Aantekeningen Ontwikkelingspsychologie
Les 1 – Introductie.................................................................................................................. 1
Les 2 – Baby’s........................................................................................................................ 3
Les 4 – Schoolgaande kinderen.............................................................................................7
Les 5 – Puberteit en adolescentie..........................................................................................8
Les 6 – Jongvolwassenen....................................................................................................11
Les 7 – Middelbare leeftijd....................................................................................................13
De oudere mens.............................................................................................................. 16
,Les 1 – Introductie
Werkmodel → gericht op een casus, leeftijdscategorie:
- kenmerken: leeftijd, kennis over cliënt, lengte, gewicht etc. → nodig om door te
verwijzen.
- lichamelijk
- cognitief
- sociaal/ persoonlijk
- seksueel
Ontwikkelingsopgaven = een kind komt in de loop van zijn ontwikkeling voor een aantal taken te
staan die het moet voltooien. Het ideaalbeeld bestaat uit het op tijd voltooien van de
ontwikkelingsopgaven dwz op de tijd die in de normale ontwikkeling gebruikelijk is.
Beschermende factoren = factoren, die op wel niveau dan ook de ontwikkelingstaak van het kind
bevorderen. Voorbeelden op de 3 niveaus:
1. Kind: vermogen zich goed te concentreren.
2. Gezin: de scheidende ouders overleggen goed over het belang kind.
3. Omgeving: een buurvrouw waar kind zijn verhaal kan doen wanneer ouders aan het scheiden
zijn.
Risicofactoren = factoren, die op wel niveau dan ook, de ontwikkelingstaak van het kind bedreigen.
Op 3 niveaus:
1. Kind: het kind is erg druk
2. Gezin: ouders die gaan scheiden
3. Omgeving: weinig veiligheid in de klas
Competentie = het gevoel levenstaken aan te kunnen in de diverse ontwikkelingsgebieden.
Ontwikkeling = interactieproces tussen:
● Rijping (nature)
● Leren (nurture)
Vijf perspectieven:
1. Biologisch
2. Cognitief
3. Psychodynamisch
4. Behavioristisch
5. Systemisch
Ontwikkelingsgebieden:
● Lichamelijk
● Cognitief
● Sociaal, emotioneel en persoonlijkheid (ook morele ontwikkeling)
● Seksueel
Ontwikkelingsfasen:
● Baby 0-1
● Peuter 1-3
● Kleuter 4-5
● Schoolgaand kind 6-12
● Adolescent 12-20
● Jong volwassene 20-40
● Middelbare leeftijd 40-65/67
● De oudere mens 60+
1
, Biologisch perspectief
Interesse voor:
● Erfelijke aanleg: (epi-)genetica en evolutie
● De niet op de aanleg betrekking hebbende biologische invloeden zoals geboortecomplicaties.
● De verschillen in het menselijk functioneren die biologisch te verklaren zijn zoals:
- temperamentverschillen
- hersenontwikkeling
- sekseverschillen
Evolutionair perspectief
● Gedrag is het resultaat van de genetische erfenis van onze voorouders.
● Gedrag en eigenschappen die maken dat we aangepast zijn aan onze omgeving maken een
grotere kans om doorgegeven te worden aan volgende generaties (natuurlijk selectie).
Cognitief perspectief
● Jean Piaget (1896-1980) → ontwikkeling van het cognitief vermogen van baby tot
volwassene.
● De fase waarin de ontwikkeling van de hersenen van het kind zich bevindt bepaalt wat kind
kan.
Uitgangspunten:
- met het ouder worden ontwikkelen zich nieuwe cognitieve structuren.
- de kwalitatieve verandering verloopt in een opeenvolging van fasen.
Vervolg uitgangspunten:
● Equilibratie = de neiging van het kind om het evenwicht te herstellen tussen de nieuwe
informatie en de reeds bestaande inzichten, waardoor meer complete en geïntegreerde
kennis opgebouwd wordt.
● Adaptatie = het pogen van het kind om met behulp[ van de denkstrategie van dat moment
nieuwe informatie op te nemen en in te passe in zijn kennisvoorraad.
- Assimileren = door het inpassen van nieuwe info bij het bestaande (inpassen in wat
je kent).
- Accommoderen = door het vervangen van een oud schema door een nieuwe
(aanpassen aan omgeving).
Cognitieve psychologie modern → informatieverwerkingstheorieën: op welke manieren
mensen informatie opnemen, opslaan en gebruiken.
Psychodynamisch perspectief
● Psychoanalyse
● Gedrag wordt uitgelokt door behoeften
● Sigmund Freud (1856-1939) → ging er van uit dat mensen verschillende fasen
moeten doorlopen en als men in een fase verbleef steken had dat negatieve
consequenties.
Twee fundamentele driften:
1. Seksuele drift (libido)
2
Les 1 – Introductie.................................................................................................................. 1
Les 2 – Baby’s........................................................................................................................ 3
Les 4 – Schoolgaande kinderen.............................................................................................7
Les 5 – Puberteit en adolescentie..........................................................................................8
Les 6 – Jongvolwassenen....................................................................................................11
Les 7 – Middelbare leeftijd....................................................................................................13
De oudere mens.............................................................................................................. 16
,Les 1 – Introductie
Werkmodel → gericht op een casus, leeftijdscategorie:
- kenmerken: leeftijd, kennis over cliënt, lengte, gewicht etc. → nodig om door te
verwijzen.
- lichamelijk
- cognitief
- sociaal/ persoonlijk
- seksueel
Ontwikkelingsopgaven = een kind komt in de loop van zijn ontwikkeling voor een aantal taken te
staan die het moet voltooien. Het ideaalbeeld bestaat uit het op tijd voltooien van de
ontwikkelingsopgaven dwz op de tijd die in de normale ontwikkeling gebruikelijk is.
Beschermende factoren = factoren, die op wel niveau dan ook de ontwikkelingstaak van het kind
bevorderen. Voorbeelden op de 3 niveaus:
1. Kind: vermogen zich goed te concentreren.
2. Gezin: de scheidende ouders overleggen goed over het belang kind.
3. Omgeving: een buurvrouw waar kind zijn verhaal kan doen wanneer ouders aan het scheiden
zijn.
Risicofactoren = factoren, die op wel niveau dan ook, de ontwikkelingstaak van het kind bedreigen.
Op 3 niveaus:
1. Kind: het kind is erg druk
2. Gezin: ouders die gaan scheiden
3. Omgeving: weinig veiligheid in de klas
Competentie = het gevoel levenstaken aan te kunnen in de diverse ontwikkelingsgebieden.
Ontwikkeling = interactieproces tussen:
● Rijping (nature)
● Leren (nurture)
Vijf perspectieven:
1. Biologisch
2. Cognitief
3. Psychodynamisch
4. Behavioristisch
5. Systemisch
Ontwikkelingsgebieden:
● Lichamelijk
● Cognitief
● Sociaal, emotioneel en persoonlijkheid (ook morele ontwikkeling)
● Seksueel
Ontwikkelingsfasen:
● Baby 0-1
● Peuter 1-3
● Kleuter 4-5
● Schoolgaand kind 6-12
● Adolescent 12-20
● Jong volwassene 20-40
● Middelbare leeftijd 40-65/67
● De oudere mens 60+
1
, Biologisch perspectief
Interesse voor:
● Erfelijke aanleg: (epi-)genetica en evolutie
● De niet op de aanleg betrekking hebbende biologische invloeden zoals geboortecomplicaties.
● De verschillen in het menselijk functioneren die biologisch te verklaren zijn zoals:
- temperamentverschillen
- hersenontwikkeling
- sekseverschillen
Evolutionair perspectief
● Gedrag is het resultaat van de genetische erfenis van onze voorouders.
● Gedrag en eigenschappen die maken dat we aangepast zijn aan onze omgeving maken een
grotere kans om doorgegeven te worden aan volgende generaties (natuurlijk selectie).
Cognitief perspectief
● Jean Piaget (1896-1980) → ontwikkeling van het cognitief vermogen van baby tot
volwassene.
● De fase waarin de ontwikkeling van de hersenen van het kind zich bevindt bepaalt wat kind
kan.
Uitgangspunten:
- met het ouder worden ontwikkelen zich nieuwe cognitieve structuren.
- de kwalitatieve verandering verloopt in een opeenvolging van fasen.
Vervolg uitgangspunten:
● Equilibratie = de neiging van het kind om het evenwicht te herstellen tussen de nieuwe
informatie en de reeds bestaande inzichten, waardoor meer complete en geïntegreerde
kennis opgebouwd wordt.
● Adaptatie = het pogen van het kind om met behulp[ van de denkstrategie van dat moment
nieuwe informatie op te nemen en in te passe in zijn kennisvoorraad.
- Assimileren = door het inpassen van nieuwe info bij het bestaande (inpassen in wat
je kent).
- Accommoderen = door het vervangen van een oud schema door een nieuwe
(aanpassen aan omgeving).
Cognitieve psychologie modern → informatieverwerkingstheorieën: op welke manieren
mensen informatie opnemen, opslaan en gebruiken.
Psychodynamisch perspectief
● Psychoanalyse
● Gedrag wordt uitgelokt door behoeften
● Sigmund Freud (1856-1939) → ging er van uit dat mensen verschillende fasen
moeten doorlopen en als men in een fase verbleef steken had dat negatieve
consequenties.
Twee fundamentele driften:
1. Seksuele drift (libido)
2
