Criminologische psychologie
Les 7:
Psychopathie
1. Omkadering psychopathie:
2 cases: Guy vertoont meer psychopathische trekken dan Sven
1.1 Geschiedkundig kader: psychopathisch profiel lijkt altijd te hebben bestaan, maar de
term ‘psychopathie’ is vrij nieuw
Pinel (begin 19de eeuw): in de psychiatrie zie je een beeld van mensen die niet beantwoorden
aan het typisch psychiatrisch profiel (=> mensen met intellectuele beperkingen, wanen en
hallicunaties)
Valt op dat er profielen zijn die daar niet aan beantwoorden, maar die wel problematisch
gedrag stellen (hebben weinig controle over eigen emoties; voortdurend probleemgedrag
stellen)
Nadruk werd voornamelijk gelegd op de destructieve aard van deze persoonlijkheden
Onderscheid psychopathie en psychopathologie: psychopathie valt onder psychopathologie
Psychopathologie: alle mogelijke psychsiche en psychiatrische problematieken (psychopathie
is er hier dus maar één van)
Hervey Cleckley: belangrijke grondlegger van het concept van psychopathie
Mask of Sanity: basis in psychopathieliteratuur
Psychopathie komt niet enkel in de forensische setting terecht, komt ook voor in de
algemene populatie
Vroeger vaak enkel focus op mensen die al criminele of gewelddaden hadden gepleegd met
psychopathische trekken vergeten dat het ook voorkomt in de algemene populatie
16 kenmerken geformuleerd als basiskenmerken van psychopathie:
- Oppervlakkig charme en normale intelligentie
- Afwezigheid van irrationele denkprocessen & wanen
- Afwezigheid van neurotische kenmerken
- Onbetrouwbaar
- Leugenachtig en oneerlijk
- Gebrek aan schaamte & schuld
- Onvoldoende gemotiveerd antisociaal gedrag
- Gebrekkig oordel & niet leren uit ervaring
- Pathologische egocentriteit & geen vermogen om lief te hebben
- Arm aan affectieve reacties
- Geen inzicht
- Niet reactief binnen interpersoonlijke relaties
- Grillig & weinig uitnodigend egdrag met/zonder alcoholmisbruik
- Suïcide word zelden uitgevoerd
- Seksleven is onpersoonlijk, triviaal & slecht geïntegreerd
- Kan geen levensplan volgen
, Het gaat hier duidelijk niet om iemand met een bepaalde beperking ( normale
intelligentie), maar is men later op teruggekomen; psychopathie komt ook voor bij mensen
met mentale beperking, zwak begaafd
Hoog intelligente psychopaten => beperkte groep
Er is een volgens Cleckley afwezigheid van irrationele denkprocessen; er is dus niet echt
sprake van psychose
Psychpathie en psychose kunnen wel samen voorkomen, maar is zeer minimaal
Meestal 2 aparte problematieken
Suïcide wordt zelden uitgevoerd: mensen die vaak/soms dreigen met het plegen van
zelfmoord, maar zetten dit vaak in als manipulatieve doeleinden; manier om te bekomen wat
ze willen
Ook vanuit het narcistisch beeld dat ze hebben (ze zien zichzlef te graag om zelfmoord te
plegen)
Cleckley over de oorzaak van psychopathie:
De oorzaak is een affectief of emotioneel probleem; ze zijn niet in staat om normale emoties
te ervaren
Kan leiden tot antisociaal gedrag; je kent het niet en kan het ook moeilijk inschatten bij
anderen emotioneel tekort; kan leiden tot vormen van roekeloos, impulsief, antisociaal of
crimineel gedrag
Niet iedereen met een pscyhopathisch profiel zal overgaan tot crimineel gedrag (kan, maar is
niet noodzakelijk); is geen basiskenmerk, eerder antisociaal gedrag
In eerste edities van DSM werd sociopathie opgenomen als aparte stoornis
Vanaf jaren 70: meer en meer behaviorisme als uitvalshoek meer aandacht aan
objectiveerbaar gedrag
Psychische symptomen die afgeleid moeten worden vergt een subjectieve interpretatie door
clinici willen vermijden in DSM
Willen kenmerken die observeerbaar en objectiveerbaar zijn
Sociopathie werd vervangen door ‘antisociale persoonlijkheidsstoornis’
Stoornis die impact heeft op alle levensdomeinen van een persoon; zit vervat in de
persoonlijkheid
7 kenmerken; mensen die minstens aan één van deze 3 voldoen, kunnen vallen onder
antisociale persoonlijkheidsstoornis
Je kan pas spreken van een APS als er al sprake was van een gedragstoornis voor de leeftijd
van 15 jaar (personen die bijna hun hele leven lang al problemen hebben; maar in praktijk
moeilijk na te gaan)
Kenmerken kunnen ook omschreven worden als psycho- , sociopathie etc.
1. Zich niet conformeren aan de norm
2. Oneerlijkheid
3. Impulsiviteit & onvermogen vooruit te plannen
4. Prikkelbaarheid en agressiviteit
5. Roekeloze onverschilligheid voor de veiligheid van zichzelf of anderen
6. Constante onverantwoordelijkheid
Les 7:
Psychopathie
1. Omkadering psychopathie:
2 cases: Guy vertoont meer psychopathische trekken dan Sven
1.1 Geschiedkundig kader: psychopathisch profiel lijkt altijd te hebben bestaan, maar de
term ‘psychopathie’ is vrij nieuw
Pinel (begin 19de eeuw): in de psychiatrie zie je een beeld van mensen die niet beantwoorden
aan het typisch psychiatrisch profiel (=> mensen met intellectuele beperkingen, wanen en
hallicunaties)
Valt op dat er profielen zijn die daar niet aan beantwoorden, maar die wel problematisch
gedrag stellen (hebben weinig controle over eigen emoties; voortdurend probleemgedrag
stellen)
Nadruk werd voornamelijk gelegd op de destructieve aard van deze persoonlijkheden
Onderscheid psychopathie en psychopathologie: psychopathie valt onder psychopathologie
Psychopathologie: alle mogelijke psychsiche en psychiatrische problematieken (psychopathie
is er hier dus maar één van)
Hervey Cleckley: belangrijke grondlegger van het concept van psychopathie
Mask of Sanity: basis in psychopathieliteratuur
Psychopathie komt niet enkel in de forensische setting terecht, komt ook voor in de
algemene populatie
Vroeger vaak enkel focus op mensen die al criminele of gewelddaden hadden gepleegd met
psychopathische trekken vergeten dat het ook voorkomt in de algemene populatie
16 kenmerken geformuleerd als basiskenmerken van psychopathie:
- Oppervlakkig charme en normale intelligentie
- Afwezigheid van irrationele denkprocessen & wanen
- Afwezigheid van neurotische kenmerken
- Onbetrouwbaar
- Leugenachtig en oneerlijk
- Gebrek aan schaamte & schuld
- Onvoldoende gemotiveerd antisociaal gedrag
- Gebrekkig oordel & niet leren uit ervaring
- Pathologische egocentriteit & geen vermogen om lief te hebben
- Arm aan affectieve reacties
- Geen inzicht
- Niet reactief binnen interpersoonlijke relaties
- Grillig & weinig uitnodigend egdrag met/zonder alcoholmisbruik
- Suïcide word zelden uitgevoerd
- Seksleven is onpersoonlijk, triviaal & slecht geïntegreerd
- Kan geen levensplan volgen
, Het gaat hier duidelijk niet om iemand met een bepaalde beperking ( normale
intelligentie), maar is men later op teruggekomen; psychopathie komt ook voor bij mensen
met mentale beperking, zwak begaafd
Hoog intelligente psychopaten => beperkte groep
Er is een volgens Cleckley afwezigheid van irrationele denkprocessen; er is dus niet echt
sprake van psychose
Psychpathie en psychose kunnen wel samen voorkomen, maar is zeer minimaal
Meestal 2 aparte problematieken
Suïcide wordt zelden uitgevoerd: mensen die vaak/soms dreigen met het plegen van
zelfmoord, maar zetten dit vaak in als manipulatieve doeleinden; manier om te bekomen wat
ze willen
Ook vanuit het narcistisch beeld dat ze hebben (ze zien zichzlef te graag om zelfmoord te
plegen)
Cleckley over de oorzaak van psychopathie:
De oorzaak is een affectief of emotioneel probleem; ze zijn niet in staat om normale emoties
te ervaren
Kan leiden tot antisociaal gedrag; je kent het niet en kan het ook moeilijk inschatten bij
anderen emotioneel tekort; kan leiden tot vormen van roekeloos, impulsief, antisociaal of
crimineel gedrag
Niet iedereen met een pscyhopathisch profiel zal overgaan tot crimineel gedrag (kan, maar is
niet noodzakelijk); is geen basiskenmerk, eerder antisociaal gedrag
In eerste edities van DSM werd sociopathie opgenomen als aparte stoornis
Vanaf jaren 70: meer en meer behaviorisme als uitvalshoek meer aandacht aan
objectiveerbaar gedrag
Psychische symptomen die afgeleid moeten worden vergt een subjectieve interpretatie door
clinici willen vermijden in DSM
Willen kenmerken die observeerbaar en objectiveerbaar zijn
Sociopathie werd vervangen door ‘antisociale persoonlijkheidsstoornis’
Stoornis die impact heeft op alle levensdomeinen van een persoon; zit vervat in de
persoonlijkheid
7 kenmerken; mensen die minstens aan één van deze 3 voldoen, kunnen vallen onder
antisociale persoonlijkheidsstoornis
Je kan pas spreken van een APS als er al sprake was van een gedragstoornis voor de leeftijd
van 15 jaar (personen die bijna hun hele leven lang al problemen hebben; maar in praktijk
moeilijk na te gaan)
Kenmerken kunnen ook omschreven worden als psycho- , sociopathie etc.
1. Zich niet conformeren aan de norm
2. Oneerlijkheid
3. Impulsiviteit & onvermogen vooruit te plannen
4. Prikkelbaarheid en agressiviteit
5. Roekeloze onverschilligheid voor de veiligheid van zichzelf of anderen
6. Constante onverantwoordelijkheid
