Tema 7 e 8: A dimensión moral do ser humano e o ser humano como animal político
Índice
1. A acción moral
2. Moral e ética
3. Liberdade, dignidade e responsabilidade
3.1. Liberdade e determinismo
3.2. O existencialismo segundo J.P.Sartre
4. Teorías éticas
4.1. Éticas materiais ou dos fines. Éticas da felicidade
4.2. Éticas formais ou do deber
5. Problemas éticos actuais
5.1. Éticas ecoloxistas
5.2. Bioética-Tecnoética
5.3. A ética na actividade económica. O mundo da empresa e negocios
6. O ser humano vive en sociedade
7. A organización social. A política.
, Ética→disciplina filo q estuda a dimensión práctic do s.hum, cm o s.hum mediante as súas accións é capaz
de levar unha boa vida.
1. A ACCIÓN MORAL
O s.hum posúe liberdade para decidir o seu comportamento. A liberdade ven dada pq somos conscientes de
q hai cousas que debemos facer e cousas q non, lo que debemos elixir.
A liberd de elixir fai q cd quén modele a súa form de ser e de comportarse e, coa repetic de actos e decisión
cd individ form o seu propio carácter moral (conciencia moral)→ as accións q deter isto, e dicir, as q lle
interesan á ética, son as volunt e conscient (quen as realiza pretende chegar a un fin)
Acción moral→acción volunt, conscient, intenciona, q ten unhas consecu e q pode ser valorada/sancionada
en func das norm e valor morais cm boa/mala←esta valorac farase de difer modos, pois mentres q uns
filósof inciden nas intenc(formalismo moral→Kant), outros fano nas consecu destas (utilitarismo→Stuart Mill)
Os dilemas morais
Non tds as nosas accións son morais, pois non todas as decisións forman parte dun dilema moral
Dilema moral→situac na q o protagonista debe elixir entre 2 altenativ de acción q repres velores morais
incompat e conflict entre si. A maioría son conflic entre: norm.leg–valor.morais / val.morais de distinta import
2. MORAL E ÉTICA
Etimoloxía: moral(latín)→mos-moris=ética(greg)→ethos→ambos fan referen ao caracter q a pers adquire ó
longo da súa vida, os actos, habitos… q desenv a súa forma de ser. Pero segundo a filosofía moral≠ética
Filosofía → moral≠ética
Moral→conxun de norm q establec o q está ben/mal, o correct/incorr, o xust/inxust. Están acept por cd indiv
con liberd e autonom (tmb se fala d1 moral “pública”→ d1 socied/cultu). É normativa, pois ordena e prohíbe.
A moral e as norm.mor fórm por influen social/cultur e cambian coa cultura/comunidade e co paso do tempo
Ética→discipl filosóf q ten por obxect realiz unha reflex crític racion sobre a moral xeral, non casos concret.
1. Analiz as caracter da conducta moral: para distingu doutros tipos de conduct (polític,relixios…)
2. Estud os valores morais e norm q derivan deles: plantexarse cuesti (Son neces as norm.mor?...)
3. Deter en q consist a resp.mor: dado q so é posibl a exist d1 cond.mor se 1 é respon de seus actos
4. Invest si o s.hum actúa con liberd: ou si está deter/condicion
5. Analiz q e cal é o alcance da obligac.moral: q debo facer?, en q ocasións?
3. LIBERDADE, DIGNIDADE E RESPONSABILIDADE
Liberdade: facultade q depende da elecc dos nosos actos en ausencia de toda coacción exter. Tipos:
➢ Exter: liber de accin, na q non exist coacc.exter q lim a acci. É maior/men depen do marco soc/polít
➢ Inter/vontade: é a liber de querer 1 cous/outra, non exist coacc, pero si falta de info para tomar a
decis desexada. Pode estar condicion pola manipul da vontade (hipnose, téc.maipul mental…)
3.1 Liberdade e deteminismo→2 Posturas importantes fronte o problema da liberdade
Determinismo→ “Non somos libres”
Dout.filo q nega a liber.hum, sobre td a inter, pois consid q o “ser” está deter por elem alleos á vontad da per.
Debemos disting entre determin (nega totalm a posibil de comportarse con liberd) e condicionamento (non
hai liberd absol/ttl pq existen condicion (temperam co q nacemos, educac, situac social e polít…),pero
conserv a sufic responsabilidade para responsabilizarnos dos nosos actos. Form de concibir o determin:
➢ Det.Filosóf: td (decisións, desexos, actos…) obedece a 1 causa → causalidade →Spinoza (s.XVII)
➢ Det.Mecanicist: td os suces→regul e program polas leis da natur(=mecan xigant)→Laplace (s.XIX)
➢ Det.Xenétic: o comport.hum está program nos seus xenes→liberdade imposibl→R.Dawkins (s.XX)
➢ Det.Economicist: td está deter por factor económ→Marx (s.XIX)
➢ Det.Ambiental: o comportam.hum→froito do condicionam.social→Conductismo→Skinner (s.XX)
➢ Det.Cosmológico: hai una razón/ley univer q rixe i univ e td o q sucede→Estoicismo (s.IV a.C)
➢ Det.TeolóXico: o destin do hom foi decid por Deus→td está predestin→Calvinism protest (s.XVI)
Indeterminismo→ “Somos libres”
Doutr.filosóf q afirma a libertad hum para elixir. Teoría es posturas dentro desta:
➢ Teoría sostida polo existencialismo→ o s.hum non ten esencia/natur q o deter, senon q se vai
facendo a si mesmo con liberd para elixir valores, actitudes, modos… (Heidegger, Jaspers, Sartre,
Marcel, M.Ponty e Unamuno)
➢ O cristianismo→ o libre albedrío → s.hum libre de elixir a súa conducta:
○ Obedecer os preceptos cristians→ realiz un bo uno da liberd, conseg a salvación
○ Non obedec os precep.crsit→ realiz un mal uso da liberd, conseg un castido
Índice
1. A acción moral
2. Moral e ética
3. Liberdade, dignidade e responsabilidade
3.1. Liberdade e determinismo
3.2. O existencialismo segundo J.P.Sartre
4. Teorías éticas
4.1. Éticas materiais ou dos fines. Éticas da felicidade
4.2. Éticas formais ou do deber
5. Problemas éticos actuais
5.1. Éticas ecoloxistas
5.2. Bioética-Tecnoética
5.3. A ética na actividade económica. O mundo da empresa e negocios
6. O ser humano vive en sociedade
7. A organización social. A política.
, Ética→disciplina filo q estuda a dimensión práctic do s.hum, cm o s.hum mediante as súas accións é capaz
de levar unha boa vida.
1. A ACCIÓN MORAL
O s.hum posúe liberdade para decidir o seu comportamento. A liberdade ven dada pq somos conscientes de
q hai cousas que debemos facer e cousas q non, lo que debemos elixir.
A liberd de elixir fai q cd quén modele a súa form de ser e de comportarse e, coa repetic de actos e decisión
cd individ form o seu propio carácter moral (conciencia moral)→ as accións q deter isto, e dicir, as q lle
interesan á ética, son as volunt e conscient (quen as realiza pretende chegar a un fin)
Acción moral→acción volunt, conscient, intenciona, q ten unhas consecu e q pode ser valorada/sancionada
en func das norm e valor morais cm boa/mala←esta valorac farase de difer modos, pois mentres q uns
filósof inciden nas intenc(formalismo moral→Kant), outros fano nas consecu destas (utilitarismo→Stuart Mill)
Os dilemas morais
Non tds as nosas accións son morais, pois non todas as decisións forman parte dun dilema moral
Dilema moral→situac na q o protagonista debe elixir entre 2 altenativ de acción q repres velores morais
incompat e conflict entre si. A maioría son conflic entre: norm.leg–valor.morais / val.morais de distinta import
2. MORAL E ÉTICA
Etimoloxía: moral(latín)→mos-moris=ética(greg)→ethos→ambos fan referen ao caracter q a pers adquire ó
longo da súa vida, os actos, habitos… q desenv a súa forma de ser. Pero segundo a filosofía moral≠ética
Filosofía → moral≠ética
Moral→conxun de norm q establec o q está ben/mal, o correct/incorr, o xust/inxust. Están acept por cd indiv
con liberd e autonom (tmb se fala d1 moral “pública”→ d1 socied/cultu). É normativa, pois ordena e prohíbe.
A moral e as norm.mor fórm por influen social/cultur e cambian coa cultura/comunidade e co paso do tempo
Ética→discipl filosóf q ten por obxect realiz unha reflex crític racion sobre a moral xeral, non casos concret.
1. Analiz as caracter da conducta moral: para distingu doutros tipos de conduct (polític,relixios…)
2. Estud os valores morais e norm q derivan deles: plantexarse cuesti (Son neces as norm.mor?...)
3. Deter en q consist a resp.mor: dado q so é posibl a exist d1 cond.mor se 1 é respon de seus actos
4. Invest si o s.hum actúa con liberd: ou si está deter/condicion
5. Analiz q e cal é o alcance da obligac.moral: q debo facer?, en q ocasións?
3. LIBERDADE, DIGNIDADE E RESPONSABILIDADE
Liberdade: facultade q depende da elecc dos nosos actos en ausencia de toda coacción exter. Tipos:
➢ Exter: liber de accin, na q non exist coacc.exter q lim a acci. É maior/men depen do marco soc/polít
➢ Inter/vontade: é a liber de querer 1 cous/outra, non exist coacc, pero si falta de info para tomar a
decis desexada. Pode estar condicion pola manipul da vontade (hipnose, téc.maipul mental…)
3.1 Liberdade e deteminismo→2 Posturas importantes fronte o problema da liberdade
Determinismo→ “Non somos libres”
Dout.filo q nega a liber.hum, sobre td a inter, pois consid q o “ser” está deter por elem alleos á vontad da per.
Debemos disting entre determin (nega totalm a posibil de comportarse con liberd) e condicionamento (non
hai liberd absol/ttl pq existen condicion (temperam co q nacemos, educac, situac social e polít…),pero
conserv a sufic responsabilidade para responsabilizarnos dos nosos actos. Form de concibir o determin:
➢ Det.Filosóf: td (decisións, desexos, actos…) obedece a 1 causa → causalidade →Spinoza (s.XVII)
➢ Det.Mecanicist: td os suces→regul e program polas leis da natur(=mecan xigant)→Laplace (s.XIX)
➢ Det.Xenétic: o comport.hum está program nos seus xenes→liberdade imposibl→R.Dawkins (s.XX)
➢ Det.Economicist: td está deter por factor económ→Marx (s.XIX)
➢ Det.Ambiental: o comportam.hum→froito do condicionam.social→Conductismo→Skinner (s.XX)
➢ Det.Cosmológico: hai una razón/ley univer q rixe i univ e td o q sucede→Estoicismo (s.IV a.C)
➢ Det.TeolóXico: o destin do hom foi decid por Deus→td está predestin→Calvinism protest (s.XVI)
Indeterminismo→ “Somos libres”
Doutr.filosóf q afirma a libertad hum para elixir. Teoría es posturas dentro desta:
➢ Teoría sostida polo existencialismo→ o s.hum non ten esencia/natur q o deter, senon q se vai
facendo a si mesmo con liberd para elixir valores, actitudes, modos… (Heidegger, Jaspers, Sartre,
Marcel, M.Ponty e Unamuno)
➢ O cristianismo→ o libre albedrío → s.hum libre de elixir a súa conducta:
○ Obedecer os preceptos cristians→ realiz un bo uno da liberd, conseg a salvación
○ Non obedec os precep.crsit→ realiz un mal uso da liberd, conseg un castido
