Leerstrategieën. TP1P02 Project 2 - studievaardigheden Inleiding Elke student kent het wel, de tentamenweek staat voor de deur en je weet niet hoe je leren het beste aan moet pakken. Je kunt allerlei manieren proberen, maar wat werkt nou het beste? In deze trainershandleiding wordt duidelijk gemaakt waarom het belangrijk is om goede leerstrategieën te gebruiken. Om dit te stimuleren is er een training ontworpen. Deze training is gebaseerd op de informatie uit het leerbehoefteonderzoek en uit verschillende theorieën. Op die manier willen we de training zo efficiënt mogelijk maken om studenten te helpen met verschillende leerstrategieën. Dit kan uiteindelijk bijdragen aan verbeterde studieresultaten. 4 1. Achtergrond 1.1. Probleemanalyse 1.1.1. Wat is de aanleiding om het probleem in te duiken? De aanleiding voor de training “studievaardigheid leerstrategieën” is gegeven door de opdrachtgever Anne Steenstraten. Zij is een docent en onderwijsmanager bij de hogeschool Leiden binnen de opleiding toegepaste psychologie. De gegeven opdracht stelt: het opzetten van een trainingsbureau over maatwerktrainingen in studievaardigheden. Het doel van de training is dat de studievaardigheden en verbondenheid van de eerstejaars studenten op de opleiding Toegepaste Psychologie verbeterd wordt, hierbij wordt er specifiek ingegaan op leerstrategieën. Om de training zo nuttig mogelijk te maken, zal het team contact op nemen met de doelgroep. Vanuit deze input ontstaat de informatie die de doelgroep daadwerkelijk zelf wil leren, zonder dat het voor hen wordt ingevuld. Met de aangeleerd studievaardigheden zou de student de studie succesvoller en gemakkelijker kunnen doorlopen. Tegen het einde van de ontworpen trainershandleiding heeft de opdrachtgever een pitch aangevraagd. Hierin gaat het team uitleggen wat is opgesteld voor de training studievaardigheden. Ten slotte zal als eindopdracht de training gegeven worden. 1.1.2. Wat is het probleem? Leren is een probleem waar veel studenten tegenaan lopen (Oxford Royale, 2022). Om een studie te volgen moeten we allemaal leren. Voor zowel grote tentamens als kleine tentamens. Maar hoe kunnen we met z’n alle effectief leren? Als eerst kijken we naar de definitie van leerstrategieën. Je kunt leerstrategieën definiëren als “een bepaalde aanpak van leren, bepaalde combinaties en sequenties van (verschillende) leeractiviteiten” (Bolhuis, 2004). De term blijkt nog jong te zijn en wordt nog niet veel gebruikt. Echter zijn de verschillende onderdelen van leerstrategieën wel bekend. Hierbij kun je denken aan samenvatten, een mindmap maken of jezelf overhoren. Leren is in essentie informatie onthouden. Dat is iets waar ons brein eigenlijk helemaal niet zo goed in is. Wanneer je gaat leren voor een tentamen door herhaling en zonder een effectieve strategie te gebruiken vergeet je binnen een uur ongeveer 56% van alle stof die je hebt opgenomen. Hoe langer je wacht hoe meer stof er verloren gaat. Na een dag is het al 66% en na een week ben je bijna 75% van de stof vergeten (Terada, 2017). Zonder enige leerstrategie leren, blijkt dus minder effectief. Daarom hebben veel leerlingen moeite met leren. Neem een momentje voor jezelf en denk diep na of je ooit goed les hebt gehad over leren en/of leerstrategieën. Wanneer deze vraag eerlijk beantwoord wordt dan zullen de meeste mensen zeggen dat ze inderdaad nooit geleerd hebben om te leren, dit moet natuurlijk aangepakt worden. Doormiddel van het gebruik van leerstrategieën kunnen studenten hun prestaties verbeteren. Er zitten verschillende voordelen aan het gebruiken van leerstrategieën. Structuur en duidelijkheid is één van de voordelen. Het maken van een stappenplan op basis van verschillende strategieën wordt ook wel het intellectuele aspect genoemd. Daarnaast draagt het ook bij aan het zelfvertrouwen en kunnen studenten meer vertrouwen op hun eigen kunnen, dit stimuleert het leerproces. Tot slot kunnen 5 studenten ook hierdoor beter zelfstandig leren. Dit is belangrijk voor de schoolprestaties, maar natuurlijk ook voor verder in de toekomst (Bouwmeester, 2019). 1.1.3. Hoe groot is het probleem? In het schooljaar 2020/2021 staan er 820.888 studenten ingeschreven in een vorm van hoger onderwijs, hbo of wo (Nederlands Jeugdinstituut, 2022). Het Move aHead project, uitgevoerd door de Hanzehogeschool Groningen, heeft een onderzoek gehouden waaruit blijkt dat 6% van de studenten in Nederland cognitieve problemen ervaren als aandachts- en concentratieproblemen of moeite met planning en ordening heeft. Ruim de helft daarvan ervaart die problematiek als belemmerend voor de voortgang van zijn of haar studie (Cardol, 2018). Tot slot loopt vijf tot tien procent van de eerstejaars studievertraging op door een verkeerde manier van studeren (Heijne, 2005). 1.1.4. Voor wie is het probleem? Zoals eerder genoemd in 1.1.1. is het doel om de studievaardigheden te verbeteren bij de eerstejaars studenten op de opleiding Toegepaste Psychologie. De doelgroep is door de opleidingsmanager toegewezen aan het trainingsbureau. Deze bestaat uit maximaal vijf eerstejaars studenten. Hieronder vallen jongvolwassen. De leeftijd van de studenten valt tussen de 16 jaar en 20, gebaseerd op antwoorden uit de enquête die uitgevoerd is. Het is algemeen bekend dat studenten studiestress ervaren door de presteerdruk die er wordt opgelegd door school, ouders of henzelf. Volgens het Trimbos-instituut (2022), ervaren bijna alle studenten stress (97%) en ruim de helft heeft ook last van prestatiedruk (54%). Uit de antwoorden van de uitgevoerde enquête is dit ook gebleken bij de doelgroep. 1.1.5. Wat zijn de gevolgen van het probleem? Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat veel leerlingen onderpresteren (Bouwmeester, 2019). Dit houdt in dat de leerlingen die onderpresteren geen optimaal leerproces afleggen. Door te leren hoe je moet leren wilt het trainingsbureau het leerproces van leerlingen bevorderen. Om het optimale uit een leerproces te halen is het belangrijk dat er structuur en duidelijkheid geboden wordt vanuit de instelling. Bij gebrek aan deze aspecten kan de motivatie van leerlingen dalen. Terwijl, volgens onderzoek motivatie minstens zo belangrijk is als intelligentie (Wijsr, 2022). Maar het heeft ook een negatieve impact op de concentratie. Dit veroorzaakt een leerachterstand. Een leerachterstand gaat gepaard met negatieve gevolgen wat invloed zal hebben op het leerproces. Een van deze gevolgen is een daling van zelfvertrouwen. Doordat het zelfvertrouwen daalt, kan de student meer twijfelen aan zijn/haar prestaties. Dit kan nog een gevolg met zich meedragen, namelijk faalangst. Door de angst om een opdracht niet goed te maken, een toets niet te halen of om te presenteren, kan je een leerachterstand ontwikkelen (Wijsr, 2022). Indien er geen maatregelen worden getroffen om de leerachterstand te herstellen, kunnen er ook op langer termijn moeilijkheden ontwikkelen. Zo kan het voorkomen dat je een jaar over moet doen of dat je geheroriënteerd moet worden. Het is daarom belangrijk om op tijd maatregelen te treffen. Bijvoorbeeld door een training te volgen (Bouwmeester, 2020). 6 1.2. Maatschappelijke relevantie Zoals al eerder is benoemd, hebben veel studenten moeite met leren (Oxford Royale, 2022). Hierdoor wordt er onder gepresteerd en worden er lage cijfers gehaald. Het gevolg van lage cijfers is natuurlijk het niet behalen van je studie, en ook je eerste jaar niet doorkomen. Uitvallende studenten is iets waar Nederland veel mee te maken heeft. “In de jaren en lag het percentage studenten dat stopte met de studie in het eerste jaar rond de 32%. In absolute cijfers stoppen zo’n 42.500 studenten tijdens of na het eerste jaar van hun studie. De overgrote meerderheid van deze studenten (31.000) studeert in het hbo, de overige 11.500 vallen uit in het wo” (, 2021). Dit heeft financiële gevolgen voor de samenleving. Het kost de overheid veel geld als studenten uitvallen. De kosten voor een jaar studietijd liggen tussen de 11.060 en 13.825 euro voor een Nederlandse student. Een groot gedeelte van deze bedragen worden betaald door de overheid. De Universiteit Maastricht voorspelde dat de totale kosten voor uitgevallen studenten bijna 5,7 miljard euro bedraagt. Deze voorspelling werd gedaan in 2006. Er kan dus gesteld worden dat dit bedrag anno 2022 veel hoger ligt. Deze stijging zal te maken hebben met het toegenomen aantal studenten (Dorna, 2021). Daarnaast komen studenten door uitval minstens een jaar later op de arbeidsmarkt. De studenten beginnen hierdoor pas later met het betalen van belasting. Deze misgelopen inkomsten zijn opnieuw een kostenpost voor de overheid (Dorna, 2021). Het trainingsbureau wil doormiddel van het geven van trainingen dit probleem indirect verminderen. Door studenten trainingen te geven over het gebruik van verschillende soorten leerstrategieën wordt er gehoopt op betere studieresultaten. Door deze verbeterde resultaten zal het aantal uitvallende studenten verminderen, en hiermee dus ook de kosten voor de overheid. 1.3. Doelgroep Het leven van een startende student kan in het begin de mogelijke moeilijkheden meedragen. Ze komen terecht op een nieuwe school, met nieuwe mensen, misschien wel in een nieuwe stad, met allerlei nieuwe vakken. Volgens het onderzoek van HVA heeft 20% van de nieuwe studenten problemen met de hoeveelheid lesstof en 18% met plannen (Stuij, 2019). Het doel is om het leerproces van studenten te optimaliseren. Dit wordt gedaan door het geven van trainingen over leerstrategieën. Zo wil het trainingsbureau studenten leren om te leren, zodat nieuwe studenten het optimale uit de studie kunnen halen. Het trainingsbureau richt zich hierbij op eerstejaars toegepaste psychologie studenten op hogeschool Leiden. Hierbij wordt er gericht op zowel mannen als vrouwen. Volgens de antwoorden op onze enquête ligt de leeftijd van onze deelnemers van 16 t/m 20 jaar oud. De leeftijden van eerstejaars studenten kunnen ook meer divers zijn. (TussenjaarKenniscentrum, z.d). Ook zijn er leerlingen die doorstromen van een mbo- of een hbo-opleiding. In 2016 startte 6,7% van mbo-gediplomeerden een opleiding op het hoger onderwijs (Van den Broek, 2022). 7 2. Leerbehoefteonderzoek 2.1. Methodebeschrijving Tijdens het oprichten van de training “leerstrategieën” is er contact opgenomen met de doelgroep. De doelgroep zijn leerlingen van het eerste jaar toegepaste psychologie uit Leiden. Aan het trainingsbureau zijn er vijf leerlingen aangewezen die meer willen leren over het onderwerp leerstrategieën. In eerste instantie ging de voorkeur uit naar het houden van een interview. Op deze manier is er de mogelijkheid om door te vragen en dieper in het onderwerpt te duiken. Nadat één persoon van het trainingsbureau veel over en weer heeft gemaild met de doelgroep, bleek het de beste optie om een enquête te versturen. Het is belangrijk de mening van ieder te ontvangen en het bleek niet op een andere manier mogelijk te zijn. In de enquête zijn er veertien open vragen gesteld. De vragen gaan onder andere over de verwachtingen van de training en welke wijze van leren wel of niet werkt. Al deze vragen en antwoorden zijn verwerkt in Google Forms. De onderwerpen van de vragenlijst zijn bedacht door het trainingsbureau. In de vragenlijst staan de onderwerpen die het meest interessant zijn voor het voorbereiden van de training. De vragen zijn ontworpen om zo veel mogelijk informatie te krijgen. Zo zijn er vragen gesteld die puur afgaan op het hoofdonderwerp, maar ook over globale leeromstandigheden. Bij elke vraag wordt er gevraagd naar de duidelijke mening van de doelgroep. Dit zal kwalitatieve resultaten opleveren. Vragenlijst:  Wat zie je zelf als een leerstrategie?  Wat is jouw reden voor het kiezen van het onderwerp leerstrategieën?  Wat zou je met deze training willen bereiken?  Hoe ervaar je leren momenteel?  Welke leer strategieën heb je al geprobeerd? (Je kan ook grof omschrijven hoe je nu leert.)  Hoe heb je deze strategieën ervaren en waarom was dit zo?  Welke strategie denk jij dat het beste bij jou past?  Zijn er leerstrategieën die jou aanspreken? Welke?  Waar liggen jouw moeilijkheden tijdens het leren?  Wat levert deze leerstrategie jou momenteel op?  Wanneer leer jij het beste? Heeft dit een rede?  Waar leer je het beste? Heeft dit een rede?  Welke factoren helpen jou tijdens het leren?  Wat wil je terugzien in de training? 2.2. Resultaten Uit de resultaten van de uitgevoerde enquête blijkt dat er vraag is naar tips over hoe de doelgroep het beste kan leren. Er zijn een aantal vragen beantwoord die discipline, uitstelgedrag en concentratie betreffen. Er is meerdere keren benoemd dat het nog niet duidelijk is welke leerstrategie het beste werkt. Eén van de studenten heeft als antwoord gegeven: “Voor mezelf duidelijk hebben welke leerstrategieën voor mij het beste werken en ook hoe ik deze strategie dan het best kan uitwerken tijdens het leren.” (Zie bijlage 1, Uitslag enquête). Daarbij is een veel terugkomend onderwerp de effectiviteit van het leren. Dit betreft de pauzes, de tijd die genomen wordt voor het leren en de efficiëntie van het leren (Zie bijlage 1, uitgevoerde interviews). Ook werd er aangegeven door de studenten dat de leerstrategieën, die zij op dit moment toepassen tijdens het leren, volgens hen nog niet efficiënt genoeg werken. De meerderheid van de doelgroep wil dus graag leren over 8 welke leerstrategieën er zijn, en het meest efficiënt zijn voor hen. 2.3. Conclusie Zoals beschreven bij de resultaten wil de meerderheid van de doelgroep graag leren over welke leerstrategieën er zijn en het meest efficiënt werken voor hen. Er zijn verschillende soorten leerstrategieën. Dit is te onderscheiden 5 groepen: metacognitieve kennis, metacognitieve vaardigheden, cognitieve vaardigheden, organisatie vaardigheden en motivatie (Dijkstra, 2015). De uitgewerkte leerstrategieën zijn de zien in bijlage 2. De leerstrategieën die beroep doen op de cognitieve vaardigheden en de organisatievaardigheden zijn het belangrijkst, wat betreft de leerbehoefte van de doelgroep. De cognitieve vaardigheden (herhalen, verdiepen, structureren) doelen op het vermogen om kennis en informatie op te nemen en te verwerken. Herhalen, verdiepen en structureren zijn goede methodes om kennis en informatie op te nemen en te verwerken. Organisatievaardigheden hebben betrekking op het organiseren van een werkplek, het plannen en het indelen van tijd. Dit kan op verschillende vlakken, jezelf organiseren, omgeving organiseren en anderen organiseren. Het doel van de training wordt de deelnemers kennis te laten maken met de verschillende cognitieve- en organisatievaardigheden, zodat de effectiviteit hoger wordt van het leren. Daarbij wordt gestreefd naar een goede beheersing van de cognitieve- en organisatievaardigheden.