Thema 7 – Thema 3 – Psychische stoornissen
Fysiologie en veroudering van de hersenen
Gevolgen van veroudering voor de hersenen + cognitieve veranderingen
Meerdere cognitieve domeinen worden aangedaan door veroudering. Naast de
leeftijd zijn er vaak andere oorzaken die ook leiden tot cognitieve achteruitgang,
die ook vaak voorkomen op oudere leeftijd zoals sensorische of
waarnemingsveranderingen, ziekte (koorts), chronisch pijn, medicatie, angst en
depressie.
o Algemene intelligentie verbale intelligentie (taalvaardigheid) gaat niet
achteruit maar de non verbale intelligentie en
informatieverwerkingssnelheid wel.
o Aandacht vastgehouden aandacht en concentratie gaat niet achteruit
maar dubbeltaken uitvoeren wel.
o Executieve functies alledaagse handelingen gaan niet achteruit maar
wel nieuwe handelingen.
o Geheugen langetermijn geheugen gaat niet achteruit maar wel het
leervermogen.
o Taalfuncties begrip en woordenschat gaat niet achteruit maar woorden
vinden en verbale fluency wel.
o Ruimtelijk inzicht tekenen en kopieren gaat niet achteruit maar objecten
mentaal draaien, complexe tekeningen kopieren wel.
o Psychomotore functies reactiesnelheid gaat achteruit.
Werking van het geheugen
Het vermogen om iets te onthouden. Opslag, bewaren en terugzoeken van
informatie.
Sensorisch (zintuiglijk) geheugen verlenging van de zintuigen, maakt gebruik
van het bewustzijn en onderbewustzijn. Auditief = echoïsch geheugen, visueel =
iconisch geheugen.
Korte termijn geheugen kleine capaciteit, onthouden voor nu en voor korte tijd.
Ook wel het werkgeheugen.
Lange termijn geheugen grote capaciteit, informatie dat permanent wordt
opgeslagen. Ook kennis en vaardigheden wordt hiertoe gerekend.
o Opslag info uit korte termijngeheugen maar vaak genoeg wordt
herhaald zal het worden overgebracht naar lange termijn.
o Vasthouden info op deze manier opgeslagen wordt heel lang bewaard.
Oude kennis kan wel overschreven worden met nieuwe kennis. Bij
dementie wordt juist nieuwe kennis overschreven.
o Terugvinden opgeslagen kennis kan worden teruggevonden, een
herinnering.
Amnesie = vroegere gebeurtenissen niet kunnen onthouden, probleem in lange
termijn geheugen.
Bij gezonde oude mensen lijkt vooral het korte termijngeheugen minder goed te
functioneren. Het wordt vooral lastiger om nieuwe informatie op te slaan in het
episodisch geheugen, een onderdeel van het lange termijngeheugen dat o.a.
persoonlijke gebeurtenissen bevat. Het procedurele geheugen (vaardigheden
zoals fietsen/lezen) blijft nagenoeg intact.
1
Fysiologie en veroudering van de hersenen
Gevolgen van veroudering voor de hersenen + cognitieve veranderingen
Meerdere cognitieve domeinen worden aangedaan door veroudering. Naast de
leeftijd zijn er vaak andere oorzaken die ook leiden tot cognitieve achteruitgang,
die ook vaak voorkomen op oudere leeftijd zoals sensorische of
waarnemingsveranderingen, ziekte (koorts), chronisch pijn, medicatie, angst en
depressie.
o Algemene intelligentie verbale intelligentie (taalvaardigheid) gaat niet
achteruit maar de non verbale intelligentie en
informatieverwerkingssnelheid wel.
o Aandacht vastgehouden aandacht en concentratie gaat niet achteruit
maar dubbeltaken uitvoeren wel.
o Executieve functies alledaagse handelingen gaan niet achteruit maar
wel nieuwe handelingen.
o Geheugen langetermijn geheugen gaat niet achteruit maar wel het
leervermogen.
o Taalfuncties begrip en woordenschat gaat niet achteruit maar woorden
vinden en verbale fluency wel.
o Ruimtelijk inzicht tekenen en kopieren gaat niet achteruit maar objecten
mentaal draaien, complexe tekeningen kopieren wel.
o Psychomotore functies reactiesnelheid gaat achteruit.
Werking van het geheugen
Het vermogen om iets te onthouden. Opslag, bewaren en terugzoeken van
informatie.
Sensorisch (zintuiglijk) geheugen verlenging van de zintuigen, maakt gebruik
van het bewustzijn en onderbewustzijn. Auditief = echoïsch geheugen, visueel =
iconisch geheugen.
Korte termijn geheugen kleine capaciteit, onthouden voor nu en voor korte tijd.
Ook wel het werkgeheugen.
Lange termijn geheugen grote capaciteit, informatie dat permanent wordt
opgeslagen. Ook kennis en vaardigheden wordt hiertoe gerekend.
o Opslag info uit korte termijngeheugen maar vaak genoeg wordt
herhaald zal het worden overgebracht naar lange termijn.
o Vasthouden info op deze manier opgeslagen wordt heel lang bewaard.
Oude kennis kan wel overschreven worden met nieuwe kennis. Bij
dementie wordt juist nieuwe kennis overschreven.
o Terugvinden opgeslagen kennis kan worden teruggevonden, een
herinnering.
Amnesie = vroegere gebeurtenissen niet kunnen onthouden, probleem in lange
termijn geheugen.
Bij gezonde oude mensen lijkt vooral het korte termijngeheugen minder goed te
functioneren. Het wordt vooral lastiger om nieuwe informatie op te slaan in het
episodisch geheugen, een onderdeel van het lange termijngeheugen dat o.a.
persoonlijke gebeurtenissen bevat. Het procedurele geheugen (vaardigheden
zoals fietsen/lezen) blijft nagenoeg intact.
1
