Gezondheidsprobleem Jirra
Akami
Namen -AVG
Tutor -AVG
Groep -AVG
Opleiding HBO Verpleegkunde
Studieonderdeel Verpleegkunde
Datum + periode 24-03-2023, KBS 4
, Gezondheidsprobleem Jirra Akami
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Analyse van het gezondheidsprobleem......................................................................................2
1.1 Het gezondheidsprobleem.............................................................................................................................3
1.1.1 Overwicht in het algemeen.........................................................................................................................3
1.1.2 Morbiditeit..................................................................................................................................................3
1.1.3 Prevalentie...................................................................................................................................................4
1.1.4 Incidentie.....................................................................................................................................................5
1.1.5 Gezondheidsverschillen...............................................................................................................................5
1.1.6 Mortaliteit...................................................................................................................................................6
1.1.7 Kosten..........................................................................................................................................................6
1.2 Lalonde model................................................................................................................................................8
1.3 Screeningsmethode........................................................................................................................................9
1.4 Het ASE model..............................................................................................................................................13
1.4.1 Het ASE model van Jirra............................................................................................................................13
Hoofdstuk 2: definiëren van doelen............................................................................................................. 15
2.1 Stages of change..........................................................................................................................................15
2.2 Doelen..........................................................................................................................................................16
Hoofdstuk 3: Methoden en theorieën om intentie en gedrag te veranderen.................................................20
Hoofdstuk 4: Ontwerp van de gezondheidskundige interventie....................................................................22
Motiverende gespreksvoering...........................................................................................................................22
Gezinstherapie....................................................................................................................................................22
Weerstandstraining............................................................................................................................................23
E-health interventies:................................................................................................................................... 23
‘Ommetje app’....................................................................................................................................................23
Voedingsmeter app............................................................................................................................................24
Zelfmonitoring: boomplan.................................................................................................................................25
Hoofdstuk 5: Implementatieplan.................................................................................................................. 27
Literatuurlijst............................................................................................................................................... 31
Bijlage 1: Casus Jirra Akami ......................................................................................................................... 34
Familiesituatie....................................................................................................................................................34
Huidige situatie..................................................................................................................................................34
Hoofdstuk 1: Analyse van het gezondheidsprobleem
In dit hoofdstuk wordt stap 1 van intervention mapping uitgewerkt. Het
gezondheidsprobleem van Jirra (zie bijlage 1) wordt vastgesteld en er wordt een analyse
gemaakt van zijn gezondheidsprobleem aan de hand van gezondheidsindicatoren met als
2
, Gezondheidsprobleem Jirra Akami
doel een inzicht te krijgen in het gezondheidsprobleem. Ook wordt er gekeken naar de
relatie tussen het gezondheidsprobleem en de omgeving en het gezondheidsprobleem en
het (gezondheids)gedrag (Sassen, 2018).
1.1 Het gezondheidsprobleem
Het gezondheidsprobleem van Jirra Akami is zijn overgewicht. Jirra weegt 34 kilogram en is
120 cm lang. Het BMI, Body Mass Index, van Jirra is 23,8. Dit is te hoog (Voedingscentrum,
z.d.-a). Zie figuur 1. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een
persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om inzicht te geven in iemand zijn gewicht
(Volksgezondheid en zorg, 2022).
Figuur 1 - BMI uitrekenen van Jirra (Voedingscentrum, z.d.-a).
1.1.1 Overwicht in het algemeen
Bij overgewicht en obesitas (ernstig overgewicht) is er te veel overtollig vet in het lichaam
opgeslagen. Mensen met overgewicht lopen meer gezondheidsrisico’s dan mensen met een
gezond gewicht. Naarmate het overgewicht groter is, treden de gezondheidsproblemen
vaker op en zijn ze ernstiger (Voedingscentrum, z.d.-b).
1.1.2 Morbiditeit
Ziekten gerelateerd aan overgewicht en obesitas zijn diabetes type 2 (suikerziekte), rug- en
gewrichtsklachten, hoge bloeddruk, galstenen, slaapapneu en bepaalde soorten kanker
(Voedingscentrum, z.d.-c). Het Maxima MC in Eindhoven heeft een diabetescentrum en
geeft in een artikel aan waarom overgewicht ongezond heeft, figuur 2. Ze kwamen uit op
acht gevolgen die samengaan met overgewicht. De balans in het lichaam is verstoord door
de grote hoeveelheden vet. De gevolgen daarvan zijn groot. Naast psychologische
aandoeningen als depressie en angststoornissen, kan een te hoog gewicht zorgen voor vele
lichamelijke gezondheidsrisico’s. Zo geeft obesitas een grotere kans op diabetes mellitus,
een verhoogd cholesterolgehalte en een verhoogde bloeddruk. Die factoren spelen weer een
rol bij cardiovasculaire aandoeningen. Zo is er een vergrote kans op een beroerte en een
hartinfarct. Ook is er sprake van een verhoogd risico op het krijgen van sommige vormen van
kanker.
Het overgewicht veroorzaakt extra druk op het lichaam wat voor gewrichtsklachten en ook
slaapapneu kan zorgen, met ernstige vermoeidheid tot gevolg. Verder kan ernstig
overgewicht, net als ondergewicht, zorgen voor menstruatieproblemen, verminderde
vruchtbaarheid en incontinentieproblemen (Maxima MC, 2018).
3
, Gezondheidsprobleem Jirra Akami
Figuur 2 - De acht gevolgen van overgewicht (Maxima Medische Centra, 2018.
1.1.3 Prevalentie
Van de kinderen van 4 tot en met 17 jaar oud had 15,9% in 2021 overgewicht (Er is sprake
van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) > ; 25 kg/m2), dit verschilt per kind en per
leeftijd, waarvan 12,3% matig overgewicht en 3,5% ernstig overgewicht (obesitas (er is
sprake van obesitas of ernstig overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2.)). Bij
kinderen en ouderen geldt deze waarden niet (Voedingscentrum, z.d.-a). Overgewicht komt
bij meisjes wat vaker voor bij 12-17-jarigen dan bij jongere kinderen van 4-11 jaar. Bij
jongens is dat andersom, maar de verschillen tussen de leeftijdsgroepen zijn kleiner. Deze
cijfers zijn gebaseerd op zelfrapportage van lengte en gewicht. Bij kinderen van 2-4 jaar zijn
gemeten gegevens over hun BMI vastgelegd in het Digitaal Dossier Jeugdgezondheid en
opgenomen in de database Jeugd in Beeld van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
(Volksgezondheid en zorg, 2022). Het percentage kinderen rond de 2 jaar met (ernstig of
matig) overgewicht is 8,0%.
4
Akami
Namen -AVG
Tutor -AVG
Groep -AVG
Opleiding HBO Verpleegkunde
Studieonderdeel Verpleegkunde
Datum + periode 24-03-2023, KBS 4
, Gezondheidsprobleem Jirra Akami
Inhoudsopgave
Hoofdstuk 1: Analyse van het gezondheidsprobleem......................................................................................2
1.1 Het gezondheidsprobleem.............................................................................................................................3
1.1.1 Overwicht in het algemeen.........................................................................................................................3
1.1.2 Morbiditeit..................................................................................................................................................3
1.1.3 Prevalentie...................................................................................................................................................4
1.1.4 Incidentie.....................................................................................................................................................5
1.1.5 Gezondheidsverschillen...............................................................................................................................5
1.1.6 Mortaliteit...................................................................................................................................................6
1.1.7 Kosten..........................................................................................................................................................6
1.2 Lalonde model................................................................................................................................................8
1.3 Screeningsmethode........................................................................................................................................9
1.4 Het ASE model..............................................................................................................................................13
1.4.1 Het ASE model van Jirra............................................................................................................................13
Hoofdstuk 2: definiëren van doelen............................................................................................................. 15
2.1 Stages of change..........................................................................................................................................15
2.2 Doelen..........................................................................................................................................................16
Hoofdstuk 3: Methoden en theorieën om intentie en gedrag te veranderen.................................................20
Hoofdstuk 4: Ontwerp van de gezondheidskundige interventie....................................................................22
Motiverende gespreksvoering...........................................................................................................................22
Gezinstherapie....................................................................................................................................................22
Weerstandstraining............................................................................................................................................23
E-health interventies:................................................................................................................................... 23
‘Ommetje app’....................................................................................................................................................23
Voedingsmeter app............................................................................................................................................24
Zelfmonitoring: boomplan.................................................................................................................................25
Hoofdstuk 5: Implementatieplan.................................................................................................................. 27
Literatuurlijst............................................................................................................................................... 31
Bijlage 1: Casus Jirra Akami ......................................................................................................................... 34
Familiesituatie....................................................................................................................................................34
Huidige situatie..................................................................................................................................................34
Hoofdstuk 1: Analyse van het gezondheidsprobleem
In dit hoofdstuk wordt stap 1 van intervention mapping uitgewerkt. Het
gezondheidsprobleem van Jirra (zie bijlage 1) wordt vastgesteld en er wordt een analyse
gemaakt van zijn gezondheidsprobleem aan de hand van gezondheidsindicatoren met als
2
, Gezondheidsprobleem Jirra Akami
doel een inzicht te krijgen in het gezondheidsprobleem. Ook wordt er gekeken naar de
relatie tussen het gezondheidsprobleem en de omgeving en het gezondheidsprobleem en
het (gezondheids)gedrag (Sassen, 2018).
1.1 Het gezondheidsprobleem
Het gezondheidsprobleem van Jirra Akami is zijn overgewicht. Jirra weegt 34 kilogram en is
120 cm lang. Het BMI, Body Mass Index, van Jirra is 23,8. Dit is te hoog (Voedingscentrum,
z.d.-a). Zie figuur 1. De BMI is een index die de verhouding tussen lengte en gewicht bij een
persoon weergeeft. De BMI wordt veel gebruikt om inzicht te geven in iemand zijn gewicht
(Volksgezondheid en zorg, 2022).
Figuur 1 - BMI uitrekenen van Jirra (Voedingscentrum, z.d.-a).
1.1.1 Overwicht in het algemeen
Bij overgewicht en obesitas (ernstig overgewicht) is er te veel overtollig vet in het lichaam
opgeslagen. Mensen met overgewicht lopen meer gezondheidsrisico’s dan mensen met een
gezond gewicht. Naarmate het overgewicht groter is, treden de gezondheidsproblemen
vaker op en zijn ze ernstiger (Voedingscentrum, z.d.-b).
1.1.2 Morbiditeit
Ziekten gerelateerd aan overgewicht en obesitas zijn diabetes type 2 (suikerziekte), rug- en
gewrichtsklachten, hoge bloeddruk, galstenen, slaapapneu en bepaalde soorten kanker
(Voedingscentrum, z.d.-c). Het Maxima MC in Eindhoven heeft een diabetescentrum en
geeft in een artikel aan waarom overgewicht ongezond heeft, figuur 2. Ze kwamen uit op
acht gevolgen die samengaan met overgewicht. De balans in het lichaam is verstoord door
de grote hoeveelheden vet. De gevolgen daarvan zijn groot. Naast psychologische
aandoeningen als depressie en angststoornissen, kan een te hoog gewicht zorgen voor vele
lichamelijke gezondheidsrisico’s. Zo geeft obesitas een grotere kans op diabetes mellitus,
een verhoogd cholesterolgehalte en een verhoogde bloeddruk. Die factoren spelen weer een
rol bij cardiovasculaire aandoeningen. Zo is er een vergrote kans op een beroerte en een
hartinfarct. Ook is er sprake van een verhoogd risico op het krijgen van sommige vormen van
kanker.
Het overgewicht veroorzaakt extra druk op het lichaam wat voor gewrichtsklachten en ook
slaapapneu kan zorgen, met ernstige vermoeidheid tot gevolg. Verder kan ernstig
overgewicht, net als ondergewicht, zorgen voor menstruatieproblemen, verminderde
vruchtbaarheid en incontinentieproblemen (Maxima MC, 2018).
3
, Gezondheidsprobleem Jirra Akami
Figuur 2 - De acht gevolgen van overgewicht (Maxima Medische Centra, 2018.
1.1.3 Prevalentie
Van de kinderen van 4 tot en met 17 jaar oud had 15,9% in 2021 overgewicht (Er is sprake
van overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) > ; 25 kg/m2), dit verschilt per kind en per
leeftijd, waarvan 12,3% matig overgewicht en 3,5% ernstig overgewicht (obesitas (er is
sprake van obesitas of ernstig overgewicht bij een Body Mass Index (BMI) ≥ 30 kg/m2.)). Bij
kinderen en ouderen geldt deze waarden niet (Voedingscentrum, z.d.-a). Overgewicht komt
bij meisjes wat vaker voor bij 12-17-jarigen dan bij jongere kinderen van 4-11 jaar. Bij
jongens is dat andersom, maar de verschillen tussen de leeftijdsgroepen zijn kleiner. Deze
cijfers zijn gebaseerd op zelfrapportage van lengte en gewicht. Bij kinderen van 2-4 jaar zijn
gemeten gegevens over hun BMI vastgelegd in het Digitaal Dossier Jeugdgezondheid en
opgenomen in de database Jeugd in Beeld van het Nederlands Centrum Jeugdgezondheid
(Volksgezondheid en zorg, 2022). Het percentage kinderen rond de 2 jaar met (ernstig of
matig) overgewicht is 8,0%.
4
