DEEL 2 – MIGRATIE
1 MIGRATIES IN HET VERLEDEN
Menselijke migratie = de verplaatsing van groepen mensen van de ene plaats naar de andere
Vb:
• Verspreiding van de mens over de aarde
• Spreiding van de landbouwmaatschappij in Europa
• Spreiding van de Griekse cultuur: de kolonisatie van
de Griekse stadsstaten (nieuwe stad bouwen rond de
Middellandse en Zwarte Zee)
• Het Romeinse rijk die zich verspreid over het
middellandsezeegebied: binnen Romeinse rijk ook
migratie
• De volksverhuizingen: germanen gaan zich verplaatsen binnen Romeinse rijk (grootste gewelddadige
migratiebeweging)
• Middeleeuwen: valmingen zich verplaatsen naar Oosten van Europa (die waren gevraagd voor de landbouw) à
economische migratie
• Ontdekkingstochten 2de helft 15e eeuw en 16e eeuw: Europese ontdekkingstochten in Latijns Amerika en Noord-
Amerika (mensen op zoek naar nieuwe toekomstmogelijkheden)
• Migraties niet vrijwillig: 1ste wereldoorlog mensen verplaatsen zich om te vluchten van de oorlog
1.1 2 TYPES
Vrijwillige migratie VS onvrijwillige migratie (politiek, oorlog...)
1.2 HET AMERIKAANSE CONTINENT
1.2.1 DE EERSTE INWONERS
Waarschijnlijk een 1e golf migranten vanaf ongeveer 34 000 jaar B.C. à tijdens de ijstijd bevroor de zee en mensen konden
overstappen van Siberië naar Alaska
Waarom verplaatsen? Ijstijden + culturele elementen
1.2.2 DE MENS VEROVERDE DE AARDE
• Alle mensen delen een gemeenschappelijke afkomst, waarvan de basis in Afrika ligt
(2 theoriën: ‘out of Africa’ ßà’multiregionale theorie)
• De moderne mens (Homo Sapiens) draagt DNA mee van de Homo Neanderthalensis en/of van de Homo Denisova
• Invloed van zowel fysieke als culturele elementen à ijstijden, weer & klimaat = fysiek
• Onderzoek nog steeds in volle evolutie!
9e eeuw de vikingen (Noormannen) vanuit Scandinavië gaan ze richting Europa en plannen plundertochten (migranten), varen
verder naar Groenland à uiteindelijk bereiken de Vikingen Noord-Amerika
1
,1.3 MIGRATIE GROEPEN UIT SCANDINAVIË
1.3.1 OORZAKEN
• Overbevolking + voedselschaarste (t.g.v. een warme periode?)
• Erfenisrecht: oudste zoon (culturele gewoonte)
Groenland (985-1408)
• Terug verlaten t.g.v. ‘kleine ijstijd’ (honger)
• Conflicten Inuïten à Inuït = inwoners Groenland
o Groenland tot op de dag van vandaag verbonden aan Denemarken (wel eigen politieke instantie)
Amerika
• Vindland L’Anse aux Maedows
o Canada, opgraving die bewijst dat Noormannen hebben gewoond in het Amerikaanse continent
• Achteraf niet ‘geweten’ in Europa
o Noormannen hebben Amerika bereikt, maar hebben ze iets ontdekt? à niet zeker, dit hebben ze ook niet
meegedeeld (hebben geen bijdrage gedragen tot de ontdekking van Amerika)
o Waarom terug verlaten? Niet duidelijk (weggejaagd door inwoners, economische problemen?)
1.4 SPAANSE EN PORTUGESE KOLONISATIE VAN AMERIKA VANAF DE 16 E EEUW
Latijns-Amerika à zowel door Portugal als Spanje gekoloniseerd
• Portugese kolonisatie à Brazilië à tot vandaag nog Portugees gesproken
• Spaanse kolonisatie à andere gebieden van Latijns-Amerika spreken Spaans
Noord-Amerika à Nederlandse, Franse en Britse kolonies
• Noord-Amerika (Oostkust)
• ‘Nieuwe wereld’ naam in nieuwe tijd
Colombus heeft Amerika ontdekt, maar had pas na 3 ontdekkingsreizen door dat hij een enorm continent had ontdekt
1.5 KOLONISATIE VAN LATIJNS-AMERIKA
Conquistadores (de term waarmee we de Spaanse veroveraars aanduiden) vernietigen de Precolumbiaanse beschavingen:
• Hernando Cortez: Azteken
• Francisco Pizarro: Inca’s
Inheemse bevolking werd gedecimeerd (schattingen ts. 45% en 90%)
• Europese ziektes: mazelen, pokken, hepatitits, giep en tyfus
• Oorlog en gruweldaden
• Encomienda (een systeem in Spaans-Amerika, waarbij lokale indianen verplicht werkten op lokale plantages en in de
mijnen)
Verzet tegen deze gruweldaden? à JA!
• Verzet van geestelijken à Europas hadden vuurwapens, beter immuniteit...
• Het dispuut van Vallodalid (1550-1551)
o Kan het dat wij de Indianen op die manier behandelen
o Slavernij Indianen
2
, o Indianen mogen geen slaven meer zijn
• Besluit à massaal zwarte slaven over brengen naar Amerikaanse continent
1.6 KOLONISATIE VAN NOORD-AMERIKA
• Europese kolonisatie: Spanjaarden, Nederlanders, Fransen, Britten, Zweden, Duitsers...
• 13 Britse kolonies (tot 1776): religieuze (Mayflower), economische motieven
o 1630: ongeveer 5700 Europeanen
o 1670: ongeveer 110 000 Europeanen
• Nieuw-Amsterdam (1624-1664) (New-York van nu)
o 1624: dertigtal families (Zuid-Nederlandse of Waalse afkomst)
o 1664: ongeveer 6000 inwoners
• Frankrijk: Louisiana (1682) en Québec (1608)
à Engelse nemen vooral Amerikaanse continent over
à Van Nederlands in Amerika schiet bijna niets meer over (paar straatnamen), Frans daarentegen wel
1.6.1 DE ATLANTISCHE SLAVENHANDEL
• Slaven werden gebracht naar de kust (waar de Europeanen zaten) en daar kochten de
Europeanen van slavenhandelaars de slaven
• Tussen 1525 en 1867
• Grootste gedwongen migratie uit de geschiedenis
• Slaven werden ingezet
o Op de plantages (katoen, tabak)
o In de mijnen (goud, zilvermijn)
o Als huisslaaf
• Komen uit Afrika
• Probleem? à Spanje geen controle over Afrika dus mogen niet komen
• Europeanen gingen geen slaven gaan halen
o Ze kochten ze aan de kust van de Afrikaanse heersers à slaven werden gebracht naar burchten aan de kust,
waar ze daar werden opgeslaan
• Documentatie van aantal mannen op de schepen, dit was voor de boekhouding in Nederland
o Prijs per slaaf + aantal slaven van elke leeftijdscategorie
1.6.2 GEVOLGEN
• Amerikaanse continent: plantage landbouw, tabak, koffie, mijnen à
producten gaan exporteren naar EU waar de producten afgewerkt
worden (bv suiker à alcohol) en daar verkopen (katoen verkopen naar
Europa om daar verder te verwerken en dan zo daarmee weer slaven te
kopen)
• Afrika, Europa en Amerika à economisch met elkaar verbonden =
driehoekshandel à Amerika kan niet zonder slaven, zonder slaven geen
afgewerkte producten die naar Europa worden gebracht, kunnen geen
slaven kopen in Afrika
• Gevongen tot vandaag? JA!
o In Latijns-Amerika à plantagelandbouw, toeleveranciers voor
Europa
o Cultureel vlak: er zijn plaatselijke culturen volledig vernietigd geweest (talen) à orginele inidaanse cultuur is
er niet meer (atlijd invloed van Spaanse en Portugese)
o Afrika: Afrikaanse continent enorm verzwakt, doordat alle sterke jonge mannen naar Amerika werden gevoerd
3
, 1.6.3 SOCIAAL STRUCTUUR IN DE SPAANSE EN PORTUGEZE GEBIEDEN
à hoe meer Spaans-Europees bloed je hebt à hoe meer rechten je hebt
1.7 DE VERENIGDE STATEN IS EEN MIGRATIELAND
• Amerikaanse Revolutie (1775-1783)
• De grote trek naar het Westen
• Conflicten met de oorspronkelijke bewoners
o De Indian Removal Act (1830)
o Trial of Tears (1830-1850)
o De Indiaanse oorlogen (1854-1890)
o Ongeveer 300 reservaten (dikwijls in onvruchtbaar gebied) waar de indianen wonen
• Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865)
• Nieuwe migranten tussen 1840-1918 (vanuit Europa massaal veel migraties naar Amerika)
1.7.1 REDENEN VAN MILJOENEN MIGRANTEN NAAR VS
PUSH-factoren PULL-factoren
• Religieuze spanningen (pogroms in Rusland, • Economische kansen
protestanten, katholieken,...) o Trek naar het Westen
• Armoede en hongersnood o Industrialisatie
o aardappelrot tss 1845-1855 in Ierland • Godsdienstvrijheid
o verlies/onvoldoende grond • Reeds aanwezige
o werkloosheid landgenoten/geloofsgemeenschappen
• Politieke onderdrukking • Democratische rechtstaat
• Avontuur en nieuwe ontdekkingen
In 1800 woonden in de Verenigde Staten ruim 5 miljoen mensen, in 1860 31 miljoen, in 1880 50 miljoen, in 1900 75 miljoen, in
1920 105 miljoen. Er waren jaren dat er meer dan een miljoen mensen binnenkwamen (1907: 1.285.349)
4
1 MIGRATIES IN HET VERLEDEN
Menselijke migratie = de verplaatsing van groepen mensen van de ene plaats naar de andere
Vb:
• Verspreiding van de mens over de aarde
• Spreiding van de landbouwmaatschappij in Europa
• Spreiding van de Griekse cultuur: de kolonisatie van
de Griekse stadsstaten (nieuwe stad bouwen rond de
Middellandse en Zwarte Zee)
• Het Romeinse rijk die zich verspreid over het
middellandsezeegebied: binnen Romeinse rijk ook
migratie
• De volksverhuizingen: germanen gaan zich verplaatsen binnen Romeinse rijk (grootste gewelddadige
migratiebeweging)
• Middeleeuwen: valmingen zich verplaatsen naar Oosten van Europa (die waren gevraagd voor de landbouw) à
economische migratie
• Ontdekkingstochten 2de helft 15e eeuw en 16e eeuw: Europese ontdekkingstochten in Latijns Amerika en Noord-
Amerika (mensen op zoek naar nieuwe toekomstmogelijkheden)
• Migraties niet vrijwillig: 1ste wereldoorlog mensen verplaatsen zich om te vluchten van de oorlog
1.1 2 TYPES
Vrijwillige migratie VS onvrijwillige migratie (politiek, oorlog...)
1.2 HET AMERIKAANSE CONTINENT
1.2.1 DE EERSTE INWONERS
Waarschijnlijk een 1e golf migranten vanaf ongeveer 34 000 jaar B.C. à tijdens de ijstijd bevroor de zee en mensen konden
overstappen van Siberië naar Alaska
Waarom verplaatsen? Ijstijden + culturele elementen
1.2.2 DE MENS VEROVERDE DE AARDE
• Alle mensen delen een gemeenschappelijke afkomst, waarvan de basis in Afrika ligt
(2 theoriën: ‘out of Africa’ ßà’multiregionale theorie)
• De moderne mens (Homo Sapiens) draagt DNA mee van de Homo Neanderthalensis en/of van de Homo Denisova
• Invloed van zowel fysieke als culturele elementen à ijstijden, weer & klimaat = fysiek
• Onderzoek nog steeds in volle evolutie!
9e eeuw de vikingen (Noormannen) vanuit Scandinavië gaan ze richting Europa en plannen plundertochten (migranten), varen
verder naar Groenland à uiteindelijk bereiken de Vikingen Noord-Amerika
1
,1.3 MIGRATIE GROEPEN UIT SCANDINAVIË
1.3.1 OORZAKEN
• Overbevolking + voedselschaarste (t.g.v. een warme periode?)
• Erfenisrecht: oudste zoon (culturele gewoonte)
Groenland (985-1408)
• Terug verlaten t.g.v. ‘kleine ijstijd’ (honger)
• Conflicten Inuïten à Inuït = inwoners Groenland
o Groenland tot op de dag van vandaag verbonden aan Denemarken (wel eigen politieke instantie)
Amerika
• Vindland L’Anse aux Maedows
o Canada, opgraving die bewijst dat Noormannen hebben gewoond in het Amerikaanse continent
• Achteraf niet ‘geweten’ in Europa
o Noormannen hebben Amerika bereikt, maar hebben ze iets ontdekt? à niet zeker, dit hebben ze ook niet
meegedeeld (hebben geen bijdrage gedragen tot de ontdekking van Amerika)
o Waarom terug verlaten? Niet duidelijk (weggejaagd door inwoners, economische problemen?)
1.4 SPAANSE EN PORTUGESE KOLONISATIE VAN AMERIKA VANAF DE 16 E EEUW
Latijns-Amerika à zowel door Portugal als Spanje gekoloniseerd
• Portugese kolonisatie à Brazilië à tot vandaag nog Portugees gesproken
• Spaanse kolonisatie à andere gebieden van Latijns-Amerika spreken Spaans
Noord-Amerika à Nederlandse, Franse en Britse kolonies
• Noord-Amerika (Oostkust)
• ‘Nieuwe wereld’ naam in nieuwe tijd
Colombus heeft Amerika ontdekt, maar had pas na 3 ontdekkingsreizen door dat hij een enorm continent had ontdekt
1.5 KOLONISATIE VAN LATIJNS-AMERIKA
Conquistadores (de term waarmee we de Spaanse veroveraars aanduiden) vernietigen de Precolumbiaanse beschavingen:
• Hernando Cortez: Azteken
• Francisco Pizarro: Inca’s
Inheemse bevolking werd gedecimeerd (schattingen ts. 45% en 90%)
• Europese ziektes: mazelen, pokken, hepatitits, giep en tyfus
• Oorlog en gruweldaden
• Encomienda (een systeem in Spaans-Amerika, waarbij lokale indianen verplicht werkten op lokale plantages en in de
mijnen)
Verzet tegen deze gruweldaden? à JA!
• Verzet van geestelijken à Europas hadden vuurwapens, beter immuniteit...
• Het dispuut van Vallodalid (1550-1551)
o Kan het dat wij de Indianen op die manier behandelen
o Slavernij Indianen
2
, o Indianen mogen geen slaven meer zijn
• Besluit à massaal zwarte slaven over brengen naar Amerikaanse continent
1.6 KOLONISATIE VAN NOORD-AMERIKA
• Europese kolonisatie: Spanjaarden, Nederlanders, Fransen, Britten, Zweden, Duitsers...
• 13 Britse kolonies (tot 1776): religieuze (Mayflower), economische motieven
o 1630: ongeveer 5700 Europeanen
o 1670: ongeveer 110 000 Europeanen
• Nieuw-Amsterdam (1624-1664) (New-York van nu)
o 1624: dertigtal families (Zuid-Nederlandse of Waalse afkomst)
o 1664: ongeveer 6000 inwoners
• Frankrijk: Louisiana (1682) en Québec (1608)
à Engelse nemen vooral Amerikaanse continent over
à Van Nederlands in Amerika schiet bijna niets meer over (paar straatnamen), Frans daarentegen wel
1.6.1 DE ATLANTISCHE SLAVENHANDEL
• Slaven werden gebracht naar de kust (waar de Europeanen zaten) en daar kochten de
Europeanen van slavenhandelaars de slaven
• Tussen 1525 en 1867
• Grootste gedwongen migratie uit de geschiedenis
• Slaven werden ingezet
o Op de plantages (katoen, tabak)
o In de mijnen (goud, zilvermijn)
o Als huisslaaf
• Komen uit Afrika
• Probleem? à Spanje geen controle over Afrika dus mogen niet komen
• Europeanen gingen geen slaven gaan halen
o Ze kochten ze aan de kust van de Afrikaanse heersers à slaven werden gebracht naar burchten aan de kust,
waar ze daar werden opgeslaan
• Documentatie van aantal mannen op de schepen, dit was voor de boekhouding in Nederland
o Prijs per slaaf + aantal slaven van elke leeftijdscategorie
1.6.2 GEVOLGEN
• Amerikaanse continent: plantage landbouw, tabak, koffie, mijnen à
producten gaan exporteren naar EU waar de producten afgewerkt
worden (bv suiker à alcohol) en daar verkopen (katoen verkopen naar
Europa om daar verder te verwerken en dan zo daarmee weer slaven te
kopen)
• Afrika, Europa en Amerika à economisch met elkaar verbonden =
driehoekshandel à Amerika kan niet zonder slaven, zonder slaven geen
afgewerkte producten die naar Europa worden gebracht, kunnen geen
slaven kopen in Afrika
• Gevongen tot vandaag? JA!
o In Latijns-Amerika à plantagelandbouw, toeleveranciers voor
Europa
o Cultureel vlak: er zijn plaatselijke culturen volledig vernietigd geweest (talen) à orginele inidaanse cultuur is
er niet meer (atlijd invloed van Spaanse en Portugese)
o Afrika: Afrikaanse continent enorm verzwakt, doordat alle sterke jonge mannen naar Amerika werden gevoerd
3
, 1.6.3 SOCIAAL STRUCTUUR IN DE SPAANSE EN PORTUGEZE GEBIEDEN
à hoe meer Spaans-Europees bloed je hebt à hoe meer rechten je hebt
1.7 DE VERENIGDE STATEN IS EEN MIGRATIELAND
• Amerikaanse Revolutie (1775-1783)
• De grote trek naar het Westen
• Conflicten met de oorspronkelijke bewoners
o De Indian Removal Act (1830)
o Trial of Tears (1830-1850)
o De Indiaanse oorlogen (1854-1890)
o Ongeveer 300 reservaten (dikwijls in onvruchtbaar gebied) waar de indianen wonen
• Amerikaanse burgeroorlog (1861-1865)
• Nieuwe migranten tussen 1840-1918 (vanuit Europa massaal veel migraties naar Amerika)
1.7.1 REDENEN VAN MILJOENEN MIGRANTEN NAAR VS
PUSH-factoren PULL-factoren
• Religieuze spanningen (pogroms in Rusland, • Economische kansen
protestanten, katholieken,...) o Trek naar het Westen
• Armoede en hongersnood o Industrialisatie
o aardappelrot tss 1845-1855 in Ierland • Godsdienstvrijheid
o verlies/onvoldoende grond • Reeds aanwezige
o werkloosheid landgenoten/geloofsgemeenschappen
• Politieke onderdrukking • Democratische rechtstaat
• Avontuur en nieuwe ontdekkingen
In 1800 woonden in de Verenigde Staten ruim 5 miljoen mensen, in 1860 31 miljoen, in 1880 50 miljoen, in 1900 75 miljoen, in
1920 105 miljoen. Er waren jaren dat er meer dan een miljoen mensen binnenkwamen (1907: 1.285.349)
4
