Ouderenpsychologie Hoorcollege & Boek Samenvatting 22/23
Tentamen
Tentamenvragen zijn gericht op: kennis, begrip, evaluatie en toepassingsniveau.
Boek belangrijker dan hc.
* Ze kunnen niet alle hc uitvragen tijdens het tentamen. 21/22 werden de volgende
onderwerpen niet gevraagd: adhd, lvb, autisme en seksualiteit niet gevraagd.
22/23 wordt dit dus WAARSCHIJNLIJK wel gevraagd.
* Artikelen worden meestal in college zelf besproken (behalve hc 10).
Openvraag altijd hc 5/6 die stappen (delier, realiteitstoetsing, persoonlijkheid).
*Alles wat ze in hc belangrijk vinden of wat terug is gekomen in eerdere tentamens
staat aangegeven met een ! Als je snel de belangrijkste punten wil leren: ctrl + f +!
* Zie ook mijn zelfgemaakte oefenvragen & ik heb ook tentamens van vorig jaar.
Voorbeeldvraag 1:
Mevrouw de Bie is 74 jaar en sinds een aantal jaren bekend met vergeetachtigheid.
Zo vergeet zij afspraken en namen. Daarnaast laat zij woordvindproblemen zien en
herkend zij met momenten haar zoon niet meer. Een en ander leidt tot een
significante achteruitgang ten opzichte van het vroegere functioneren van mevrouw
de Bie en er is tevens sprake van een belemmering in het dagelijks functioneren.
Een delier of andere psychische stoornis zijn uitgesloten.
Is hier sprake van:
A. Bij de leeftijd passende cognitieve achteruitgang.
B. Een beperkte cognitieve stoornis.
C. Een uitgebreide cognitieve stoornis.
D. Mild cognitive impairment (MCI)
C
Voorbeeldvraag 2:
Lees onderstaande casus en beantwoord de vragen.
De heer Hendriks is 75 jaar en wordt door zijn huisarts aangemeld bij de GGz in
verband met overmatig piekeren en anhedonie vanaf de aanvang van zijn
pensioen. Sinds zijn pensioen voelt de heer Hendriks zich in toenemende mate
incompetent.
Hij heeft altijd administratieve functies gehad, was geremd, nauwgezet en vermeed
conflicten met anderen omdat hij bang was voor negatieve beoordelingen van
anderen. Dat gold ook in de thuissituatie. Aldaar deed hij nagenoeg alles wat zijn
vrouw hem opdroeg omdat hij gevoelig was voor haar kritiek.
Tijdens de GGz-intake staan vooral insufficiëntie gevoelens centraal. Uit
persoonlijkheidsonderzoek wordt tevens duidelijk dat hij anderen als zeer kritisch
ervaart en daardoor bang is afgewezen te worden.
A. Beschrijf kort het zelfbeeld, beeld van anderen en de coping
mechanismen van meneer Hendriks.
1
,Antwoord:
- Zelfbeeld: incompetent.
- Beeld van anderen: kritisch.
- Coping: vermijden.
B. Welke specifieke persoonlijkheidsstoornis is het meest van toepassing
bij meneer Hendriks?
Beargumenteer deze keuze.
Antwoord: Vermijdende persoonlijkheidsstoornis en correcte argumentatie:
vermijding uit angst afgewezen te worden, geremd in gezelschap, overgevoeligheid
voor negatief oordeel.
Hoorcollege 1 - Ouder worden, ouderenzorg & sociale aspecten
Boek: Hoofdstuk 3&23
Mensgerichte ouderenzorg onderzoeken we door signalen van ouderen serieus te
2
,nemen. Daar onderzoek naar te doen. Zodat ze kennis terug kunnen vertalen naar
de werkvloer en betrokken ze hier zorgprofessionals bij.
Niet alle ouderen hebben zorg nodig, maar de groep ouderen wel meer dan de
jongerengroep.
Cijfers
Het aantal mantelzorgers per oudere neemt af waardoor we mensen tekortkomen
en er problemen ontstaan. De problemen ontstaan door (1)ontgroening. Dit heeft
te maken dat er minder kinderen geboren worden. Tegelijkertijd hebben we
(2)vergrijzing waardoor het aantal ouderen en het aandeel ouderen groeit. Dus
relatief gezien wordt het deel ouderen groter. Daarnaast hebben we (3)dubbele
vergrijzing, wat betekent dat het aantal ouderen (80+) ook toeneemt. Doordat
mensen langer leven geeft dit risico’s en hebben ze meer zorg nodig. Als laatste
hebben we de (4)grijze druk, dit is de verhouding van mensen van 65+ en de
beroepsbevolking (20-65).
Deze vier bovengenoemde problemen zijn wereldwijd en we zien een verdubbeling
van 60+ mensen tussen 2015-2025. Hierdoor gaat het knellen bij zowel mensen
(de tekorten in de zorg) en het inkomen. Het aantal zorgvragen en de complexiteit
van de zorgvragen neemt toe, waardoor transitie noodzakelijk is. Ook al is de
Nederlandse ouderenzorg van hoge kwaliteit, we weten dat het zorgstelsel
onhoudbaar is waardoor de transitie noodzakelijk is.
Organisatie Nederlandse ouderenzorg
WOZO (het programma wonen, ondersteunen en zorg voor ouderen) heeft vanuit
de overheid een oplossing voor het probleem in de ouderenzorg bedacht: doe het
zelf/thuis/digitaal als het kan.
Zelf als het kan (Het overheidsbeleid)
Als er gekeken wordt naar de nieuwe norm voor ondersteuning en de zorg, dan wil
de overheid dat we het zelf doen. Dat ouderen zelf de regie hebben en
voorbereid zijn op wat er komen gaat. Mensen zouden voorbereid moeten zijn op
kwetsbaarheid die kan komen en het gesprek aangaan met naasten als behandelaar
wat hun doelen zijn en wat haalbaar is.
Op wijkniveau kan het zelf actie ondernemen van ouderen georganiseerd worden.
Soms is het zo dat de reikwijdte/mobiliteit afneemt, dus moet het op kleine schaal
georganiseerd worden.
Reablement = zorg niet overnemen maar leren om met handicap/beperking om te
gaan (weer regie) en in uiterste geval naar instelling. In het uiterste geval kan de
zorg intramuraal aangeboden worden. Dit is gezondheidszorg die gedurende een
onafgebroken verblijf van meer dan 24 uur geboden wordt in een zorginstelling,
zoals een ziekenhuis, verpleeghuis, verzorgingshuis.
3
, Mensen zouden voorbereid moeten zijn op kwetsbaarheid die kan komen en het
gesprek aangaan met naasten als behandelaar wat hun doelen zijn en wat haalbaar
is.
Thuis als het kan
Het sociale netwerk is belangrijk voor ouderen en hulp om zo veel mogelijk in eigen
omgeving te kunnen doen (stimulerende omgeving) zorgt ervoor dat ouderen
langer thuis kunnen blijven wonen.
Digitaal als het kan
Mensen in de zorg doen het momenteel beter dan robots in de zorg. Maar
ondersteuning waar het digitaal kan is aan te raden. De overheid is op zoek
naar arbeidsbesparende innovaties, maar daarbij moeten we niet vergeten het
sociale aan te passen.
Het is ook belangrijk om de zorg af te stemmen op de mens en wat diegene zelf
aankan want als iemand niet met een computer om kan gaan dan kunnen we niet
alles bij die persoon automatiseren, dan gaat de kwaliteit van leven naar
beneden. Dus daar moet ook rekening mee gehouden worden.
5 actielijnen van de overheid (hier ging ze snel doorheen)
1. Samen vitaal ouder worden
Samen met ouderen kijken naar wat nodig en haalbaar is. Waardoor ouderen
de regie houden en er omzien is naar elkaar. Wanneer nodig kan er passende
ondersteuning aangeboden worden.
2. Sterke basis zorg voor ouderen
Een goede samenwerking binnen de basiszorg, tussen het medisch en sociaal
domein en tussen Zvw en Wlz is belangrijk voor een sterke basis.
3. Passende Wet langdurige zorg (Wlz)
De Wlz geeft recht op zorg aan verzekerden die blijvend zijn aangewezen op
24 uur per dag zorg nabij of permanent toezicht. Dat betekent dat iemand
niet alleen kan worden gelaten.
4. Wonen en zorg voor ouderen
Geschikte woningen en omgeving zorgen voor meer regie bij de ouderen.
5. Arbeidsmarkt en innovatie
Het is belangrijk om zorgprofessionals te behouden en te kijken naar
arbeidsbesparing. Daarom moeten we inzetten op technologie.
Als we veel meer zorg op maat maken dan wordt het niet intensief en
mensen kunnen meer dan we denken/ Hierdoor blijft de mensgerichte zorg
4
Tentamen
Tentamenvragen zijn gericht op: kennis, begrip, evaluatie en toepassingsniveau.
Boek belangrijker dan hc.
* Ze kunnen niet alle hc uitvragen tijdens het tentamen. 21/22 werden de volgende
onderwerpen niet gevraagd: adhd, lvb, autisme en seksualiteit niet gevraagd.
22/23 wordt dit dus WAARSCHIJNLIJK wel gevraagd.
* Artikelen worden meestal in college zelf besproken (behalve hc 10).
Openvraag altijd hc 5/6 die stappen (delier, realiteitstoetsing, persoonlijkheid).
*Alles wat ze in hc belangrijk vinden of wat terug is gekomen in eerdere tentamens
staat aangegeven met een ! Als je snel de belangrijkste punten wil leren: ctrl + f +!
* Zie ook mijn zelfgemaakte oefenvragen & ik heb ook tentamens van vorig jaar.
Voorbeeldvraag 1:
Mevrouw de Bie is 74 jaar en sinds een aantal jaren bekend met vergeetachtigheid.
Zo vergeet zij afspraken en namen. Daarnaast laat zij woordvindproblemen zien en
herkend zij met momenten haar zoon niet meer. Een en ander leidt tot een
significante achteruitgang ten opzichte van het vroegere functioneren van mevrouw
de Bie en er is tevens sprake van een belemmering in het dagelijks functioneren.
Een delier of andere psychische stoornis zijn uitgesloten.
Is hier sprake van:
A. Bij de leeftijd passende cognitieve achteruitgang.
B. Een beperkte cognitieve stoornis.
C. Een uitgebreide cognitieve stoornis.
D. Mild cognitive impairment (MCI)
C
Voorbeeldvraag 2:
Lees onderstaande casus en beantwoord de vragen.
De heer Hendriks is 75 jaar en wordt door zijn huisarts aangemeld bij de GGz in
verband met overmatig piekeren en anhedonie vanaf de aanvang van zijn
pensioen. Sinds zijn pensioen voelt de heer Hendriks zich in toenemende mate
incompetent.
Hij heeft altijd administratieve functies gehad, was geremd, nauwgezet en vermeed
conflicten met anderen omdat hij bang was voor negatieve beoordelingen van
anderen. Dat gold ook in de thuissituatie. Aldaar deed hij nagenoeg alles wat zijn
vrouw hem opdroeg omdat hij gevoelig was voor haar kritiek.
Tijdens de GGz-intake staan vooral insufficiëntie gevoelens centraal. Uit
persoonlijkheidsonderzoek wordt tevens duidelijk dat hij anderen als zeer kritisch
ervaart en daardoor bang is afgewezen te worden.
A. Beschrijf kort het zelfbeeld, beeld van anderen en de coping
mechanismen van meneer Hendriks.
1
,Antwoord:
- Zelfbeeld: incompetent.
- Beeld van anderen: kritisch.
- Coping: vermijden.
B. Welke specifieke persoonlijkheidsstoornis is het meest van toepassing
bij meneer Hendriks?
Beargumenteer deze keuze.
Antwoord: Vermijdende persoonlijkheidsstoornis en correcte argumentatie:
vermijding uit angst afgewezen te worden, geremd in gezelschap, overgevoeligheid
voor negatief oordeel.
Hoorcollege 1 - Ouder worden, ouderenzorg & sociale aspecten
Boek: Hoofdstuk 3&23
Mensgerichte ouderenzorg onderzoeken we door signalen van ouderen serieus te
2
,nemen. Daar onderzoek naar te doen. Zodat ze kennis terug kunnen vertalen naar
de werkvloer en betrokken ze hier zorgprofessionals bij.
Niet alle ouderen hebben zorg nodig, maar de groep ouderen wel meer dan de
jongerengroep.
Cijfers
Het aantal mantelzorgers per oudere neemt af waardoor we mensen tekortkomen
en er problemen ontstaan. De problemen ontstaan door (1)ontgroening. Dit heeft
te maken dat er minder kinderen geboren worden. Tegelijkertijd hebben we
(2)vergrijzing waardoor het aantal ouderen en het aandeel ouderen groeit. Dus
relatief gezien wordt het deel ouderen groter. Daarnaast hebben we (3)dubbele
vergrijzing, wat betekent dat het aantal ouderen (80+) ook toeneemt. Doordat
mensen langer leven geeft dit risico’s en hebben ze meer zorg nodig. Als laatste
hebben we de (4)grijze druk, dit is de verhouding van mensen van 65+ en de
beroepsbevolking (20-65).
Deze vier bovengenoemde problemen zijn wereldwijd en we zien een verdubbeling
van 60+ mensen tussen 2015-2025. Hierdoor gaat het knellen bij zowel mensen
(de tekorten in de zorg) en het inkomen. Het aantal zorgvragen en de complexiteit
van de zorgvragen neemt toe, waardoor transitie noodzakelijk is. Ook al is de
Nederlandse ouderenzorg van hoge kwaliteit, we weten dat het zorgstelsel
onhoudbaar is waardoor de transitie noodzakelijk is.
Organisatie Nederlandse ouderenzorg
WOZO (het programma wonen, ondersteunen en zorg voor ouderen) heeft vanuit
de overheid een oplossing voor het probleem in de ouderenzorg bedacht: doe het
zelf/thuis/digitaal als het kan.
Zelf als het kan (Het overheidsbeleid)
Als er gekeken wordt naar de nieuwe norm voor ondersteuning en de zorg, dan wil
de overheid dat we het zelf doen. Dat ouderen zelf de regie hebben en
voorbereid zijn op wat er komen gaat. Mensen zouden voorbereid moeten zijn op
kwetsbaarheid die kan komen en het gesprek aangaan met naasten als behandelaar
wat hun doelen zijn en wat haalbaar is.
Op wijkniveau kan het zelf actie ondernemen van ouderen georganiseerd worden.
Soms is het zo dat de reikwijdte/mobiliteit afneemt, dus moet het op kleine schaal
georganiseerd worden.
Reablement = zorg niet overnemen maar leren om met handicap/beperking om te
gaan (weer regie) en in uiterste geval naar instelling. In het uiterste geval kan de
zorg intramuraal aangeboden worden. Dit is gezondheidszorg die gedurende een
onafgebroken verblijf van meer dan 24 uur geboden wordt in een zorginstelling,
zoals een ziekenhuis, verpleeghuis, verzorgingshuis.
3
, Mensen zouden voorbereid moeten zijn op kwetsbaarheid die kan komen en het
gesprek aangaan met naasten als behandelaar wat hun doelen zijn en wat haalbaar
is.
Thuis als het kan
Het sociale netwerk is belangrijk voor ouderen en hulp om zo veel mogelijk in eigen
omgeving te kunnen doen (stimulerende omgeving) zorgt ervoor dat ouderen
langer thuis kunnen blijven wonen.
Digitaal als het kan
Mensen in de zorg doen het momenteel beter dan robots in de zorg. Maar
ondersteuning waar het digitaal kan is aan te raden. De overheid is op zoek
naar arbeidsbesparende innovaties, maar daarbij moeten we niet vergeten het
sociale aan te passen.
Het is ook belangrijk om de zorg af te stemmen op de mens en wat diegene zelf
aankan want als iemand niet met een computer om kan gaan dan kunnen we niet
alles bij die persoon automatiseren, dan gaat de kwaliteit van leven naar
beneden. Dus daar moet ook rekening mee gehouden worden.
5 actielijnen van de overheid (hier ging ze snel doorheen)
1. Samen vitaal ouder worden
Samen met ouderen kijken naar wat nodig en haalbaar is. Waardoor ouderen
de regie houden en er omzien is naar elkaar. Wanneer nodig kan er passende
ondersteuning aangeboden worden.
2. Sterke basis zorg voor ouderen
Een goede samenwerking binnen de basiszorg, tussen het medisch en sociaal
domein en tussen Zvw en Wlz is belangrijk voor een sterke basis.
3. Passende Wet langdurige zorg (Wlz)
De Wlz geeft recht op zorg aan verzekerden die blijvend zijn aangewezen op
24 uur per dag zorg nabij of permanent toezicht. Dat betekent dat iemand
niet alleen kan worden gelaten.
4. Wonen en zorg voor ouderen
Geschikte woningen en omgeving zorgen voor meer regie bij de ouderen.
5. Arbeidsmarkt en innovatie
Het is belangrijk om zorgprofessionals te behouden en te kijken naar
arbeidsbesparing. Daarom moeten we inzetten op technologie.
Als we veel meer zorg op maat maken dan wordt het niet intensief en
mensen kunnen meer dan we denken/ Hierdoor blijft de mensgerichte zorg
4
