AANTEKENINGEN OP 2.4
FONTYS PARAMEDISCHE HOGESCHOOL EINDHOVEN
LOGOPEDIE
LISANNE VAN VEEN
,Inhoudsopgave
SPRAAK KIND........................................................................................................................................................................... 3
SPRAAK KIND WK 1 ONB DIAGNOSTIEK FONOLOGISCHE STOORNISSEN EN DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK............................................................3
SPRAAK KIND WK 1 ONB BEHANDELING METAPHON...........................................................................................................................6
SPRAAK KIND WK 1 BEG HERHALING FONOLOGISCHE STOORNIS OP2.2...................................................................................................9
SPRAAK KIND WK 4 ONB FONOLOGISCHE STOORNISSEN: BEHANDELING VOLGENS HODSON & PADEN...........................................................9
SPRAAK KIND WK 5 BEG FONOLOGISCHE STOORNISSEN: BEHANDELING VOLGENS HODSON & PADEN.........................................................12
SPRAAK KIND WK 6 BEG METAPHON VERVOLG.................................................................................................................................13
SPRAAK KIND WK 7 ONB FONOLOGISCHE STOORNISSEN: BEHANDELING VOLGENS METAPHON OF HODSON & PADEN....................................13
SPRAAK VOLWASSENEN......................................................................................................................................................... 15
SPRAAK VOLW WK 1 ONB SYMPTOMEN DYSARTRIE EN BEHANDELING DYSAMIX...................................................................................15
SPRAAK VOLW WK 1 ONB BEHANDELING VAN SPRAAKAPRAXIE + TIAS.................................................................................................19
SPRAAK VOLW WK 2 ONB COACHING BIJ VOLWASSENEN MET DYSARTRIE: CONCRETE METHODIEKEN UIT DYSAMIX......................................22
SPRAAK VOLW WK 5 BEG THERAPIE BIJ DYSARTRIE............................................................................................................................25
SPRAAK VOLW WK 5 ONB FOCUS OP DE EXTERNE FACTOREN VAN DE ICF BIJ DE BEHANDELING VAN VOLWASSENEN MET DYSARTRIE.................25
SPRAAK VOLW WK 7 ONB LOGOPEDISCHE BEHANDELING EN BEGELEIDING BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON....................................................26
SPRAAK VOLW WK 7 ONB LOGOPEDISCHE BEHANDELING EN BEGELEIDING BIJ ALS..................................................................................28
SPRAAK VLOEIENDHEIDSSTOORNISSEN.................................................................................................................................. 32
SPRAAK VLOEI WK 2 ONB STOTTEREN: INLEIDING BEHANDELING VOLGENS DE RICHTLIJN STOTTEREN EN BRODDELEN (KIND/ADOLECENT)..........32
SPRAAK VLOEI WK 3 ONB ERASMUS PROCESMODEL – THERAPIE KINDEREN............................................................................................35
SPRAAK VLOEI WK 3 ONB THERAPIE BRODDELEN..............................................................................................................................36
SPRAAK VLOEI WK 3 ONB THERAPIE JONGE STOTTERENDE KINDEREN DCM...........................................................................................38
SPRAAK VLOEI WK 5 ONB MIDVAS THERAPIE.................................................................................................................................41
TAAL VOLWASSENEN............................................................................................................................................................. 44
TAAL VOLW WK 1 ONB THERAPIE BIJ AFASIE.....................................................................................................................................44
TAAL VOLW WK 1 ONB BEHANDELMATERIAAL AFASIE.........................................................................................................................45
TAAL VOLW WK 1 BEG TAAL & SPRAAK THERAPIEASPECTEN................................................................................................................47
TAAL VOLW WK 2 ONB SAMENVATTING NEURALE HERSTELMECHANISMEN EN HERSTEL OP GEDRAGSNIVEAU: THERAPEUTISCHE IMPLICATIES BIJ
SPRAAK- EN TAALSTOORNISSEN NA HERSENLETSEL...................................................................................................................................47
TAAL VOLW WK 3 BEG BEHANDELDOELEN AFASIE OPSTELLEN...............................................................................................................48
TAAL VOLW WK 5 BEG AANDACHTSPUNTEN AFASIETHERAPIE...............................................................................................................48
TAAL VOLW WK 7 BEG CAMPUSDAG...............................................................................................................................................49
TAAL VOLW WK 7 BEG AFASIETHERAPIE OP ACTIVITEITEN- EN PARTICIPATIENIVEAU..................................................................................50
TAAL KIND............................................................................................................................................................................. 57
TAAL KIND WK 1 ONB/BEG INTRODUCTIE ‘ANDERS’ BEHANDELEN........................................................................................................57
TAAL KIND WK 1 ONB SAMENVATTING ARTIKEL: TAALACHTERSTAND OF TAALONTWIKKELINGSSTOORNIS?.....................................................59
TAAL KIND WK 1 ONB SAMENVATTING: HANDBOEK TAALONTWIKKELINGSSTOORNISSEN............................................................................60
TAAL KIND WK 2 ONB TAALONTWIKKELING: VERHAALOPBOUW BIJ KINDEREN OUDER DAN 6......................................................................62
TAAL KIND WK 2 BEG TAALONTWIKKELING: VERHAALOPBOUW.............................................................................................................62
TAAL KIND WK 3 BEG VRAGEN TOS................................................................................................................................................64
TAAL KIND WK 4 BEG MANDERS > TOS.......................................................................................................................................... 67
TAAL KIND WK 5 ONB BEHANDELING TOS KIND OUDER DAN 6 JAAR.....................................................................................................67
TAAL KIND WK 6 ONB NIET SPECIFIEKE TAALSTOORNIS: TAALSTOORNIS EN AUTISME.................................................................................70
TAAL KIND WK 7 BEG LOGOPEDIE EN LEESONTWIKKELING....................................................................................................................71
CLIËNT................................................................................................................................................................................... 73
CLIËNT WK 1 ONB LEER- EN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN: VOORBEREIDING...........................................................................................73
1
, CLIËNT WK 2 ONB INLEIDING ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN.................................................................................................................75
CLIËNT WK 4 ONB LEERSTOORNISSEN: DE ONTWIKKELING VAN LEZEN EN DYSLEXIE....................................................................................76
CLIËNT WK 6 BEG ETHIEK: ETHISCH DILEMMA EN MOREEL BERAAD.........................................................................................................81
2
, SPRAAK KIND
SPRAAK KIND WK 1 ONB DIAGNOSTIEK FONOLOGISCHE STOORNISSEN EN
DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK
*Ingesproken college spraak 1.4
Fonologische stoornis = Het kind kan de klanken op zich allemaal produceren, maar heeft moeite
met gebruiken en contrasteren van klanken in woorden. Het probleem zit zich vooral in het betekenis
onderscheidende functie van klanken.
WELKE FOUTEN?
NORMALE (TOT EEN BEPAALDE LEEFTIJD) FONOLOGISCHE PROCESSEN NL
- Deletie finale consonanten = het weglaten van de laatste medeklinkers
- Clusterreductie = er wordt een deel van de cluster weggelaten
- Reduplicatie = de stam of een deel van het woord wordt herhaald (vb. Wortel = [wowo])
- Deletie onbeklemtoonde syllaben = onbeklemtoonde deel van het woord wordt weggelaten (vb.
Gezien = [zien])
- Devoicing = de stem wordt weggehaald, van stemhebbend naar stemloos (vb. Paard = [baard])
- Fronting = een klank die achter gearticuleerd zou moeten worden, voor articuleren (vb. Kom =
[tom])
- Stopping = een fricatief wordt een plosief (vb. Sint = [tint]) de klank blijft wel op dezelfde
articulatieplaats
- Assimilatie = een klank ergens anders uit het woord, wordt gebruikt om de moeilijkere klank te
vervangen
- Gliding = [r] of [l] wordt vervangen door een [w] of een [j]
- Vocalisatie = vervangen syllabische medeklinker
- Voicing = stemgeven aan stemloze klanken (vb. Baard = [paard])
AFWIJKENDE FONOLOGISCHE PROCESSEN NL
- Clusterdeletie = het weghalen van de complete cluster (vb. Spin = [in])
- Deletie beklemtoonde syllabe = de beklemtoonde syllabe volledig weglaten
- Extra syllabevorming (epenthesis)
o Schwa tussen 2 consonanten van cluster
o Vb. Melk > [melƏk]
- Backing
TYPES FONOLOGISCHE STOORNISSEN
- Vertraagde fonologische ontwikkeling = De
normale ontwikkeling wordt gevolgd maar trager
- Afwijkende fonologische ontwikkeling =
Afwijkende volgorde van verwerving in fonologische
ontwikkeling (hiaat)
BIJ WELK PROCES LOOPT HET MIS?
Fonologisch coderen De juiste fonemen worden op de
juiste plaats in het woord gezet, hierbij moeten de
fonologische regels van de taal toegepast worden!
FONOLOGISCHE STOORNISSEN – DIAGNOSTIEK
Een fonologische stoornis is te diagnosticeren met de
volgende onderzoeken:
- Metaphon – Brinkman & Dean, 2005
- FAN – Beers, 1995
- Hodson & Paden, 1991
- Van Borsel, 2003
METAPHON
Duur: kort
Plaatjesbenoemtest Voordeel: je weet wat het doelwoord is, je weet wat het kind wil zeggen &
alle klanken komen sowieso aan bod
o Screening
3
FONTYS PARAMEDISCHE HOGESCHOOL EINDHOVEN
LOGOPEDIE
LISANNE VAN VEEN
,Inhoudsopgave
SPRAAK KIND........................................................................................................................................................................... 3
SPRAAK KIND WK 1 ONB DIAGNOSTIEK FONOLOGISCHE STOORNISSEN EN DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK............................................................3
SPRAAK KIND WK 1 ONB BEHANDELING METAPHON...........................................................................................................................6
SPRAAK KIND WK 1 BEG HERHALING FONOLOGISCHE STOORNIS OP2.2...................................................................................................9
SPRAAK KIND WK 4 ONB FONOLOGISCHE STOORNISSEN: BEHANDELING VOLGENS HODSON & PADEN...........................................................9
SPRAAK KIND WK 5 BEG FONOLOGISCHE STOORNISSEN: BEHANDELING VOLGENS HODSON & PADEN.........................................................12
SPRAAK KIND WK 6 BEG METAPHON VERVOLG.................................................................................................................................13
SPRAAK KIND WK 7 ONB FONOLOGISCHE STOORNISSEN: BEHANDELING VOLGENS METAPHON OF HODSON & PADEN....................................13
SPRAAK VOLWASSENEN......................................................................................................................................................... 15
SPRAAK VOLW WK 1 ONB SYMPTOMEN DYSARTRIE EN BEHANDELING DYSAMIX...................................................................................15
SPRAAK VOLW WK 1 ONB BEHANDELING VAN SPRAAKAPRAXIE + TIAS.................................................................................................19
SPRAAK VOLW WK 2 ONB COACHING BIJ VOLWASSENEN MET DYSARTRIE: CONCRETE METHODIEKEN UIT DYSAMIX......................................22
SPRAAK VOLW WK 5 BEG THERAPIE BIJ DYSARTRIE............................................................................................................................25
SPRAAK VOLW WK 5 ONB FOCUS OP DE EXTERNE FACTOREN VAN DE ICF BIJ DE BEHANDELING VAN VOLWASSENEN MET DYSARTRIE.................25
SPRAAK VOLW WK 7 ONB LOGOPEDISCHE BEHANDELING EN BEGELEIDING BIJ DE ZIEKTE VAN PARKINSON....................................................26
SPRAAK VOLW WK 7 ONB LOGOPEDISCHE BEHANDELING EN BEGELEIDING BIJ ALS..................................................................................28
SPRAAK VLOEIENDHEIDSSTOORNISSEN.................................................................................................................................. 32
SPRAAK VLOEI WK 2 ONB STOTTEREN: INLEIDING BEHANDELING VOLGENS DE RICHTLIJN STOTTEREN EN BRODDELEN (KIND/ADOLECENT)..........32
SPRAAK VLOEI WK 3 ONB ERASMUS PROCESMODEL – THERAPIE KINDEREN............................................................................................35
SPRAAK VLOEI WK 3 ONB THERAPIE BRODDELEN..............................................................................................................................36
SPRAAK VLOEI WK 3 ONB THERAPIE JONGE STOTTERENDE KINDEREN DCM...........................................................................................38
SPRAAK VLOEI WK 5 ONB MIDVAS THERAPIE.................................................................................................................................41
TAAL VOLWASSENEN............................................................................................................................................................. 44
TAAL VOLW WK 1 ONB THERAPIE BIJ AFASIE.....................................................................................................................................44
TAAL VOLW WK 1 ONB BEHANDELMATERIAAL AFASIE.........................................................................................................................45
TAAL VOLW WK 1 BEG TAAL & SPRAAK THERAPIEASPECTEN................................................................................................................47
TAAL VOLW WK 2 ONB SAMENVATTING NEURALE HERSTELMECHANISMEN EN HERSTEL OP GEDRAGSNIVEAU: THERAPEUTISCHE IMPLICATIES BIJ
SPRAAK- EN TAALSTOORNISSEN NA HERSENLETSEL...................................................................................................................................47
TAAL VOLW WK 3 BEG BEHANDELDOELEN AFASIE OPSTELLEN...............................................................................................................48
TAAL VOLW WK 5 BEG AANDACHTSPUNTEN AFASIETHERAPIE...............................................................................................................48
TAAL VOLW WK 7 BEG CAMPUSDAG...............................................................................................................................................49
TAAL VOLW WK 7 BEG AFASIETHERAPIE OP ACTIVITEITEN- EN PARTICIPATIENIVEAU..................................................................................50
TAAL KIND............................................................................................................................................................................. 57
TAAL KIND WK 1 ONB/BEG INTRODUCTIE ‘ANDERS’ BEHANDELEN........................................................................................................57
TAAL KIND WK 1 ONB SAMENVATTING ARTIKEL: TAALACHTERSTAND OF TAALONTWIKKELINGSSTOORNIS?.....................................................59
TAAL KIND WK 1 ONB SAMENVATTING: HANDBOEK TAALONTWIKKELINGSSTOORNISSEN............................................................................60
TAAL KIND WK 2 ONB TAALONTWIKKELING: VERHAALOPBOUW BIJ KINDEREN OUDER DAN 6......................................................................62
TAAL KIND WK 2 BEG TAALONTWIKKELING: VERHAALOPBOUW.............................................................................................................62
TAAL KIND WK 3 BEG VRAGEN TOS................................................................................................................................................64
TAAL KIND WK 4 BEG MANDERS > TOS.......................................................................................................................................... 67
TAAL KIND WK 5 ONB BEHANDELING TOS KIND OUDER DAN 6 JAAR.....................................................................................................67
TAAL KIND WK 6 ONB NIET SPECIFIEKE TAALSTOORNIS: TAALSTOORNIS EN AUTISME.................................................................................70
TAAL KIND WK 7 BEG LOGOPEDIE EN LEESONTWIKKELING....................................................................................................................71
CLIËNT................................................................................................................................................................................... 73
CLIËNT WK 1 ONB LEER- EN ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN: VOORBEREIDING...........................................................................................73
1
, CLIËNT WK 2 ONB INLEIDING ONTWIKKELINGSSTOORNISSEN.................................................................................................................75
CLIËNT WK 4 ONB LEERSTOORNISSEN: DE ONTWIKKELING VAN LEZEN EN DYSLEXIE....................................................................................76
CLIËNT WK 6 BEG ETHIEK: ETHISCH DILEMMA EN MOREEL BERAAD.........................................................................................................81
2
, SPRAAK KIND
SPRAAK KIND WK 1 ONB DIAGNOSTIEK FONOLOGISCHE STOORNISSEN EN
DIFFERENTIAALDIAGNOSTIEK
*Ingesproken college spraak 1.4
Fonologische stoornis = Het kind kan de klanken op zich allemaal produceren, maar heeft moeite
met gebruiken en contrasteren van klanken in woorden. Het probleem zit zich vooral in het betekenis
onderscheidende functie van klanken.
WELKE FOUTEN?
NORMALE (TOT EEN BEPAALDE LEEFTIJD) FONOLOGISCHE PROCESSEN NL
- Deletie finale consonanten = het weglaten van de laatste medeklinkers
- Clusterreductie = er wordt een deel van de cluster weggelaten
- Reduplicatie = de stam of een deel van het woord wordt herhaald (vb. Wortel = [wowo])
- Deletie onbeklemtoonde syllaben = onbeklemtoonde deel van het woord wordt weggelaten (vb.
Gezien = [zien])
- Devoicing = de stem wordt weggehaald, van stemhebbend naar stemloos (vb. Paard = [baard])
- Fronting = een klank die achter gearticuleerd zou moeten worden, voor articuleren (vb. Kom =
[tom])
- Stopping = een fricatief wordt een plosief (vb. Sint = [tint]) de klank blijft wel op dezelfde
articulatieplaats
- Assimilatie = een klank ergens anders uit het woord, wordt gebruikt om de moeilijkere klank te
vervangen
- Gliding = [r] of [l] wordt vervangen door een [w] of een [j]
- Vocalisatie = vervangen syllabische medeklinker
- Voicing = stemgeven aan stemloze klanken (vb. Baard = [paard])
AFWIJKENDE FONOLOGISCHE PROCESSEN NL
- Clusterdeletie = het weghalen van de complete cluster (vb. Spin = [in])
- Deletie beklemtoonde syllabe = de beklemtoonde syllabe volledig weglaten
- Extra syllabevorming (epenthesis)
o Schwa tussen 2 consonanten van cluster
o Vb. Melk > [melƏk]
- Backing
TYPES FONOLOGISCHE STOORNISSEN
- Vertraagde fonologische ontwikkeling = De
normale ontwikkeling wordt gevolgd maar trager
- Afwijkende fonologische ontwikkeling =
Afwijkende volgorde van verwerving in fonologische
ontwikkeling (hiaat)
BIJ WELK PROCES LOOPT HET MIS?
Fonologisch coderen De juiste fonemen worden op de
juiste plaats in het woord gezet, hierbij moeten de
fonologische regels van de taal toegepast worden!
FONOLOGISCHE STOORNISSEN – DIAGNOSTIEK
Een fonologische stoornis is te diagnosticeren met de
volgende onderzoeken:
- Metaphon – Brinkman & Dean, 2005
- FAN – Beers, 1995
- Hodson & Paden, 1991
- Van Borsel, 2003
METAPHON
Duur: kort
Plaatjesbenoemtest Voordeel: je weet wat het doelwoord is, je weet wat het kind wil zeggen &
alle klanken komen sowieso aan bod
o Screening
3
