Week 1
Wanneer is een rechtsnorm geldig?
1. Rechtspositivisme
- Wijze van tot standkoming (ontleent van hogere bevoegdheidsnorm)
- Kelsen
Zuivere rechtsleer
o Zuiveren van feiten/natuur
o Zuiveren van morele waarden (want verschilt bij iedereen)
2. Natuurrecht
- Wijze van totstandkoming
- Inhoudelijk rechtvaardig/overeenstemming met morele waarden
- Radbruch voor WOII
Rechtvaardigheid
o Verdelende rechtvaardigheid; gelijke gevallen moeten gelijk worden
behandeld (maar hij zegt niet wat gelijke gevallen zijn)
Om erachter te komen wat gelijke gevallen zijn, moet er gekeken worden
naar doelmatigheid (wat voor samenleving wil je?)
Je moet een wet maken, want rechtszekerheid
o Dus de wetten van de Duitsers waren rechtvaardig door dit systeem
- Radbruch na WOII
Rechtvaardigheid = mensenrechten/bescherming van burgers
o Rechtszekerheid = het belangrijkste, tenzij het recht zo onrechtvaardig is dat
het de mensenrechten schaad -> dan is het geen geldend recht is
Normatief rechtspositivist -> de wet die afkomstig is van een hogere bevoegde, is geldig en
moet naar geluisterd worden. Dus er is een gehoorzaamheidsplicht
Verschil voor en na oorlog = rechtvaardigheid wordt ingevuld met de mensenrechten,
waardoor alleen rechtvaardige rechtsnormen geldig zijn
Radbruch is een gematigd natuurrecht denker
Morele waarden van het natuurrecht (komen vandaan)
Klassiek natuurrecht (Thomas van Aqino)
- Metafysiek -> de morele waarden komen van een god
Naturalistisch natuurrecht (Hobbes)
- Ziet de morele waarden vanuit de biologie/natuur -> morele waarden komen uit de
biologie
o De natuurlijke neiging die mensen hebben
, Week 2
2 stromingen
- Rationalisme
o De wereld is een logische (rationele) ordening, waaruit al het veranderlijke
kan worden verklaard
We komen tot kennis door gebruik van de rede, niet door zintuigelijke
waarneming
o Plato
o Parmenides: Alles wat onveranderlijk is is echt, alles
wat veranderlijk is is onecht
- Sofisme
o De wereld is geen logische ordering, zou die er wel zijn dan is absolute kennis
daarvan niet mogelijk
Sceptivisme: “discussie is zinloos” -> geen kennis mogelijk
Relativisme: “discussie is niet zinloos” -> zinvol om tot relatieve kennis
te komen
o
Zijnsleer -> Hoe zit de werkelijkheid in elkaar?
Kennisleer -> Hoe komen we aan kennis?
Politiek -> Wat is de juiste staatsinrichting?
Ethiek -> Hoe hoort een mens te zijn?
Philosophia -> wetenschappelijke kennis die komen uit de zintuigelijke waarnemingen
Phronesis -> verstandigheid (praktische wijsheid)
Kennisleer (hoe de wereld in elkaar steekt)
Plato
- Er is 1 soort kennis -> hebben de wetenschappers/filosofen
- Juiste gebruik van de rede kom je tot objectieve kennis
o Begrippen definiëren en in de begrippen hiërarchie zetten
De wetenschappers hebben de kennis om de begrippen in de juiste
hiërarchie te zetten
Van iets veranderlijks kan je geen kennisnemen
- Hij kan alleen kennis verkregen van het wezen van iets (iets niet veranderlijks)
Brede ethiek
Aristoteles
- Er zijn verschillende soorten kennis
- Rede + zintuigelijke waarnemingen (hierdoor geen volbloed rationalist) = philosophia
- Hij kan kennis verkrijgen van het wezen, ontstaan en de verandering van iets
Wanneer is een rechtsnorm geldig?
1. Rechtspositivisme
- Wijze van tot standkoming (ontleent van hogere bevoegdheidsnorm)
- Kelsen
Zuivere rechtsleer
o Zuiveren van feiten/natuur
o Zuiveren van morele waarden (want verschilt bij iedereen)
2. Natuurrecht
- Wijze van totstandkoming
- Inhoudelijk rechtvaardig/overeenstemming met morele waarden
- Radbruch voor WOII
Rechtvaardigheid
o Verdelende rechtvaardigheid; gelijke gevallen moeten gelijk worden
behandeld (maar hij zegt niet wat gelijke gevallen zijn)
Om erachter te komen wat gelijke gevallen zijn, moet er gekeken worden
naar doelmatigheid (wat voor samenleving wil je?)
Je moet een wet maken, want rechtszekerheid
o Dus de wetten van de Duitsers waren rechtvaardig door dit systeem
- Radbruch na WOII
Rechtvaardigheid = mensenrechten/bescherming van burgers
o Rechtszekerheid = het belangrijkste, tenzij het recht zo onrechtvaardig is dat
het de mensenrechten schaad -> dan is het geen geldend recht is
Normatief rechtspositivist -> de wet die afkomstig is van een hogere bevoegde, is geldig en
moet naar geluisterd worden. Dus er is een gehoorzaamheidsplicht
Verschil voor en na oorlog = rechtvaardigheid wordt ingevuld met de mensenrechten,
waardoor alleen rechtvaardige rechtsnormen geldig zijn
Radbruch is een gematigd natuurrecht denker
Morele waarden van het natuurrecht (komen vandaan)
Klassiek natuurrecht (Thomas van Aqino)
- Metafysiek -> de morele waarden komen van een god
Naturalistisch natuurrecht (Hobbes)
- Ziet de morele waarden vanuit de biologie/natuur -> morele waarden komen uit de
biologie
o De natuurlijke neiging die mensen hebben
, Week 2
2 stromingen
- Rationalisme
o De wereld is een logische (rationele) ordening, waaruit al het veranderlijke
kan worden verklaard
We komen tot kennis door gebruik van de rede, niet door zintuigelijke
waarneming
o Plato
o Parmenides: Alles wat onveranderlijk is is echt, alles
wat veranderlijk is is onecht
- Sofisme
o De wereld is geen logische ordering, zou die er wel zijn dan is absolute kennis
daarvan niet mogelijk
Sceptivisme: “discussie is zinloos” -> geen kennis mogelijk
Relativisme: “discussie is niet zinloos” -> zinvol om tot relatieve kennis
te komen
o
Zijnsleer -> Hoe zit de werkelijkheid in elkaar?
Kennisleer -> Hoe komen we aan kennis?
Politiek -> Wat is de juiste staatsinrichting?
Ethiek -> Hoe hoort een mens te zijn?
Philosophia -> wetenschappelijke kennis die komen uit de zintuigelijke waarnemingen
Phronesis -> verstandigheid (praktische wijsheid)
Kennisleer (hoe de wereld in elkaar steekt)
Plato
- Er is 1 soort kennis -> hebben de wetenschappers/filosofen
- Juiste gebruik van de rede kom je tot objectieve kennis
o Begrippen definiëren en in de begrippen hiërarchie zetten
De wetenschappers hebben de kennis om de begrippen in de juiste
hiërarchie te zetten
Van iets veranderlijks kan je geen kennisnemen
- Hij kan alleen kennis verkregen van het wezen van iets (iets niet veranderlijks)
Brede ethiek
Aristoteles
- Er zijn verschillende soorten kennis
- Rede + zintuigelijke waarnemingen (hierdoor geen volbloed rationalist) = philosophia
- Hij kan kennis verkrijgen van het wezen, ontstaan en de verandering van iets
