Praktisch verbintenissenrecht CJA-RVB 1A
Hoofdstuk 1 Rechtsfeiten.
Privaatrecht
Vermogensrecht Personenrecht
Goederenrecht Verbintenissenrecht
(persoon-goed) (persoon-persoon)
Privaatrecht: houdt zich bezig met alle juridische betrekkingen tussen burgers.
Vermogensrecht: regelt de verhoudingen die op geld waardeerbaar zijn, tussen burgers onderling.
Verbintenissenrecht: recht dat gaat over de rechtsrelatie tussen personen.
Goederenrecht: recht dat gaat over de rechtsrelatie tussen een persoon en een goed.
Natuurlijke persoon mens van blees en bloed
Rechtspersoon Bijv. NV of gemeente (staat gelijk aan natuurlijk persoon)
- zie figuur 1.2, blz 14: verschillende rechtsrelaties binnen verbintenissenrecht.
Verbintenis: Rechtsrelatie tussen twee personen, waarbij de ene partij verplicht is om een prestatie
te leveren, terwijl de andere partij hier recht op heeft.
Schuldenaar moet presteren
Schuldeiser Recht op prestatie
Schema rechtsfeiten, zie blauwe figuren boek. Compleet overzicht: figuur 1.7, blz 24 en papier!
Rechtsfeiten: Hebben een rechtsgevolg (volgens geldende recht).
Gewone feiten: Hebben geen rechtsgevolg.
Rechtsfeiten bestaan uit blote rechtsfeiten en rechtens relevante handelingen.
Blote rechtsfeiten: Geen handelingen, maar hebben wel een rechtsgevolg. Ze vinden hoe dan ook
plaats, zonder dat er een feitelijke handeling aan te pas komt.
- VB. geboorte dochter of overlijden iemand. Er is een rechtsfeit met rechtsgevolg.
Rechtens relevante handeling: Handeling met rechtsgevolg.
,Rechtens relevante handelingen bestaan uit rechtshandelingen en feitelijke handelingen
Feitelijke handelingen: Handelingen die wel rechtsgevolg hebben, maar die er niet op zijn gericht. De
handelende persoon had dus niet de bedoeling het rechtsgevolg tot stand te brengen.
- Bijv. per ongeluk een spiegel van een auto afrijden
Rechtshandelingen: Gericht op een rechtsgevolg. Er is een wilsuiting van de handelende persoon
noodzakelijk. Die wil heeft zich door een verklaring geopenbaard (bedoeling oogmerk, belangrijk).
- Bijv. huurovereenkomst sluiten
Eenzijdige rechtshandeling Het rechtsgevolg wordt door een persoon tot stand gebracht, zonder
dat de medewerking van een andere persoon nodig is.
- Wilsuiting van een persoon, gericht op een bepaald rechtsgevolg.
VB: opstellen testament.
Meerzijdige rechtshandeling Noodzakelijk dat twee personen een bepaald rechtsgevolg tot stand
willen brengen.
- Wilsuiting beide partijen vereist (gericht op zelfde rechtsgevolg).
Eenzijdige rechtshandelingen kunnen worden onderverdeeld in persoonsgerichte en niet-
persoonsgerichte eenzijdige rechtshandelingen.
Persoonsgerichte rechtshandelingen Door een van beide partijen, gericht tot de andere partij.
- Bijv. huurperiode opzeggen bij verhuurder.
Niet-persoonsgerichte rechtshandelingen Door een van beide partijen, niet gericht tot een
specifiek persoon.
-Bijv. aangifte doen van dochter buh burgerlijke stand, welke medewerker maakt niet uit.
Meerzijdige rechtshandelingen kunnen worden onderscheiden in overeenkomsten en andere
meerzijdige rechtshandelingen.
Andere meerzijdige rechtshandelingen vb. notulen tijdens vergadering.
Overeenkomst Meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer
andere een verbintenis aangaan.
Overeenkomsten kunnen worden onderverdeeld in verbintenisscheppende overeenkomsten en
andere overeenkomsten.
Andere overeenkomsten vb huwelijk, verplichtingen vloene niet voort uit wilsverklaring partijen,
maar uit de wet.
Verbintenisscheppende / Obligatoire overeenkomst Ontstaan één of meerdere verbintenissen
tussen partijen.
Verbintenisschepende overeenkomsten bestaan weer uit:
Eenzijdige overeenkomsten Schept slechts voor een van beide partijen verplichting.
-vb. schenking
Meerzijdige / Wederkerige overeenkomst Beide partijen hebben verplichtingen jegens elkaar.
, H2 Rechtshandelingen en overeenkomsten
Rechtshandeling Handeling gericht op een rechtsgevolg.
Overeenkomst Meerzijdige rechtshandeling, gericht op een rechtsgevolg, waarbij partijen een of
meerdere verbintenissen met elkaar aangaan.
2.1 Rechtshandelingen
Een natuurlijk persoon is in beginsel handelingsbekwaam en mag zelfstandige rechtshandelingen
verrichten (art 3:32).
Voorbehoud: In de wet kan zijn opgenomen dat iemand handelingsonbekwaam is.
Wanneer ben je handelingsonbekwaam?
1. De wet bepaalt dat minderjarigen (-18) slechts bekwaam zijn om rechtshandelingen te verrichten,
wanneer zij dat doen met toestemming of veronderstelde toestemming van hun ouders.
- VB. veronderstelde toestemming: als een kind een blikje cola koopt, wordt er vanuit gegaan dat dat
mag van de ouders. Als een 12-jarige bijv een computer koopt, wordt er niet vanuit gegaan dat het
mag van de ouders.
2. Meerderjarigen die niet in staat worden geacht om zelfstandig rechtshandelingen te verrichten en
door de rechter onder curatele zijn gesteld.
- mag alleen rechtshandelingen verrichten met toestemming van curator (persoon komt in
curateleregister).
Handelingsbekwaamheid wordt soms verward met beschikkingsbevoegdheid Het recht om te
vervreemden. Om een rechtsgeldige eigendomsoverdacht tot stand te brengen, dient de
vervreemder beschikkingsbevoegd te zijn.
- Betekent dat een eigenaar een zaak mag verkopen of schenken (vervreemden).
Een rechtshandeling komt tot stand door een wilsverklaring Er is sprake van een wil die gericht is
op een bepaald rechtsgevolg. Deze wil moet zijn geopenbaard d.m.v. een verklaring. De
wilsverklaring is vormvrij (kan dus mondeling, schriftelijk, stilzwijgend etc. gedaan worden).
Als niet aan 1. Wil gericht op bepaald rechtsgevolg én 2. Openbaart wil door verklaring, wordt
voldaan komt er geen rechtshandeling tot stand.
- De wilsverklaring heeft pas effect als deze verklaring de persoon tot wie het gericht is heeft bereikt.
De verklaring tot de persoon kan worden ingetrokken tot hij de persoon heeft bereikt.
Geestelijke stoornis.
In beginsel kan een persoon met een geestelijke stoornis een verklaring doen. Wanneer een persoon
met een geestelijke stoornis een verklaring doet, ontbreekt de daarbij behorende wil als de stoornis
hem belemmert in een redelijke waardering van zijn eigen belangen. Voorts ontbreekt de wil
wanneer de rechtshandeling nadelig is voor de geestelijk gestoorde.
- Uitzondering: Als de nadeligheid voor de gestoorde niet te overzien was, wordt ervan uitgegaan dat
de wil aanwezig was.
Hoofdstuk 1 Rechtsfeiten.
Privaatrecht
Vermogensrecht Personenrecht
Goederenrecht Verbintenissenrecht
(persoon-goed) (persoon-persoon)
Privaatrecht: houdt zich bezig met alle juridische betrekkingen tussen burgers.
Vermogensrecht: regelt de verhoudingen die op geld waardeerbaar zijn, tussen burgers onderling.
Verbintenissenrecht: recht dat gaat over de rechtsrelatie tussen personen.
Goederenrecht: recht dat gaat over de rechtsrelatie tussen een persoon en een goed.
Natuurlijke persoon mens van blees en bloed
Rechtspersoon Bijv. NV of gemeente (staat gelijk aan natuurlijk persoon)
- zie figuur 1.2, blz 14: verschillende rechtsrelaties binnen verbintenissenrecht.
Verbintenis: Rechtsrelatie tussen twee personen, waarbij de ene partij verplicht is om een prestatie
te leveren, terwijl de andere partij hier recht op heeft.
Schuldenaar moet presteren
Schuldeiser Recht op prestatie
Schema rechtsfeiten, zie blauwe figuren boek. Compleet overzicht: figuur 1.7, blz 24 en papier!
Rechtsfeiten: Hebben een rechtsgevolg (volgens geldende recht).
Gewone feiten: Hebben geen rechtsgevolg.
Rechtsfeiten bestaan uit blote rechtsfeiten en rechtens relevante handelingen.
Blote rechtsfeiten: Geen handelingen, maar hebben wel een rechtsgevolg. Ze vinden hoe dan ook
plaats, zonder dat er een feitelijke handeling aan te pas komt.
- VB. geboorte dochter of overlijden iemand. Er is een rechtsfeit met rechtsgevolg.
Rechtens relevante handeling: Handeling met rechtsgevolg.
,Rechtens relevante handelingen bestaan uit rechtshandelingen en feitelijke handelingen
Feitelijke handelingen: Handelingen die wel rechtsgevolg hebben, maar die er niet op zijn gericht. De
handelende persoon had dus niet de bedoeling het rechtsgevolg tot stand te brengen.
- Bijv. per ongeluk een spiegel van een auto afrijden
Rechtshandelingen: Gericht op een rechtsgevolg. Er is een wilsuiting van de handelende persoon
noodzakelijk. Die wil heeft zich door een verklaring geopenbaard (bedoeling oogmerk, belangrijk).
- Bijv. huurovereenkomst sluiten
Eenzijdige rechtshandeling Het rechtsgevolg wordt door een persoon tot stand gebracht, zonder
dat de medewerking van een andere persoon nodig is.
- Wilsuiting van een persoon, gericht op een bepaald rechtsgevolg.
VB: opstellen testament.
Meerzijdige rechtshandeling Noodzakelijk dat twee personen een bepaald rechtsgevolg tot stand
willen brengen.
- Wilsuiting beide partijen vereist (gericht op zelfde rechtsgevolg).
Eenzijdige rechtshandelingen kunnen worden onderverdeeld in persoonsgerichte en niet-
persoonsgerichte eenzijdige rechtshandelingen.
Persoonsgerichte rechtshandelingen Door een van beide partijen, gericht tot de andere partij.
- Bijv. huurperiode opzeggen bij verhuurder.
Niet-persoonsgerichte rechtshandelingen Door een van beide partijen, niet gericht tot een
specifiek persoon.
-Bijv. aangifte doen van dochter buh burgerlijke stand, welke medewerker maakt niet uit.
Meerzijdige rechtshandelingen kunnen worden onderscheiden in overeenkomsten en andere
meerzijdige rechtshandelingen.
Andere meerzijdige rechtshandelingen vb. notulen tijdens vergadering.
Overeenkomst Meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer
andere een verbintenis aangaan.
Overeenkomsten kunnen worden onderverdeeld in verbintenisscheppende overeenkomsten en
andere overeenkomsten.
Andere overeenkomsten vb huwelijk, verplichtingen vloene niet voort uit wilsverklaring partijen,
maar uit de wet.
Verbintenisscheppende / Obligatoire overeenkomst Ontstaan één of meerdere verbintenissen
tussen partijen.
Verbintenisschepende overeenkomsten bestaan weer uit:
Eenzijdige overeenkomsten Schept slechts voor een van beide partijen verplichting.
-vb. schenking
Meerzijdige / Wederkerige overeenkomst Beide partijen hebben verplichtingen jegens elkaar.
, H2 Rechtshandelingen en overeenkomsten
Rechtshandeling Handeling gericht op een rechtsgevolg.
Overeenkomst Meerzijdige rechtshandeling, gericht op een rechtsgevolg, waarbij partijen een of
meerdere verbintenissen met elkaar aangaan.
2.1 Rechtshandelingen
Een natuurlijk persoon is in beginsel handelingsbekwaam en mag zelfstandige rechtshandelingen
verrichten (art 3:32).
Voorbehoud: In de wet kan zijn opgenomen dat iemand handelingsonbekwaam is.
Wanneer ben je handelingsonbekwaam?
1. De wet bepaalt dat minderjarigen (-18) slechts bekwaam zijn om rechtshandelingen te verrichten,
wanneer zij dat doen met toestemming of veronderstelde toestemming van hun ouders.
- VB. veronderstelde toestemming: als een kind een blikje cola koopt, wordt er vanuit gegaan dat dat
mag van de ouders. Als een 12-jarige bijv een computer koopt, wordt er niet vanuit gegaan dat het
mag van de ouders.
2. Meerderjarigen die niet in staat worden geacht om zelfstandig rechtshandelingen te verrichten en
door de rechter onder curatele zijn gesteld.
- mag alleen rechtshandelingen verrichten met toestemming van curator (persoon komt in
curateleregister).
Handelingsbekwaamheid wordt soms verward met beschikkingsbevoegdheid Het recht om te
vervreemden. Om een rechtsgeldige eigendomsoverdacht tot stand te brengen, dient de
vervreemder beschikkingsbevoegd te zijn.
- Betekent dat een eigenaar een zaak mag verkopen of schenken (vervreemden).
Een rechtshandeling komt tot stand door een wilsverklaring Er is sprake van een wil die gericht is
op een bepaald rechtsgevolg. Deze wil moet zijn geopenbaard d.m.v. een verklaring. De
wilsverklaring is vormvrij (kan dus mondeling, schriftelijk, stilzwijgend etc. gedaan worden).
Als niet aan 1. Wil gericht op bepaald rechtsgevolg én 2. Openbaart wil door verklaring, wordt
voldaan komt er geen rechtshandeling tot stand.
- De wilsverklaring heeft pas effect als deze verklaring de persoon tot wie het gericht is heeft bereikt.
De verklaring tot de persoon kan worden ingetrokken tot hij de persoon heeft bereikt.
Geestelijke stoornis.
In beginsel kan een persoon met een geestelijke stoornis een verklaring doen. Wanneer een persoon
met een geestelijke stoornis een verklaring doet, ontbreekt de daarbij behorende wil als de stoornis
hem belemmert in een redelijke waardering van zijn eigen belangen. Voorts ontbreekt de wil
wanneer de rechtshandeling nadelig is voor de geestelijk gestoorde.
- Uitzondering: Als de nadeligheid voor de gestoorde niet te overzien was, wordt ervan uitgegaan dat
de wil aanwezig was.
