Aardrijkskunde, hoofdstuk 3: Zuid-Amerika
§3.6: De ontwikkeling van de economie
De periode van economische stagnatie
Zuid-Amerika is ingericht op de belangen van het Europese moederland. Het exportpakket van Zuid-
Amerika bestond grotendeels uit landbouwproducten en grondstoffen, en het importpakket uit
industriegoederen. De handelsbalans was negatief.
Een centrum-periferierelatie wordt gekenmerkt door ongelijkheid op verschillende schaalniveaus.
Armen gingen vaak niet naar school, konden geen geld lenen en kregen slechte baantjes. Een gevolg
hiervan was dat de samenleving voor een deel modern (westers) en voor een deel traditioneel bleef.
Dat heet fragmentarische modernisering. Deze tweedeling is ook in de economie zichtbaar. We
spreken van economisch dualisme.
Door de crisis in 1930 en de WOII viel de buitenlandse handel stil. De beleidmakers in Zuid-Amerika
probeerden daarom de import van eindproducten te vervangen door zelf hun grondstoffen te
verwerken. Dit proces van importsubstitutie kostte de Zuid-Amerikaanse landen veel geld, omdat ze
de nodige kapitaalgoederen zoals machines moesten importeren. Op het platteland verloren veel
mensen hun baan. Tussen 1950 en 2000 trokken deze werkloze landarbeiders en kleine boeren naar
de steden. En begon op het platteland een proces van dé-agrarisatie.
Toen greep de Wereldbank in en zei dat Zuid-Amerika de schulden moest aflossen en
handelscontacten moest gaan zoeken met het buitenland.
De periode van snelle economische groei
Na 1990 maakte de wereldeconomie een groeispurt. Opkomende landen hadden grondstoffen nodig
en die haalden ze goedkoop uit Zuid-Amerika. Mno’s openden vele fabrieken langs de kust in Zuid-
Amerika. Gevolg was wel dat de regionale ongelijkheid toenam. Maar de werkloosheid, de schulden
en de inflatie daalde hierdoor.
De onzekere economische toekomst
De dienstensector is in Zuid-Amerika de belangrijkste werkgever en draagt het meeste bij aan het
bbp. De nieuwe diensten zijn het gevolg van de gestegen welvaart en op hun beurt stimuleerden ze
de economische groei.
Toch is die snelle tertiairisering een punt van zorg. Dienstensector niet te groot, bestaat die niet
vooral uit laagwaardige diensten i.p.v. kennisintensieve diensten? Feit is dat een groot deel van de
Zuid-Amerikaanse economie zich nog steeds afspeelt in de informele sector. Daarnaast wordt het
nationaal inkomen opgekrikt door overmakingen van migranten. Deze afhankelijkheid maakt de
toekomst in veel landen onzeker. Dit wordt nog versterkt door de stagnatie van de economie sinds
2012. Oorzaken hiervoor zijn:
1. De daling van de grondstofprijzen op de wereldmarkt, vooral door de afkoeling van de
Chinese economie.
2. Door de wereldwijde recessie lopen de buitenlandse directe investeringen terug.
§3.6: De ontwikkeling van de economie
De periode van economische stagnatie
Zuid-Amerika is ingericht op de belangen van het Europese moederland. Het exportpakket van Zuid-
Amerika bestond grotendeels uit landbouwproducten en grondstoffen, en het importpakket uit
industriegoederen. De handelsbalans was negatief.
Een centrum-periferierelatie wordt gekenmerkt door ongelijkheid op verschillende schaalniveaus.
Armen gingen vaak niet naar school, konden geen geld lenen en kregen slechte baantjes. Een gevolg
hiervan was dat de samenleving voor een deel modern (westers) en voor een deel traditioneel bleef.
Dat heet fragmentarische modernisering. Deze tweedeling is ook in de economie zichtbaar. We
spreken van economisch dualisme.
Door de crisis in 1930 en de WOII viel de buitenlandse handel stil. De beleidmakers in Zuid-Amerika
probeerden daarom de import van eindproducten te vervangen door zelf hun grondstoffen te
verwerken. Dit proces van importsubstitutie kostte de Zuid-Amerikaanse landen veel geld, omdat ze
de nodige kapitaalgoederen zoals machines moesten importeren. Op het platteland verloren veel
mensen hun baan. Tussen 1950 en 2000 trokken deze werkloze landarbeiders en kleine boeren naar
de steden. En begon op het platteland een proces van dé-agrarisatie.
Toen greep de Wereldbank in en zei dat Zuid-Amerika de schulden moest aflossen en
handelscontacten moest gaan zoeken met het buitenland.
De periode van snelle economische groei
Na 1990 maakte de wereldeconomie een groeispurt. Opkomende landen hadden grondstoffen nodig
en die haalden ze goedkoop uit Zuid-Amerika. Mno’s openden vele fabrieken langs de kust in Zuid-
Amerika. Gevolg was wel dat de regionale ongelijkheid toenam. Maar de werkloosheid, de schulden
en de inflatie daalde hierdoor.
De onzekere economische toekomst
De dienstensector is in Zuid-Amerika de belangrijkste werkgever en draagt het meeste bij aan het
bbp. De nieuwe diensten zijn het gevolg van de gestegen welvaart en op hun beurt stimuleerden ze
de economische groei.
Toch is die snelle tertiairisering een punt van zorg. Dienstensector niet te groot, bestaat die niet
vooral uit laagwaardige diensten i.p.v. kennisintensieve diensten? Feit is dat een groot deel van de
Zuid-Amerikaanse economie zich nog steeds afspeelt in de informele sector. Daarnaast wordt het
nationaal inkomen opgekrikt door overmakingen van migranten. Deze afhankelijkheid maakt de
toekomst in veel landen onzeker. Dit wordt nog versterkt door de stagnatie van de economie sinds
2012. Oorzaken hiervoor zijn:
1. De daling van de grondstofprijzen op de wereldmarkt, vooral door de afkoeling van de
Chinese economie.
2. Door de wereldwijde recessie lopen de buitenlandse directe investeringen terug.
