SAMENVATTING: WERELD IN
VERBINDING
KLIMAAT
1. OORZAKEN VAN KLIMAATVERANDERING
1.1 NATUURLIJKE OORZAKEN
INLEIDING
Klimaat = complex samenspel v factoren
Klimaat is de statistiek van het weer. Het klimaat is het gemiddelde van het weer. Een
gemiddelde van min 30 jaar.
Veranderingen in het klimaat kunnen we bestuderen, berekenen maar niet meten.
Klimaatsverandering is in feite niets nieuws bv. Het Krijt was een zeer warme periode id
geschiedenis vd aarde
Wat maakt deze recente klimaatsverandering dan zo bijzonder?
Klimaatsverandering gebeurt in zeer snel tempo invloed op de biodiversiteit: soorten
hebben weinig tijd om te evolueren of te migreren
Deze KV wordt veroorzaakt door één organisme: de mens! iedereen heeft impact op
milieu en klimaat
Voor de huidige mens is het de eerste keer dat hij met een KV van die omvang en die
snelheid geconfronteerd wordt
Grafiek vd laatste duizend jaar:
Zeker iets ad hand met de temperatuur!!
Duidelijk dat sinds 1900 de gemiddelde
temperatuur heel snel is beginnen stijgen en hoger
is dan ze ooit geweest is id afgelopen duizend jaar
1.1.1 OORZAAK KLIMAATVERANDERING: BROEIKASGASSEN
De stoffen die aan de basis liggen atmosferische broeikasgassen
Gevolgen zijn zo divers dat het moeilijk te voorspellen valt wat er id toekomst precies
zal gebeuren
Kortgolvige energierijke straling gaat dwars door de atmosfeer
Een deel vd energie wordt id vorm v langgolvige of infraroodstraling terruggestraald
Op zijn beurt wordt een deel v deze infraroodstraling vastgehouden door de lucht
rondom ons heen broeikasgassen
o Goede zaak, anders zou het hier ijzig koud zijn
1
, Maar wnnr de concentratie aan broeikasgassen toeneemt, wordt er meer
infraroodstraling tegengehouden en wordt er dus meer warmte
opgevangen op aarde basis vd KV!
Atmosfeer is vrij dun daardoor zijn we in staat om samenstelling ervan te veranderen
Natuurlijke broeikaseffect: gassen die we nodig hebben en ervoor zorgen dat we
het warm hebben op aarde, zo is het leefbaar
Versterkt broeikaseffect (door de mens): wij als mens gaan er broeikasgassen aan
toevoegen waardoor er een te hoge hoeveelheid broeikasgassen aanwezig zijn,
waardoor het te warm wordt op aarde
≠ broeikasgassen:
- Koolstofdioxide (CO2)
- Methaan (CH4)
- Waterdamp (H2O)
- Distikstof(mon)oxide/lachgas (N2O)
- Chloorfluorkoolstofverbindingen (cfk’s)
Waterdamp buiten beschouwing koolstofdioxide is op
mondiale schaal het !! broeikasgas
uitstoot opdelen per sector:
Grootste deel van uitstoot v energievoorziening en
industrie
KOOLSTOFDIOXIDE (CO 2 )
= koolzuurgas
Is nodig!! bv. voor planten om te groeien
Procentueel gezien maakt CO2 maar een klein deel uit vd atmosfeer (0,04 %)
Wnnr we het over CO2 hebben, spreken we over ‘delen per miljoen’ of ‘parts per million
(ppm)’
o Id buitenlucht zijn er ong 400 deeltjes per miljoen luchtmoleculen of 400 ppm
CO2
Aantal stijgt elk jaar door de mens!
Hoe weten we dat? 1958 Charles David Keeling meeting uitgevoerd op berg in Hawaï
(lucht is daar zuiver)
Toen hij zijn meting uitvoerde, merkte hij 2 zaken op:
Elk jaar is er een toe- en afname van CO 2 id atmosfeer: in winter = toename/ in zomer
= afname
o Reden: door groei vd planten id zomer (opname) en rotten vd planten id winter
Jaar na jaar neemt CO2-gehalte id lucht toe
o Reden: mens, enerzijds door verbranding v fossiele brandstoffen en anderzijds
door massale ontbossing en erosie
VERDIEPING
2
, Metingen bij de Vostok-ijsboringen op Antarctica in Vostok is het het hele jaar door zo koud
dat het ijs er nooit smelt en dat de ijslaag elk jaar aangroeit als je boort in het ijs, kijk je eig
terug in de tijd
Wnnr je nu heel nauwkeurige metingen uitvoert op ≠ dieptes ih ijs, krijg je een idee vd
omstandigheden vd wereld over een heel lange periode
CO2-concentratie bedraagt momenteel meer dan 400 ppm!
Waar komt deze CO2 vandaan?
Natuurlijke oorzaken Oorzaken van menselijke activiteit
Vulkanische activiteit Verbranding van fossiele brandstoffen
Bevatten CO2 die al miljoenen jaren
veilig opgeborgen ligt onder de
oppervlakte wnnr je die verbrandt
(bv. verwarming v huizen), komt er
extra CO2 vrij
Afbraak van organisch materiaal (planten en Ander landgebruik (ontbossing, landbouw,..)
dieren)
Kanttekening:
Wnnr je een boom plant, hem laat
groeien en verbrandt, dan is over
heel de lijn gekeken het CO2-
gehalte id lucht niet veranderd
hoeveelheid die vrijkomt bij
verbranding is even groot als
hoeveelheid die de boom uit de
lucht gehaald heeft (= evenwicht)
De stijging vh CO2-gehalte id atmosfeer is wel kleiner dan verwacht zou worden obv de
uitstoot
Dit is te wijten aan de extra opname van CO 2 ih water vd oceanen (heeft ook invloed op
de oceanen zelf)
WATERDAMP (H 2 O)
De invloed v waterdamp is zeer complex en moeilijk te voorspellen, om de volgende
redenen:
De hoeveelheid waterdamp id lucht varieert zeer sterk en is afhankelijk vd regio, de
temperatuur en de beschikbaarheid v water
o Bij zeer hoge luchtvochtigheid zal het regenen, waardoor de luchtvochtigheid
weer kan dalen
o Bij warm weer kan er water verdampen en kan de luchtvochtigheid weer stijgen
die grote variaties zien we niet bij CO 2
Waterdamp kan het broeikaseffect versterken (positieve terugkoppeling), maar ook
afzwakken (negatieve terugkoppeling)
3
VERBINDING
KLIMAAT
1. OORZAKEN VAN KLIMAATVERANDERING
1.1 NATUURLIJKE OORZAKEN
INLEIDING
Klimaat = complex samenspel v factoren
Klimaat is de statistiek van het weer. Het klimaat is het gemiddelde van het weer. Een
gemiddelde van min 30 jaar.
Veranderingen in het klimaat kunnen we bestuderen, berekenen maar niet meten.
Klimaatsverandering is in feite niets nieuws bv. Het Krijt was een zeer warme periode id
geschiedenis vd aarde
Wat maakt deze recente klimaatsverandering dan zo bijzonder?
Klimaatsverandering gebeurt in zeer snel tempo invloed op de biodiversiteit: soorten
hebben weinig tijd om te evolueren of te migreren
Deze KV wordt veroorzaakt door één organisme: de mens! iedereen heeft impact op
milieu en klimaat
Voor de huidige mens is het de eerste keer dat hij met een KV van die omvang en die
snelheid geconfronteerd wordt
Grafiek vd laatste duizend jaar:
Zeker iets ad hand met de temperatuur!!
Duidelijk dat sinds 1900 de gemiddelde
temperatuur heel snel is beginnen stijgen en hoger
is dan ze ooit geweest is id afgelopen duizend jaar
1.1.1 OORZAAK KLIMAATVERANDERING: BROEIKASGASSEN
De stoffen die aan de basis liggen atmosferische broeikasgassen
Gevolgen zijn zo divers dat het moeilijk te voorspellen valt wat er id toekomst precies
zal gebeuren
Kortgolvige energierijke straling gaat dwars door de atmosfeer
Een deel vd energie wordt id vorm v langgolvige of infraroodstraling terruggestraald
Op zijn beurt wordt een deel v deze infraroodstraling vastgehouden door de lucht
rondom ons heen broeikasgassen
o Goede zaak, anders zou het hier ijzig koud zijn
1
, Maar wnnr de concentratie aan broeikasgassen toeneemt, wordt er meer
infraroodstraling tegengehouden en wordt er dus meer warmte
opgevangen op aarde basis vd KV!
Atmosfeer is vrij dun daardoor zijn we in staat om samenstelling ervan te veranderen
Natuurlijke broeikaseffect: gassen die we nodig hebben en ervoor zorgen dat we
het warm hebben op aarde, zo is het leefbaar
Versterkt broeikaseffect (door de mens): wij als mens gaan er broeikasgassen aan
toevoegen waardoor er een te hoge hoeveelheid broeikasgassen aanwezig zijn,
waardoor het te warm wordt op aarde
≠ broeikasgassen:
- Koolstofdioxide (CO2)
- Methaan (CH4)
- Waterdamp (H2O)
- Distikstof(mon)oxide/lachgas (N2O)
- Chloorfluorkoolstofverbindingen (cfk’s)
Waterdamp buiten beschouwing koolstofdioxide is op
mondiale schaal het !! broeikasgas
uitstoot opdelen per sector:
Grootste deel van uitstoot v energievoorziening en
industrie
KOOLSTOFDIOXIDE (CO 2 )
= koolzuurgas
Is nodig!! bv. voor planten om te groeien
Procentueel gezien maakt CO2 maar een klein deel uit vd atmosfeer (0,04 %)
Wnnr we het over CO2 hebben, spreken we over ‘delen per miljoen’ of ‘parts per million
(ppm)’
o Id buitenlucht zijn er ong 400 deeltjes per miljoen luchtmoleculen of 400 ppm
CO2
Aantal stijgt elk jaar door de mens!
Hoe weten we dat? 1958 Charles David Keeling meeting uitgevoerd op berg in Hawaï
(lucht is daar zuiver)
Toen hij zijn meting uitvoerde, merkte hij 2 zaken op:
Elk jaar is er een toe- en afname van CO 2 id atmosfeer: in winter = toename/ in zomer
= afname
o Reden: door groei vd planten id zomer (opname) en rotten vd planten id winter
Jaar na jaar neemt CO2-gehalte id lucht toe
o Reden: mens, enerzijds door verbranding v fossiele brandstoffen en anderzijds
door massale ontbossing en erosie
VERDIEPING
2
, Metingen bij de Vostok-ijsboringen op Antarctica in Vostok is het het hele jaar door zo koud
dat het ijs er nooit smelt en dat de ijslaag elk jaar aangroeit als je boort in het ijs, kijk je eig
terug in de tijd
Wnnr je nu heel nauwkeurige metingen uitvoert op ≠ dieptes ih ijs, krijg je een idee vd
omstandigheden vd wereld over een heel lange periode
CO2-concentratie bedraagt momenteel meer dan 400 ppm!
Waar komt deze CO2 vandaan?
Natuurlijke oorzaken Oorzaken van menselijke activiteit
Vulkanische activiteit Verbranding van fossiele brandstoffen
Bevatten CO2 die al miljoenen jaren
veilig opgeborgen ligt onder de
oppervlakte wnnr je die verbrandt
(bv. verwarming v huizen), komt er
extra CO2 vrij
Afbraak van organisch materiaal (planten en Ander landgebruik (ontbossing, landbouw,..)
dieren)
Kanttekening:
Wnnr je een boom plant, hem laat
groeien en verbrandt, dan is over
heel de lijn gekeken het CO2-
gehalte id lucht niet veranderd
hoeveelheid die vrijkomt bij
verbranding is even groot als
hoeveelheid die de boom uit de
lucht gehaald heeft (= evenwicht)
De stijging vh CO2-gehalte id atmosfeer is wel kleiner dan verwacht zou worden obv de
uitstoot
Dit is te wijten aan de extra opname van CO 2 ih water vd oceanen (heeft ook invloed op
de oceanen zelf)
WATERDAMP (H 2 O)
De invloed v waterdamp is zeer complex en moeilijk te voorspellen, om de volgende
redenen:
De hoeveelheid waterdamp id lucht varieert zeer sterk en is afhankelijk vd regio, de
temperatuur en de beschikbaarheid v water
o Bij zeer hoge luchtvochtigheid zal het regenen, waardoor de luchtvochtigheid
weer kan dalen
o Bij warm weer kan er water verdampen en kan de luchtvochtigheid weer stijgen
die grote variaties zien we niet bij CO 2
Waterdamp kan het broeikaseffect versterken (positieve terugkoppeling), maar ook
afzwakken (negatieve terugkoppeling)
3
