Kwalitatieve en gemengde methoden
Renee Vandamme
2022 – 2023
EdumaGw
KULeuven
,Les 2: Zelfrapportage en interviews
Wat zijn kwalitatieve methoden?
Kwantitatieve methoden vs kwalitatieve methoden
> Andere gereedschapskist
> Andere filosofie: andere bril om naar onderzoek te kijken
Kwantitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek
Gelooft dat er een echte werkelijkheid Geen enige juiste werkelijkheid
bestaat
Onderzoeker is neutraal en objectief Onderzoeker speelt een rol in het
onderzoek
Nadruk op deductie: theorieën toetsen op Nadruk op inductie: kunnen we nieuwe
basis van de data. theorie vormen op basis van patronen in de
data?
> Afhankelijk van de onderzoeksvraag is de ene methode meer geschikt dan de andere
Voorbeeld: “Pesten op school en op werk”
> Combinatie kwalitatieve en kwantitatieve benadering
(1) Pesten definiëren
(2) Fasen in pesterijen definiëren
(3) Mogelijke onderzoeksvragen:
> Kwalitatieve data onderzoeksvragen
Ontstaan en verloop Hoe ontstaan pesterijen?
Wanneer escaleert pestgedrag?
Specifieke context Waarom komt pesten voor in bepaalde
organisaties? (waar, wanneer…)
Subjectieve beleving Hoe beleven slachtoffers het pestincident?
Kenmerken kwalitaiteve dataverzameling:
o Rijke data: gedetailleerde beschrijvingen
o Perspectief van het individu: subjectieve beleving
o Natuurlijke setting: kenmerken van het dagelijkse leven
, > Kwantitatieve data onderzoeksvragen
Hoeveelheid/frequentie Hoe vaak komen pesterijen voor?
Vergelijking/verschil Komt pestgedrag meer voor bij hoge werkdruk?
Samenhang/verbanden Hangt pesten samen met onzekerheid?
Zijn pesterijen het gevolg van escalerende
Oorzaak - gevolg
taakconflichten?
(4) Onderzoeksopzet: gevalsstudie (les 9)
> Deductie: Bevestigt de data een theorie
> Inductie: Vanuit data een nieuwe theorie vormen
> Je kan voor bepaalde casussen zowel aan deductie als aan inductie doen voor
bepaalde onderdelen van de casus
> Bij kwalitatief onderzoek nadruk op inductie maar kan ook stukje deductie
> Verschillende perspectieven/denkkaders van de onderzoekers over een casus
(vanuit slachtoffer, vanuit dader, aandacht voor oorzaken, gevoelens…)
Onderzoeker NIET neutraal
Conclusie: Wanneer spreken over kwalitatief onderzoek?
> Methoden van dataverzameling en data-analyse: gebruiken van bepaalde toolbox
> Kennistheoretische benadering hanteren: sociaal constructivisme
> Onderzoeksproces: nadruk op inductie
Zelfrapportage
= Enige manier om iets te weten te komen over hoe mensen iets ervaren en wat hun
gevoelens en gedachten zijn.
= Tegangsticket tot subjectieve beleving en gevoelens en gedachten van mensen en wanneer
je het gewoon vraagt.
= Alle informatie die de persoon zelf geeft
> Vaak een beetje geralativeerd omdat het heel subjectief is, maar dat hoeft geen
probleem te zijn als je bewust bent van beperkingen
> Vragenlijsten, dagboeken, interviews, narratieven…
Contextafhankelijk
Perspectief van ondervraagden kan verschillen naargelang:
> Tijdstip
> Context
> Huidige beleving van de respondent
> Vragen die je stelt maar ook hoe je ze stelt en de volgorde
> Relatie tussen respondent en interviewer
Contextualiseren!! = context duidelijk maken en transparant zijn
, Waneer zelfrapportage?
> Achtergrondinformatie deelnemer
> Gevoelens
> Attitudes en meningen
> Intenties en verwachtingen
> Kennis*
> Gedrag*
*in hoeverre kan je kennis en gedrag met zelfrapportage meten? Is niet steeds de beste
manier om kennis en gedrag te bekomen omdat die vrij objectief zijn.
Wanneer geen zelfrapportage?
> Voorspellen van toekomstige gevoelens: je kan niet weten hoe je je in de toekomst
kan voelen. Je kan wel denken dat je dat kan voorspellen maar blijkt dat dit niet
klopt. Onbetrouwbaar!!
> Inschatten van verbanden: mensen leggen moeilijk verbanden tussen eigen gedrag
en dingen die in omgeving gebeuren. Onbetrouwbaar!!
Kennistheoriën vs zelfrapportage
Kwantitatief Kwalitatief
Logisch-positivisme: Post-modernisme:
- Wel objectieve kennis - Geen objectieve kennis
Kennistheorie
- Neutrale onderzoeker - Perspectief van de onderzoeker
- Ontdekken van ‘de waarheid’ - Waardevolle interpretatie
Zelfrapportage = Gebrekkig want geeft gekleurde = Geeft belangrijk perspectief op de
binnen die theorie weergave van de realiteit werkelijkheid weer
- Respondenten zijn soms niet in - Menselijk gedrag is altijd gekleurd
Problemen met zelf-
staat of niet gemotiveerd om door de context en zelfrapportage
rapportage
de werelijkheid te rapporteren is daar geen uitzondering op
- Geen retrospectieve - Zichtbaar maken van relatie en
bevragingen = hoe langer context: duidelijk zijn wat de
geleden hoe moeilijker om context is, wie de onderzoeker is,
‘objectief’ te zijn wie de respondent is, hoe
Tijdspanne beperken tussen respondent zich wil presenteren
verschillende bevragingen - Transparant zijn
Oplossingen - Voorkomen van sociale - Het doet er niet toe of iemand
werkelijkheid: mensen willen ‘echte’ motieven kan weergeven,
sociaal wenselijk overkomen het gaat om de interpretatie van
- Controleren voor ja-nee- die respondent op dat moment
knikkers: reverse items,
positieve en negatieve vragen
opstellen
Renee Vandamme
2022 – 2023
EdumaGw
KULeuven
,Les 2: Zelfrapportage en interviews
Wat zijn kwalitatieve methoden?
Kwantitatieve methoden vs kwalitatieve methoden
> Andere gereedschapskist
> Andere filosofie: andere bril om naar onderzoek te kijken
Kwantitatief onderzoek Kwalitatief onderzoek
Gelooft dat er een echte werkelijkheid Geen enige juiste werkelijkheid
bestaat
Onderzoeker is neutraal en objectief Onderzoeker speelt een rol in het
onderzoek
Nadruk op deductie: theorieën toetsen op Nadruk op inductie: kunnen we nieuwe
basis van de data. theorie vormen op basis van patronen in de
data?
> Afhankelijk van de onderzoeksvraag is de ene methode meer geschikt dan de andere
Voorbeeld: “Pesten op school en op werk”
> Combinatie kwalitatieve en kwantitatieve benadering
(1) Pesten definiëren
(2) Fasen in pesterijen definiëren
(3) Mogelijke onderzoeksvragen:
> Kwalitatieve data onderzoeksvragen
Ontstaan en verloop Hoe ontstaan pesterijen?
Wanneer escaleert pestgedrag?
Specifieke context Waarom komt pesten voor in bepaalde
organisaties? (waar, wanneer…)
Subjectieve beleving Hoe beleven slachtoffers het pestincident?
Kenmerken kwalitaiteve dataverzameling:
o Rijke data: gedetailleerde beschrijvingen
o Perspectief van het individu: subjectieve beleving
o Natuurlijke setting: kenmerken van het dagelijkse leven
, > Kwantitatieve data onderzoeksvragen
Hoeveelheid/frequentie Hoe vaak komen pesterijen voor?
Vergelijking/verschil Komt pestgedrag meer voor bij hoge werkdruk?
Samenhang/verbanden Hangt pesten samen met onzekerheid?
Zijn pesterijen het gevolg van escalerende
Oorzaak - gevolg
taakconflichten?
(4) Onderzoeksopzet: gevalsstudie (les 9)
> Deductie: Bevestigt de data een theorie
> Inductie: Vanuit data een nieuwe theorie vormen
> Je kan voor bepaalde casussen zowel aan deductie als aan inductie doen voor
bepaalde onderdelen van de casus
> Bij kwalitatief onderzoek nadruk op inductie maar kan ook stukje deductie
> Verschillende perspectieven/denkkaders van de onderzoekers over een casus
(vanuit slachtoffer, vanuit dader, aandacht voor oorzaken, gevoelens…)
Onderzoeker NIET neutraal
Conclusie: Wanneer spreken over kwalitatief onderzoek?
> Methoden van dataverzameling en data-analyse: gebruiken van bepaalde toolbox
> Kennistheoretische benadering hanteren: sociaal constructivisme
> Onderzoeksproces: nadruk op inductie
Zelfrapportage
= Enige manier om iets te weten te komen over hoe mensen iets ervaren en wat hun
gevoelens en gedachten zijn.
= Tegangsticket tot subjectieve beleving en gevoelens en gedachten van mensen en wanneer
je het gewoon vraagt.
= Alle informatie die de persoon zelf geeft
> Vaak een beetje geralativeerd omdat het heel subjectief is, maar dat hoeft geen
probleem te zijn als je bewust bent van beperkingen
> Vragenlijsten, dagboeken, interviews, narratieven…
Contextafhankelijk
Perspectief van ondervraagden kan verschillen naargelang:
> Tijdstip
> Context
> Huidige beleving van de respondent
> Vragen die je stelt maar ook hoe je ze stelt en de volgorde
> Relatie tussen respondent en interviewer
Contextualiseren!! = context duidelijk maken en transparant zijn
, Waneer zelfrapportage?
> Achtergrondinformatie deelnemer
> Gevoelens
> Attitudes en meningen
> Intenties en verwachtingen
> Kennis*
> Gedrag*
*in hoeverre kan je kennis en gedrag met zelfrapportage meten? Is niet steeds de beste
manier om kennis en gedrag te bekomen omdat die vrij objectief zijn.
Wanneer geen zelfrapportage?
> Voorspellen van toekomstige gevoelens: je kan niet weten hoe je je in de toekomst
kan voelen. Je kan wel denken dat je dat kan voorspellen maar blijkt dat dit niet
klopt. Onbetrouwbaar!!
> Inschatten van verbanden: mensen leggen moeilijk verbanden tussen eigen gedrag
en dingen die in omgeving gebeuren. Onbetrouwbaar!!
Kennistheoriën vs zelfrapportage
Kwantitatief Kwalitatief
Logisch-positivisme: Post-modernisme:
- Wel objectieve kennis - Geen objectieve kennis
Kennistheorie
- Neutrale onderzoeker - Perspectief van de onderzoeker
- Ontdekken van ‘de waarheid’ - Waardevolle interpretatie
Zelfrapportage = Gebrekkig want geeft gekleurde = Geeft belangrijk perspectief op de
binnen die theorie weergave van de realiteit werkelijkheid weer
- Respondenten zijn soms niet in - Menselijk gedrag is altijd gekleurd
Problemen met zelf-
staat of niet gemotiveerd om door de context en zelfrapportage
rapportage
de werelijkheid te rapporteren is daar geen uitzondering op
- Geen retrospectieve - Zichtbaar maken van relatie en
bevragingen = hoe langer context: duidelijk zijn wat de
geleden hoe moeilijker om context is, wie de onderzoeker is,
‘objectief’ te zijn wie de respondent is, hoe
Tijdspanne beperken tussen respondent zich wil presenteren
verschillende bevragingen - Transparant zijn
Oplossingen - Voorkomen van sociale - Het doet er niet toe of iemand
werkelijkheid: mensen willen ‘echte’ motieven kan weergeven,
sociaal wenselijk overkomen het gaat om de interpretatie van
- Controleren voor ja-nee- die respondent op dat moment
knikkers: reverse items,
positieve en negatieve vragen
opstellen
