Samenvatting Jeugdrecht lesweek 1
Hoofdstuk 1: Inleiding recht
Doorgaans wordt er geschreven over wat men inhoudelijk wil bereiken met het recht:
rechtvaardigheid, gelijkheid, beschermen van de zwaksten en bijvoorbeeld conflictbeheersing. Wat
er precies moet worden bereikt, welk doel nagestreefd moet worden, hangt af van de politieke
keuzes. Het is de taak van de politiek om antwoord te geven op vragen als: heeft een alleenstaande
ouder met kleine kinderen recht op een bijstandsuitkering? Bij het vaststellen van rechtsregels wordt
antwoord gegeven op dit soort vragen, en zo wordt de inhoud van het recht vastgelegd. Deze inhoud
wordt dus door de politiek bepaald en verschilt (gedeeltelijk) van land tot land.
Daarnaast heeft het recht ook een ‘technisch’ doel: het ordenen van de samenleving en het geven
van regels om conflicten te voorkomen. Door de rechtsregels kan het samenleven van mensen
ordelijk verlopen. Zo weten bijvoorbeeld koper en verkoper, werkgever en werknemer, en de
jeugdige en de gemeente wat ze van elkaar mogen verwachten. Mochten ze toch een
meningsverschil krijgen, dan geeft het recht regels om dit meningsverschil op te lossen. Het recht is
het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
Het recht houdt zich met alle aspecten van de samenleving bezig. Om ordening aan te brengen in al
deze aspecten wordt het recht ingedeeld in verschillende onderdelen, die rechtsgebieden worden
genoemd. Het recht bestaat om te ordenen en dit wordt afgedwongen door middel van de wet. De
overheid stelt grenzen aan de vrijheid van ouders, mochten ouders deze grenzen overschrijden, grijpt
de overheid in (vrijheid met een schil er omheen). Alle rechtsregels zijn gebaseerd op waarden en
normen, deze hoeven niet juist te zijn.
Bij geregistreerd partnerschap hebben beiden ouders het gezag. Op grond van het BW wordt de
vrouwelijke partner moeder van het uit haar partner geboren kind, indien zij op het tijdstip van de
geboorte met de moeder is gehuwd. Voorwaarde is dat het kind is verwekt door kunstmatige
donorbevruchting.
Privaatrecht en publiekrecht
Privaatrecht kenmerkt zich door relaties tussen burgers onderling en het publiekrecht kenmerkt zich
door relaties tussen de overheid en de burger.
Staatsrecht (publiekrecht)
Het staatsrecht geeft de basisregels voor de organisatie van de overheid. Het biedt een beschrijving
van de verschillende organen van de overheid, zoals gemeenteraad en provinciale staten, het
beschrijft hun onderlinge verhouding, en het geeft regels voor de relatie tussen burger en overheid.
In het staatsrecht gaat het bijvoorbeeld over de taken van de regering en van de Tweede Kamer, over
de positie van ons staatshoofd, over het gemeentebestuur en over de rechten van de burgers in de
staat. De belangrijkste wet op het terrein van het staatsrecht is de Grondwet, die de basis biedt voor
onze staatsinrichting. Andere wetten zijn bijvoorbeeld: de Provinciewet, de Gemeentewet en de
Kieswet.
Bestuursrecht (publiekrecht)
Het staatsrecht geeft een ‘organisatieplaatje’ van de overheid. Het schetst de overheid ‘in ruste’. Ook
het bestuursrecht houdt zich met de overheid bezig, maar dan met de overheid ‘in actie’. Het
bestuursrecht geeft regels over de bestuurstaak van de overheid. De bestuurstaak is de ordenende
taak van de overheid (bijvoorbeeld zorg voor het onderwijs en de jeugdhulp). Het bestuursrecht
geeft regels voor de uitoefening van die veelzijdige bestuurstaak. Bij het uitoefenen van de
bestuurstaak komt de overheid vaak met (de belangen van) burgers in aanraking: jeugdhulp eisen
Hoofdstuk 1: Inleiding recht
Doorgaans wordt er geschreven over wat men inhoudelijk wil bereiken met het recht:
rechtvaardigheid, gelijkheid, beschermen van de zwaksten en bijvoorbeeld conflictbeheersing. Wat
er precies moet worden bereikt, welk doel nagestreefd moet worden, hangt af van de politieke
keuzes. Het is de taak van de politiek om antwoord te geven op vragen als: heeft een alleenstaande
ouder met kleine kinderen recht op een bijstandsuitkering? Bij het vaststellen van rechtsregels wordt
antwoord gegeven op dit soort vragen, en zo wordt de inhoud van het recht vastgelegd. Deze inhoud
wordt dus door de politiek bepaald en verschilt (gedeeltelijk) van land tot land.
Daarnaast heeft het recht ook een ‘technisch’ doel: het ordenen van de samenleving en het geven
van regels om conflicten te voorkomen. Door de rechtsregels kan het samenleven van mensen
ordelijk verlopen. Zo weten bijvoorbeeld koper en verkoper, werkgever en werknemer, en de
jeugdige en de gemeente wat ze van elkaar mogen verwachten. Mochten ze toch een
meningsverschil krijgen, dan geeft het recht regels om dit meningsverschil op te lossen. Het recht is
het geheel van overheidsregels dat de samenleving ordent.
Het recht houdt zich met alle aspecten van de samenleving bezig. Om ordening aan te brengen in al
deze aspecten wordt het recht ingedeeld in verschillende onderdelen, die rechtsgebieden worden
genoemd. Het recht bestaat om te ordenen en dit wordt afgedwongen door middel van de wet. De
overheid stelt grenzen aan de vrijheid van ouders, mochten ouders deze grenzen overschrijden, grijpt
de overheid in (vrijheid met een schil er omheen). Alle rechtsregels zijn gebaseerd op waarden en
normen, deze hoeven niet juist te zijn.
Bij geregistreerd partnerschap hebben beiden ouders het gezag. Op grond van het BW wordt de
vrouwelijke partner moeder van het uit haar partner geboren kind, indien zij op het tijdstip van de
geboorte met de moeder is gehuwd. Voorwaarde is dat het kind is verwekt door kunstmatige
donorbevruchting.
Privaatrecht en publiekrecht
Privaatrecht kenmerkt zich door relaties tussen burgers onderling en het publiekrecht kenmerkt zich
door relaties tussen de overheid en de burger.
Staatsrecht (publiekrecht)
Het staatsrecht geeft de basisregels voor de organisatie van de overheid. Het biedt een beschrijving
van de verschillende organen van de overheid, zoals gemeenteraad en provinciale staten, het
beschrijft hun onderlinge verhouding, en het geeft regels voor de relatie tussen burger en overheid.
In het staatsrecht gaat het bijvoorbeeld over de taken van de regering en van de Tweede Kamer, over
de positie van ons staatshoofd, over het gemeentebestuur en over de rechten van de burgers in de
staat. De belangrijkste wet op het terrein van het staatsrecht is de Grondwet, die de basis biedt voor
onze staatsinrichting. Andere wetten zijn bijvoorbeeld: de Provinciewet, de Gemeentewet en de
Kieswet.
Bestuursrecht (publiekrecht)
Het staatsrecht geeft een ‘organisatieplaatje’ van de overheid. Het schetst de overheid ‘in ruste’. Ook
het bestuursrecht houdt zich met de overheid bezig, maar dan met de overheid ‘in actie’. Het
bestuursrecht geeft regels over de bestuurstaak van de overheid. De bestuurstaak is de ordenende
taak van de overheid (bijvoorbeeld zorg voor het onderwijs en de jeugdhulp). Het bestuursrecht
geeft regels voor de uitoefening van die veelzijdige bestuurstaak. Bij het uitoefenen van de
bestuurstaak komt de overheid vaak met (de belangen van) burgers in aanraking: jeugdhulp eisen
