Samenvatting Farmacotherapie I: deel endocrien

Samenvatting farmacotherapie I:
endo
1 Diabetes (dia 1 – 318)
KENNEN normaal Pre-diabetes Diabetes mellitus
Bloedglucose (FPG) 100 mg/dL 100-125 mg/dL ≥ 126 mg/dL
= nuchtere glykemie
2 uurs- plasmaglucose (2-h PGG) 140 mg/dL 14 – 199 mg/dL ≥ 200 mg/dL
Geglycoseerd hemoglobine (HbA1C) < 5,6 % 5,7-6,4 % ≥ 6,5 %

Symptomen Diabetes Type I en II (dia 18 nog bekijken)

Diabetes Type I Diabetes Type 2

 Polyurie  Soms lang onopgemerkt
 Polydipsie  Diagnose bij toevallige bloedafname of
 Dehydratatie urinescreening
 Gewichtsverlies  Diagnose bij klachten doos de micro- en
 Soms, ketoacidose macrovasculaire complicaties
 Herhaalde urineweginfecties, pruritus vulvae,
balanitis, intertrigo, wazig zicht, paresthesie,
wonden die moeilijk genezen

Symptomen hyperglykemie en hypoglykemie

Hyperglykemie Hypoglykemie ≤ 70 mg/dl

 Moeheid  Wisselend humeur
 Slaperigheid  Hoofdpijn
 Droge tong  Moeheid
 Vaak plassen  Bleekheid
 Dorst  Zweten
 Honger
 Beven
 Duizeligheid
 Slecht zien

Screeningscriteria diabetes typ II (kennen)

 Iedereen > 35 jaar: bij normale resultaten, herhalen om de 3 jaar
 Iedereen met prediabetes: jaarlijks
 Kinderen met gewicht > 85ste percentiel en 2 of meer risicofactoren: herhalen om de 3 jaar
o Risicofactoren: familiale T2DM, moeder met zwangerschapsdiabetes, tekenen van
insulineresistentie
 Elke volwassenen met BMI ≥ 25 kg/m2 en een bijkomende risicofactor
o Risicofactoren: fysieke inactiviteit, 1ste graad verwante diabetes,
zwangerschapsdiabetes, cardiovasculaire aandoening, hypertensie, hyperlipidemie,
polycystisch ovarium syndroom.
 Vrouwen met zwangerschapsdiabetes: minstens om de 3 jaar

,  Mensen met HIV

Oorzaken van secundaire diabetes

 Genetische defecten
 Ziekten van de exocriene pancreas
 Geneesmiddel-geïnduceerde diabetes (HIV-protease remmers, ciclosporine, cortico’s,
diuretica, antipsychotica)
 Stresssituatie: rol van counter regulerende hormonen zoals cortisol en catecholaminen

Zwangerschapsdiabetes

 Door toenemende productie van glykemie verhogende hormonen (oestrogenen, cortisol)
 Glucose passeert makkelijk de placenta
 Tijdige diagnose en behandeling nodig om complicaties te voorkomen (foetus en moeder)
 Bij het verdwijnen van de verhoogde stress op koolhydraatstofwisseling na de zwangerschap,
normaliseert de glucosetolerantie meestal

Complicaties van diabetes

 Microvasculaire complicaties: retinopathie (25% meer kans op blindheid), nefropathie
 Macrovasculaire complicaties:
o Verhoogd risico op coronair ischemisch hartlijden, op myocardinfarct
o Verhoogde kans op cerebrovasculair incident
o Ischemie ter hoogte van onderste ledematen
 Neuropathie
o Langdurige hyperglykemie vergroot risico voor ontwikkeling van microvasculaire
complicaties
o Vasculopathie en neuropathie liggen aan de basis van diabetische voetulcera
(diabetische voet)

Preventie of uitstel van type II diabetes en bijhorende comobiditeiten

 Optimalisatie van gewicht
o Bij elke medische controle, BMI berekenen en noteren
o Bij type II diabetes patiënten met overgewicht en obesitas: > 5% gewichtsverlies
nastreven
o Gezonde voeding en dieet
o Verhoging fysieke activiteit
o Gedragstherapie
o Metabole chirurgie
 Levensstijlaanpassing
o Rookstop (daling CV risico)
o 150 min per week bewegen, liefst elke dag iets.

Geneesmiddelen tegen diabetes

 Insuline  DPP-4-remmers  Acarbose
 Metformine  Incretinemimetica  glucagon
 Sulfonylurea en  Gliflozinen
gliniden  Glitazonen

, o
1.1 Insuline
insuline
Indicatie
- Diabetes type I
- Diabetes type II
o Indien onvoldoende reactie op orale bloedglucoseverlagende middelen
o Bij zwangerschap (1ste keuze)
o Bij ernstige infecties
o Bij stresstoestanden: operaties, traumata
o Bij ernstige nier- of leverfunctiestoornissen
- Bij keto-acidotische coma
(ultra)snelwerkende insuline analogen
Insuline lispro: 100 OF 200 IE/mL Eigenschappen:
- Inversie van lysine en proline in humaan - Heldere oplossing
insuline - Ultrasnel: na 10 min
Insuline aspart: 100 IE/mL - Kortwerkend: 2-5 uur
- Proline vervangen door aspartaanzuur - Subcutaan
in humaan insuline - Net voor de maaltijd, 15 min ervoor, tijdens
Insuline glulisine: 100 IE/mL de maaltijd of kort erna
- Asparagine en lysine vervangen door - Ook insulinepomp
respectievellijk lysine en glutaminezuur - Soms i.v. bij keto-acidose of hyperosmolaire
in humaan insuline ccoma
Snelwerkende ‘regular’ insulines Insuline met intermediaire werkningsduur
Actrapid, Humuline Regular 100 IE/mL Insuline-isofaan 100 IE/mL
(insulatard sc-im®, Humuline NPH sc-im®)
Eigenschappen
- Heldere oplossing van kristalijne Eigenschappen
insuline met laag Zn-gehalte, zonder - Suspensie met neutrale pH (niet i.v.)
protamine. - Omzwenken (traag 10x)
- Subcutaan - Intermediaire werkingsduur door fixatie
- 30 min tot enkele minuten voor de op protamine
maaltijd - Intermediaire: na 1-2 uur, duur: 10-20u
- Ook insulinepomp - Subcutaan
- Soms i.v. bij keto-acidose of - Associatie met snelwerkend insuline
hyperosmolaire coma mogelijk
Langwerkende insuline-analogen
- Vlakker werkingsprofiel dan bij insulines met intermediaire werkingsduur
o Kleinere kans op nachtelijke hypoglykemie
- Hypoglycemiërend effect: pas 1,5 tot 4 uur na de subcutane inspuiting, is maximaal na 8
uur en duurt ongeveer 20 tot 24 uur
- NIET I.V
Levemir® Tresiba®
Bevat: insuline levemir 100 IE/mL Bevat: insuline degludec 100 OF 200 IE/mL
(Heldere oplossing)
Werking: ultra langwerkend (min 42 uur)
Werking: Langwerkend humaan insuline
analoog, aan lysine op positie B29 is 1x/dag subcutaan
myristinezuur gekoppeld. Dit gaat zich na
injectie aan albumine binden, waar het
langzaam wordt losgemaakt