Samenvatting Sociale Psychologie 2 (P0M06a)

Sociale psychologie deel 2
Inleiding
Wat is sociale psychologie?
= wetenschappelijk onderzoek naar de manier waarop gedachten, gevoelens en gedragingen worden
beïnvloed door anderen
 invloed van anderen: fysiek aanwezig/ in gedachten aanwezig/ geïmpliceerd

Methoden
Experimentele methode kan causaliteit aantonen + steeds meer aandacht voor andere methoden ook

Experimenten
 Afhankelijke variabele (AV): uitkomstmaat
 Onafhankelijke variabele (OV): predictor in manipulatie, condities
 Storende variabelen zoveel mogelijk uitsluiten door de rest constant te houden
 Toevallige toewijzing van participanten aan condities

Interne validiteit
Kun je het resultaat dat je meet toeschrijven aan de OV? Zeker dat ze hulpvaardiger waren doordat ze
zich goed voelden?

Operationalisering:

 OV: zorgt compliment voor goed voelen? effect van compliment of kritiek? (neutral
controleconditie)
 AV: is papieren oprapen hulpvaardigheid?

Storende variabele: variabele die mee verandert met de OV, zodat het unieke effect van de OV niet
meer te bepalen is
belang van replicatie!

Externe validiteit
Mate waarin resultaten kunnen worden gegeneraliseerd en toegepast in andere contexten

Steekproef:

 Resultaten vrouwelijke psychologiestudenten te veralgemenen naar doelpopulatie?

Situatie: zou hetzelfde gebeuren in een dagelijkse situatie? (tov iemand die je kent)
 belang van replicatie!

Laboratorium experimenten

 Hoge interne, lage externe validiteit
 Gevaar op demand karakteristieken, beperking van spontaan gedrag (“subject effects”)

Veld experimenten

 Lagere interne, hoge externe validiteit
 Minder controle op storende factoren



1

,Survey onderzoek
Bijvoorbeeld: discriminatie ervaringen van moslims in # Europese steden  In welke mate ervaren zij
discriminatie en in hoeverre is dat op grond van hun religie?

 Ervaring, voorlopers en gevolgen van reële situaties onderzoeken
 Discriminatie, gender en religie zijn niet zomaar te manipuleren
 Correlationeel


Archiefonderzoek
Onderzoek naar culturele producten of naar maatschappelijke ontwikkelingen

Vb.

 Of culturele producten samenhangen met gedrag, bv. vormen/weerspiegelen kinderboeken
het emotionele repertoire? (Boiger et al., 2013)
 Of ontwikkelingen op grotere schaal samenhangen met gedrag, Bv. Hangt
inkomensherverdeling samen met geluk? (Oishi et al., 2011)

 laat toe sociale context te bestuderen en mogelijke invloed ervan op mensen

Interviews en focusgroepen
vb. Wat is het discours van alledaags racisme?
Hoe praten mensen uit een gemengde wijk in een grote stad over etnische minderheden? Hoe
construeren zij racisme in dagelijkse conversaties? (Verkuyten, 1997)

 Diepgang, inhoud genereren
 Reële situaties
 Vaak kleine steekproef
 Invloed ‘experimenter’?

Case studies
= Volgen van een individu of een groep om een bepaalde omstandigheid of gebeurtenis te
beschrijven
vb. Wat beweegt mensen om zich aan te sluiten bij een fascistische beweging? Hoe denken zij over de
wereld?

 Reële situaties
 Diepgang
 Doen als je echt een heel specifieke niche wilt bestuderen

Observatiestudies
Vb. Koppelinteracties  Welke koppelinteracties voorspellen tevredenheid met de relatie? Hoe ziet
een goede relatie eruit? (zie les emoties)

 Interacties tussen mensen
 (verbaal en non-verbaal) gedrag

 welke methode kiezen?
 Elk sterktes en beperkingen
 Keuze afhankelijk van onderzoeksvragen
 Bewust zijn van wat wel en niet te concluderen valt

2

,  Combinatie van verschillende methoden om beperkingen op te vangen

Ethische aspecten van onderzoek
Dataverzameling

 Misleiding – zo weinig mogelijk, soms nodig
 Informed consent – soms opnieuw na misleiding
 Debriefing

Misleiding volledig uitleggen en verantwoorden
Effecten van manipulatie ongedaan maken
Aandacht welzijn: begeleiding of waar kan iemand terecht?
 APA richtlijnen, ethische commissie

Data rapporteren
Onderzoeksfraude: data uitvinden, veranderen + fout weergeven van procedures, resultaten

Verschillende verklaringsniveaus
1. Ideologisch (cultureel)
2. Positionel (groepen)
3. Interpersoonlijk (relaties)
4. Intrapersoonlijk (persoon in context)
 Van breed naar eng

Ideologisch (cultureel)
De samenleving typeert vrouwen en mannen zodanig dat ze voor sommige rollen ongeschikt lijken
 rol van algemene opvattingen en ideeën, culturele betekenissen en praktijken

 Positie van vrouwen beter in samenlevingen met minder seksistische ideologie
 Twee maten voor positie vrouwen
o Gender Empowerment (macht)
 Deelname aan economie en politiek
o Gender Development (ontwikkeling)
 Levensverwachting, scholing, levensstandaard

er is een correlatie tussen seksisme en de eigenlijke kansen van de vrouw in een land

 welk verklaringsniveau heeft deze studie?

1. Meting van seksisme
a. Vrouwen overdrijven problemen die zij hebben op het werk
b. Vrouwen zijn te snel beledigd
c. De meeste vrouwen interpreteren onschuldige opmerkingen als seksisme
2. Deelnemers moesten het CV beoordelen voor een leidinggevende functie van: Christine of
Christopher  dan vragen hoe geschikt deze persoon voor de job is
a. Voor de vrouwelijke kandidaat (“Christine”) was vijandig seksisme van deelnemers
gerelateerd aan lagere geschiktheid, voor de mannelijke kandidaat (“Christopher”)
aan hogere geschiktheid



Positioneel (groepen)

3

, Samenstelling van bedrijf maakt vrouwen/ouderen minder welkom
 In een jonge startup zal een oudere kandidaat mogelijk minder kans maken of zelf afhaken

Interpersoonlijk (relaties)
Een opmerking van student naast je activeerde een stereotype
 interacties tussen mensen

Als de omgeving de stereotypen (ir)relevant maakt, zal dit een effect hebben op je oordeel
vb. De voorzitter van de sollicitatiecommissie heeft net een seksistische opmerking gemaakt
vb. Medestudent zei ‘die kale ziet er een seut uit’



Intrapersoonlijk (persoon in context)
Stereotypen sturen je oordeel over de kwaliteiten van de kandidaat
 omwille van jezelf




 Al deze niveaus van verklaring zijn waar en relevant.

Reductionisme = als je probeert het hele fenomeen terug te brengen tot één enkel niveau van
verklaring




4