Handels- en financiële
verrichtingen
UGent - Handelswetenschappen
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
Inhoud
Module 1 : Handelsverrichtingen ................................................................................................................................ 4
Hoofdstuk 1 – Waarom handel? .................................................................................................................................. 4
1 Welvaartsvoordelen ............................................................................................................................................. 4
Hoofdstuk 2 – Incoterms (niet kennen) ....................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 3 – Handelsdocumenten ............................................................................................................................ 4
1 Cognossement of connossement .......................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 4 – Betalingstechnieken ............................................................................................................................. 4
1 Documentair incasso ............................................................................................................................................ 5
2 Documentair krediet ............................................................................................................................................ 5
Hoofdstuk 5 – Financieringstechnieken ....................................................................................................................... 5
1 Discontokrediet .................................................................................................................................................... 5
1.1 Cedentendiscontokrediet......................................................................................................................... 5
1.2 Leveranciersdiscontokrediet .................................................................................................................... 6
2 Acceptkrediet ....................................................................................................................................................... 6
3 Factoring .............................................................................................................................................................. 6
3.1 Factoring zonder verhaal ............................................................................................................................... 6
3.2 Factoring met verhaal .................................................................................................................................... 6
Hoofdstuk 6 – Technieken van risico-indekking ........................................................................................................... 7
1 Valuta .................................................................................................................................................................. 7
1.1 Termijncontract ....................................................................................................................................... 7
1.2 Optie ....................................................................................................................................................... 9
2 Rente ................................................................................................................................................................. 11
2.1 Termijncontract ........................................................................................................................................... 11
2.2 Rente........................................................................................................................................................... 13
Module 2 : Financiële verrichtingen (beurs) .............................................................................................................. 15
Hoofdstuk 1 – Financiële markten / beurzen ............................................................................................................. 15
1 Algemeen ........................................................................................................................................................... 15
2 Voordelen financiële markten (niet kennen)....................................................................................................... 16
3 Soorten Financiële markten................................................................................................................................ 16
3.1 Primaire <-> secundaire markten ................................................................................................................. 16
3.2 Geldmarkten <-> kapitaalmarkten ............................................................................................................... 16
3.3 Concrete <-> abstracte markten .................................................................................................................. 16
3.4 Prijsgedreven <-> ordergedreven markten................................................................................................... 16
4 Euronext Brussel ................................................................................................................................................ 17
4.1 Belangrijkste financiële markten .................................................................................................................. 17
4.2 Deelmarkten................................................................................................................................................ 17
1
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
Hoofdstuk 2 – Obligaties ........................................................................................................................................... 17
1 Definitie ............................................................................................................................................................. 17
2 Kenmerken......................................................................................................................................................... 18
2.1 Naam van de emittent ................................................................................................................................. 18
2.2 & 2.3 Bedrag van emissie + nominale waarde .............................................................................................. 18
2.4 Nominale rente ........................................................................................................................................... 18
2.5 & 2.6 Looptijd + coupondatum .................................................................................................................... 18
2.7 Uitgifteprijs ................................................................................................................................................. 18
EXTRA Overige termen die kunnen vermeld staan : ........................................................................................... 18
3 Standaard-obligatie en varianten ....................................................................................................................... 19
3.1 Standaardeigenschap 1 : vaste en positieve rente ........................................................................................ 19
3.2 Standaardeigenschap 2 : binnenlandse obligatie.......................................................................................... 19
3.3 Standaardeigenschap 3 : niet achtergesteld of bevoorrecht ......................................................................... 19
3.4 Standaardeigenschap 4 : niet converteerbaar of met warrant...................................................................... 22
4 Primaire markt ................................................................................................................................................... 23
5 Secundaire markt ............................................................................................................................................... 24
6 Rendement : berekening .................................................................................................................................... 24
6.1 Lopend rendement ...................................................................................................................................... 24
6.2 Actuarieel rendement.................................................................................................................................. 24
7 Rendement : determinanten .............................................................................................................................. 25
7.1 Marktrente .................................................................................................................................................. 25
7.2 Kredietwaardigheid emittent ....................................................................................................................... 26
7.3 Andere determinanten ................................................................................................................................ 26
8 Duration ............................................................................................................................................................. 26
8.1 Belang van duration ........................................................................................................................................ 26
8.2 Verband tussen koers en rendement via duration ........................................................................................... 27
8.3 Berekening van duration ................................................................................................................................. 28
8.4 Toepassingen van duration .............................................................................................................................. 29
Hoofdstuk 3 – Aandelen ............................................................................................................................................ 29
1 Definitie ............................................................................................................................................................. 29
2 Beursintroductie en kapitaalverhoging ............................................................................................................... 29
2.1 Beursintroductie (niet kennen) .................................................................................................................... 29
2.2 Kapitaalverhoging ........................................................................................................................................ 29
3 Bepaling prijs aandeel ........................................................................................................................................ 29
3.1 Soorten beursorders .................................................................................................................................... 29
3.2 Orderboek ................................................................................................................................................... 29
3.3 Bepaling prijs aandeel ............................................................................................................................ 30
2
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
4 Determinanten prijs aandeel .............................................................................................................................. 30
4.1 Efficiënte – markthypothese versus behavioral finance hypothese .............................................................. 30
4.2 Determinanten prijs aandeel ....................................................................................................................... 31
4.3 Beursgolven (niet kennen) ........................................................................................................................... 32
5 Beursindexen ..................................................................................................................................................... 32
5.1 Definitie ...................................................................................................................................................... 32
5.2 Nut en toepassingen.................................................................................................................................... 32
5.3 Validiteit en betrouwbaarheid ..................................................................................................................... 32
5.4 Berekening .................................................................................................................................................. 32
5.5 Koersindex versus returnindex..................................................................................................................... 33
5.6 Samenstelling en gewichten (niet kennen) ................................................................................................... 33
5.7 Voorbeelden................................................................................................................................................ 33
6 Waardering van aandelen .................................................................................................................................. 33
6.1 Dividendrendement..................................................................................................................................... 33
6.2 Koers/winst (= price/earnings) ..................................................................................................................... 33
6.3 Price/earnings-to-growth (niet kennen) ....................................................................................................... 33
6.4 Koers/boekwaarde ...................................................................................................................................... 33
6.5 Actuarieel rendement.................................................................................................................................. 34
7 Risicoaversie en risicobeperking ......................................................................................................................... 34
7.1 Rendement en risico .................................................................................................................................... 34
7.2 Risicoaversie................................................................................................................................................ 34
7.3 Risicobeperking ........................................................................................................................................... 35
3
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
Module 1 : Handelsverrichtingen
Hoofdstuk 1 – Waarom handel?
1 Welvaartsvoordelen
• Tegenstelling oneindig aantal behoeften <-> eindig aantal beschikbare middelen
--> verplicht tot het maken van keuzes (men kan niet oneindig produceren)
• Doel : maximale hoeveelheid goederen produceren
• Hoe meer produceren ?
1. meer productiemiddelen (immigratie …)
2. technologische vooruitgang (betere machines …)
3. arbeidsorganisatie wijzigen ("Arbeidsverdeling & specialisatie")
• SOORTEN ARBEIDSORGANISATIE :
1. autarkie = maatschappij waarbij iedereen in eigen behoeften voorziet
• Voordeel : volledig onafhankelijk
• Nadeel : niet overal talentvol in (laag rendement)
2. arbeidsverdeling & specialisatie o.b.v. talenten
• Individuen herenigen zich in bedrijven en ondernemingen + handel
• Voordeel : land door geografische , klimatologische , technologische of andere redenen ->
comparatief kostenvoordeel bij productie van bepaalde zaken
• Nadeel : afhankelijk van derden , mogelijke omscholing van inwoners kan leiden tot frustratie
--> leidt tot meer goederen en diensten
Hoofdstuk 2 – Incoterms (niet kennen)
Hoofdstuk 3 – Handelsdocumenten
1 Cognossement of connossement
• Opgesteld en verstrekt door kapitein van schip of door scheepvaartmaatschappijen
• 3 FUNCTIES :
1. cognossement = een ontvangstbewijs
-> scheepvaartmaatschappij verklaart dat goederen ontvangen op schip zijn (omschrijving moet
voldoen aan werkelijkheid)
2. cognossement = een vervoerovereenkomst
-> scheepvaartmaatschappij verklaart akkoord te zijn om goederen van verschepingshaven naar
bestemmingshaven te vervoeren
3. cognossement = een waardepapier
-> bezitter van cognossement heeft recht op aflevering van de erin vermelde goederen
-> !! is geen eigendomstitel !! -> transporteur kan aangesteld zijn voor vervoer van goederen voor de
eigenaar van de goederen
Hoofdstuk 4 – Betalingstechnieken
Bij internationale handel -> gebrek aan vertrouwen tussen verkoper en koper
• Verkoper : wenst voorafbetaling
• Koper : wenst achterafbetaling
-> betalingstechnieken proberen zoveel mogelijk aan beide wensen te voldoen
4
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
1 Documentair incasso
• Betalingstechniek d.m.v. levering van documenten
• Voordeel koper : eerst documenten ontvangen + goederen versturen , dan betalen
• Voordeel verkoper : verkoper krijgt geld vooraleer goederen geleverd zijn
• Nadeel verkoper : koper kan betaling weigeren , maar goederen zijn al onderweg
-> oplossing : documentair krediet
2 Documentair krediet
• VERSCHIL : bank van koper garandeert betaling aan verkoper (bewijs d.m.v. documenten)
• NADEEL DOCUMENTAIR KREDIET : duurder dan documentair incasso
• Voordeel koper :
• Voordeel verkoper : eerst bevestiging krediet , dan goederen verzenden
• Bank van importeur neemt risico als importeur niet betaald
Hoofdstuk 5 – Financieringstechnieken
1 Discontokrediet
• Maakt gebruik van discontoverrichting = het verdisconteren (= verkopen) van wissel voor zijn vervaldag aan
bank
• Wissel of wisselbrief = een document waarin een schuldenaar ('betrokkene' van de wissel) bevestigt dat hij
een betalingsverplichting heeft op een toekomstige datum aan een schuldeiser ('trekker' van de wissel)
• 2 soorten
1.1 Cedentendiscontokrediet
• = cliëntendiscontokrediet
• Leverancier vraagt krediet aan bij zijn bank
• Leverancier krijgt betalingsuitstel
• Leverancier draagt kredietkosten
• (4) contante waarde = (nominale) waarde van wissel -
discontokosten
• Verkoper staat betalingsuitstel toe -> d.m.v. wissel krijgt hij nu al
geld van bank
• Verkoper betaalt onrechtstreeks terug -> koper betaalt aan bank
• Commissie bank = (4) contante waarde < (6) Betaling door koper
5
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
1.2 Leveranciersdiscontokrediet
• Koper vraagt krediet aan bij zijn bank
o Koper moet contant betalen
o Koper draagt kredietkosten
• (nominale) waarde wissel = schuld van koper bij verkoper
• (4) nominale waarde > contante waarde (verschil : discontokosten)
• Koper ontvangt geld van bank -> verkoper wordt contant betaald door bank ,
niet door koper
• Koper betaalt later terug aan zijn bank (7) = zelfde bedrag als (4) nominale waarde
2 Acceptkrediet
3 Factoring
• Leverancier geeft betalingsuitstel door facturen te verkopen aan factor
• Kopers kunnen geen gebruik maken van factoring !!
o Factor/factoringsmaatschappij = een financiële instelling
• 2 soorten :
3.1 Factoring zonder verhaal
• Factor geeft geen verhaal t.o.v. leverancier bij wanbetaling van koper
• Factor draagt risico bij faling van koper
3.2 Factoring met verhaal
• Factor geeft wel verhaal t.o.v. leverancier bij wanbetaling van koper
• Factor kan verlies recupereren bij verkoper
-> goedkoper dan factoring zonder verhaal
6
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
Hoofdstuk 6 – Technieken van risico-indekking
1 Valuta
• Mogelijkheid tot het lopen van wisselrisico of valutarisico
• Bescherming tegen veranderingen in wisselkoersen (bv. $/€-koers = waarde van 1 dollar in euro)
1.1 Termijncontract
= een valutatermijncontract
1.1.1 Importeur
VOORBEELD :
1. Ximport koopt op 01/04 $100 000 in VS & krijgt 3 maanden betalingsuitstel
• Risico : dollar stijgt in waarde
• Mogelijkheid : op 1 april $100 000 aanschaffen -> maar dit is ‘slapend’ geld
2. Beter : termijncontract afsluiten -> Ximport koopt $100 000 bij bank aan termijnkoers (vooraf vastgelegd)
• Berekening termijnkoers : (bank loopt geen wisselrisico)
1. Bank koopt op 01/04 $100 000 op wisselmarkt tegen contantkoers ($1 = €1,1) en betaalt €110 000
2. Bank gaat €110 000 lenen voor 3 maanden tegen 3% rente
-> rentelast = €110 000 * 3% * 3/12 = €825
3. Bank belegt $100 000 voor 3 maanden tegen 5% rente
-> renteopbrengst = $100 000 * 5% * 3/12 = $1250
4. Per gekochte $ wint bank 2% -> bank kan minder vragen per $ dan contantkoers
-> termijnkoers $ < contantkoers $ (WANT i $ > i €)
5. Disagio (= korting) voor klant -> $/€1,10 * 2% * 3/12 = $/€0,0055
6. Termijnkoers bepaald : contantkoers ($/€1,10) – disagio ($/€0,0055) = $/€1,0945
-> termijnkoers < contantkoers
7. 01/07 : Ximport betaald €109 450 voor $100 000 (bank betaald €109 450 eigen lening)
(VERONDERSTELLING : de bank maakt geen winst op een termijncontract)
3. Op 01/07 :
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,20
➔ MET CONTRACT : €109 450 betalen
➔ ZONDER CONTRACT : €120 000 betalen
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,00
➔ MET CONTRACT : €109 450 betalen
➔ ZONDER CONTRACT : €100 000 betalen
7
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
1.1.2 Exporteur
VOORBEELD :
1. Zexport verkoopt op 01/04 $100 000 in VS & geeft 3 maanden betalingsuitstel
• Risico : dollar daalt in waarde
2. Termijncontract afsluiten -> Zexport verkoopt $100 000 aan bank aan termijnkoers (verkoop op 01/04 MAAR
levering op 01/07)
• Berekening termijnkoers : (bank loopt geen wisselrisico)
1. Bank verkoopt op 01/04 $100 000 op wisselmarkt tegen contantkoers ($1 = €1,1) en krijgt €110 000
2. Bank leent die $100 000 voor 3 maanden tegen 5% rente
-> rentelast = €110 000 * 5% * 3/12 = $1250
3. Bank belegt €110 000 voor 3 maanden tegen 3% rente
-> renteopbrengst = €110 000 * 3% * 3/12 = €825
4. Per verhandelde $ verliest bank 2% -> bank zal minder betalen per $ dan contantkoers
-> termijnkoers $ < contantkoers $ (WANT i $ > i €)
5. (Dis)agio (= korting ; supplement) voor klant -> $/€1,10 * 2% * 3/12 = $/€0,0055
6. Termijnkoers bepaald : contantkoers ($/€1,10) – disagio ($/€0,0055) = $/€1,0945
-> termijnkoers < contantkoers
7. 01/07 : Zexport betaald $100 000 voor €109 450 (€550 renteverlies voor Zexport) (bank betaald
€100 000 eigen lening)
(VERONDERSTELLING : de bank maakt geen winst op een termijncontract)
OPMERKING : slechts 1 termijnkoers voor zowel exporteur als importeur voor bepaalde periode
3. Op 01/07 :
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,20
➔ MET CONTRACT : €109 450 ontvangen
➔ ZONDER CONTRACT : €120 000 ontvangen
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,00
➔ MET CONTRACT : €109 450 ontvangen
➔ ZONDER CONTRACT : €100 000 ontvangen
8
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
1.2 Optie
• Mogelijkheid om ook te profiteren van gunstige wisselkoersontwikkeling
1.2.1 Calloptie
= het recht om een actief (bv. Valuta) te kopen tegen een bepaalde uitoefenprijs
VOORBEELD :
1. Ximport koopt op 01/04 $100 000 in VS & krijgt 3 maanden betalingsuitstel
• Risico : dollar stijgt in waarde
2. Calloptie afsluiten -> Ximport koopt het recht om $100 000 bij bank te verwerven aan uitoefenprijs (bv.
$/€1,12)
• Een recht
• Niet gratis -> Ximport betaalt sowieso premie (bv. €1000)
Hoe lager de uitoefenprijs voor importeur , hoe hoger de premie . (verschillende uitoefenprijzen)
3. Op 01/07 :
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,20 -> CALLOPTIE = INTERESSANT
➔ MET OPTIE : $100 000 * $/€1,12 = €112 000
➔ ZONDER OPTIE : $100 000 * $/€1,20 = €120 000
DUS : €120 000 - €112 000 - €1 000 = €7 000 ‘winst’
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,04 -> CALLOPTIE = NIET INTERESSANT DUS NIET UITOEFENEN
➔ MET OPTIE : $100 000 * $/€1,04 = €104 000 + €1 000 = €105 000
➔ ZONDER OPTIE : $100 000 * $/€1,04 = €104 000
DUS : €105 000 - €104 000 = €1 000 ‘verlies’
9
verrichtingen
UGent - Handelswetenschappen
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
Inhoud
Module 1 : Handelsverrichtingen ................................................................................................................................ 4
Hoofdstuk 1 – Waarom handel? .................................................................................................................................. 4
1 Welvaartsvoordelen ............................................................................................................................................. 4
Hoofdstuk 2 – Incoterms (niet kennen) ....................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 3 – Handelsdocumenten ............................................................................................................................ 4
1 Cognossement of connossement .......................................................................................................................... 4
Hoofdstuk 4 – Betalingstechnieken ............................................................................................................................. 4
1 Documentair incasso ............................................................................................................................................ 5
2 Documentair krediet ............................................................................................................................................ 5
Hoofdstuk 5 – Financieringstechnieken ....................................................................................................................... 5
1 Discontokrediet .................................................................................................................................................... 5
1.1 Cedentendiscontokrediet......................................................................................................................... 5
1.2 Leveranciersdiscontokrediet .................................................................................................................... 6
2 Acceptkrediet ....................................................................................................................................................... 6
3 Factoring .............................................................................................................................................................. 6
3.1 Factoring zonder verhaal ............................................................................................................................... 6
3.2 Factoring met verhaal .................................................................................................................................... 6
Hoofdstuk 6 – Technieken van risico-indekking ........................................................................................................... 7
1 Valuta .................................................................................................................................................................. 7
1.1 Termijncontract ....................................................................................................................................... 7
1.2 Optie ....................................................................................................................................................... 9
2 Rente ................................................................................................................................................................. 11
2.1 Termijncontract ........................................................................................................................................... 11
2.2 Rente........................................................................................................................................................... 13
Module 2 : Financiële verrichtingen (beurs) .............................................................................................................. 15
Hoofdstuk 1 – Financiële markten / beurzen ............................................................................................................. 15
1 Algemeen ........................................................................................................................................................... 15
2 Voordelen financiële markten (niet kennen)....................................................................................................... 16
3 Soorten Financiële markten................................................................................................................................ 16
3.1 Primaire <-> secundaire markten ................................................................................................................. 16
3.2 Geldmarkten <-> kapitaalmarkten ............................................................................................................... 16
3.3 Concrete <-> abstracte markten .................................................................................................................. 16
3.4 Prijsgedreven <-> ordergedreven markten................................................................................................... 16
4 Euronext Brussel ................................................................................................................................................ 17
4.1 Belangrijkste financiële markten .................................................................................................................. 17
4.2 Deelmarkten................................................................................................................................................ 17
1
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
Hoofdstuk 2 – Obligaties ........................................................................................................................................... 17
1 Definitie ............................................................................................................................................................. 17
2 Kenmerken......................................................................................................................................................... 18
2.1 Naam van de emittent ................................................................................................................................. 18
2.2 & 2.3 Bedrag van emissie + nominale waarde .............................................................................................. 18
2.4 Nominale rente ........................................................................................................................................... 18
2.5 & 2.6 Looptijd + coupondatum .................................................................................................................... 18
2.7 Uitgifteprijs ................................................................................................................................................. 18
EXTRA Overige termen die kunnen vermeld staan : ........................................................................................... 18
3 Standaard-obligatie en varianten ....................................................................................................................... 19
3.1 Standaardeigenschap 1 : vaste en positieve rente ........................................................................................ 19
3.2 Standaardeigenschap 2 : binnenlandse obligatie.......................................................................................... 19
3.3 Standaardeigenschap 3 : niet achtergesteld of bevoorrecht ......................................................................... 19
3.4 Standaardeigenschap 4 : niet converteerbaar of met warrant...................................................................... 22
4 Primaire markt ................................................................................................................................................... 23
5 Secundaire markt ............................................................................................................................................... 24
6 Rendement : berekening .................................................................................................................................... 24
6.1 Lopend rendement ...................................................................................................................................... 24
6.2 Actuarieel rendement.................................................................................................................................. 24
7 Rendement : determinanten .............................................................................................................................. 25
7.1 Marktrente .................................................................................................................................................. 25
7.2 Kredietwaardigheid emittent ....................................................................................................................... 26
7.3 Andere determinanten ................................................................................................................................ 26
8 Duration ............................................................................................................................................................. 26
8.1 Belang van duration ........................................................................................................................................ 26
8.2 Verband tussen koers en rendement via duration ........................................................................................... 27
8.3 Berekening van duration ................................................................................................................................. 28
8.4 Toepassingen van duration .............................................................................................................................. 29
Hoofdstuk 3 – Aandelen ............................................................................................................................................ 29
1 Definitie ............................................................................................................................................................. 29
2 Beursintroductie en kapitaalverhoging ............................................................................................................... 29
2.1 Beursintroductie (niet kennen) .................................................................................................................... 29
2.2 Kapitaalverhoging ........................................................................................................................................ 29
3 Bepaling prijs aandeel ........................................................................................................................................ 29
3.1 Soorten beursorders .................................................................................................................................... 29
3.2 Orderboek ................................................................................................................................................... 29
3.3 Bepaling prijs aandeel ............................................................................................................................ 30
2
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
4 Determinanten prijs aandeel .............................................................................................................................. 30
4.1 Efficiënte – markthypothese versus behavioral finance hypothese .............................................................. 30
4.2 Determinanten prijs aandeel ....................................................................................................................... 31
4.3 Beursgolven (niet kennen) ........................................................................................................................... 32
5 Beursindexen ..................................................................................................................................................... 32
5.1 Definitie ...................................................................................................................................................... 32
5.2 Nut en toepassingen.................................................................................................................................... 32
5.3 Validiteit en betrouwbaarheid ..................................................................................................................... 32
5.4 Berekening .................................................................................................................................................. 32
5.5 Koersindex versus returnindex..................................................................................................................... 33
5.6 Samenstelling en gewichten (niet kennen) ................................................................................................... 33
5.7 Voorbeelden................................................................................................................................................ 33
6 Waardering van aandelen .................................................................................................................................. 33
6.1 Dividendrendement..................................................................................................................................... 33
6.2 Koers/winst (= price/earnings) ..................................................................................................................... 33
6.3 Price/earnings-to-growth (niet kennen) ....................................................................................................... 33
6.4 Koers/boekwaarde ...................................................................................................................................... 33
6.5 Actuarieel rendement.................................................................................................................................. 34
7 Risicoaversie en risicobeperking ......................................................................................................................... 34
7.1 Rendement en risico .................................................................................................................................... 34
7.2 Risicoaversie................................................................................................................................................ 34
7.3 Risicobeperking ........................................................................................................................................... 35
3
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
Module 1 : Handelsverrichtingen
Hoofdstuk 1 – Waarom handel?
1 Welvaartsvoordelen
• Tegenstelling oneindig aantal behoeften <-> eindig aantal beschikbare middelen
--> verplicht tot het maken van keuzes (men kan niet oneindig produceren)
• Doel : maximale hoeveelheid goederen produceren
• Hoe meer produceren ?
1. meer productiemiddelen (immigratie …)
2. technologische vooruitgang (betere machines …)
3. arbeidsorganisatie wijzigen ("Arbeidsverdeling & specialisatie")
• SOORTEN ARBEIDSORGANISATIE :
1. autarkie = maatschappij waarbij iedereen in eigen behoeften voorziet
• Voordeel : volledig onafhankelijk
• Nadeel : niet overal talentvol in (laag rendement)
2. arbeidsverdeling & specialisatie o.b.v. talenten
• Individuen herenigen zich in bedrijven en ondernemingen + handel
• Voordeel : land door geografische , klimatologische , technologische of andere redenen ->
comparatief kostenvoordeel bij productie van bepaalde zaken
• Nadeel : afhankelijk van derden , mogelijke omscholing van inwoners kan leiden tot frustratie
--> leidt tot meer goederen en diensten
Hoofdstuk 2 – Incoterms (niet kennen)
Hoofdstuk 3 – Handelsdocumenten
1 Cognossement of connossement
• Opgesteld en verstrekt door kapitein van schip of door scheepvaartmaatschappijen
• 3 FUNCTIES :
1. cognossement = een ontvangstbewijs
-> scheepvaartmaatschappij verklaart dat goederen ontvangen op schip zijn (omschrijving moet
voldoen aan werkelijkheid)
2. cognossement = een vervoerovereenkomst
-> scheepvaartmaatschappij verklaart akkoord te zijn om goederen van verschepingshaven naar
bestemmingshaven te vervoeren
3. cognossement = een waardepapier
-> bezitter van cognossement heeft recht op aflevering van de erin vermelde goederen
-> !! is geen eigendomstitel !! -> transporteur kan aangesteld zijn voor vervoer van goederen voor de
eigenaar van de goederen
Hoofdstuk 4 – Betalingstechnieken
Bij internationale handel -> gebrek aan vertrouwen tussen verkoper en koper
• Verkoper : wenst voorafbetaling
• Koper : wenst achterafbetaling
-> betalingstechnieken proberen zoveel mogelijk aan beide wensen te voldoen
4
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
1 Documentair incasso
• Betalingstechniek d.m.v. levering van documenten
• Voordeel koper : eerst documenten ontvangen + goederen versturen , dan betalen
• Voordeel verkoper : verkoper krijgt geld vooraleer goederen geleverd zijn
• Nadeel verkoper : koper kan betaling weigeren , maar goederen zijn al onderweg
-> oplossing : documentair krediet
2 Documentair krediet
• VERSCHIL : bank van koper garandeert betaling aan verkoper (bewijs d.m.v. documenten)
• NADEEL DOCUMENTAIR KREDIET : duurder dan documentair incasso
• Voordeel koper :
• Voordeel verkoper : eerst bevestiging krediet , dan goederen verzenden
• Bank van importeur neemt risico als importeur niet betaald
Hoofdstuk 5 – Financieringstechnieken
1 Discontokrediet
• Maakt gebruik van discontoverrichting = het verdisconteren (= verkopen) van wissel voor zijn vervaldag aan
bank
• Wissel of wisselbrief = een document waarin een schuldenaar ('betrokkene' van de wissel) bevestigt dat hij
een betalingsverplichting heeft op een toekomstige datum aan een schuldeiser ('trekker' van de wissel)
• 2 soorten
1.1 Cedentendiscontokrediet
• = cliëntendiscontokrediet
• Leverancier vraagt krediet aan bij zijn bank
• Leverancier krijgt betalingsuitstel
• Leverancier draagt kredietkosten
• (4) contante waarde = (nominale) waarde van wissel -
discontokosten
• Verkoper staat betalingsuitstel toe -> d.m.v. wissel krijgt hij nu al
geld van bank
• Verkoper betaalt onrechtstreeks terug -> koper betaalt aan bank
• Commissie bank = (4) contante waarde < (6) Betaling door koper
5
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
1.2 Leveranciersdiscontokrediet
• Koper vraagt krediet aan bij zijn bank
o Koper moet contant betalen
o Koper draagt kredietkosten
• (nominale) waarde wissel = schuld van koper bij verkoper
• (4) nominale waarde > contante waarde (verschil : discontokosten)
• Koper ontvangt geld van bank -> verkoper wordt contant betaald door bank ,
niet door koper
• Koper betaalt later terug aan zijn bank (7) = zelfde bedrag als (4) nominale waarde
2 Acceptkrediet
3 Factoring
• Leverancier geeft betalingsuitstel door facturen te verkopen aan factor
• Kopers kunnen geen gebruik maken van factoring !!
o Factor/factoringsmaatschappij = een financiële instelling
• 2 soorten :
3.1 Factoring zonder verhaal
• Factor geeft geen verhaal t.o.v. leverancier bij wanbetaling van koper
• Factor draagt risico bij faling van koper
3.2 Factoring met verhaal
• Factor geeft wel verhaal t.o.v. leverancier bij wanbetaling van koper
• Factor kan verlies recupereren bij verkoper
-> goedkoper dan factoring zonder verhaal
6
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
Hoofdstuk 6 – Technieken van risico-indekking
1 Valuta
• Mogelijkheid tot het lopen van wisselrisico of valutarisico
• Bescherming tegen veranderingen in wisselkoersen (bv. $/€-koers = waarde van 1 dollar in euro)
1.1 Termijncontract
= een valutatermijncontract
1.1.1 Importeur
VOORBEELD :
1. Ximport koopt op 01/04 $100 000 in VS & krijgt 3 maanden betalingsuitstel
• Risico : dollar stijgt in waarde
• Mogelijkheid : op 1 april $100 000 aanschaffen -> maar dit is ‘slapend’ geld
2. Beter : termijncontract afsluiten -> Ximport koopt $100 000 bij bank aan termijnkoers (vooraf vastgelegd)
• Berekening termijnkoers : (bank loopt geen wisselrisico)
1. Bank koopt op 01/04 $100 000 op wisselmarkt tegen contantkoers ($1 = €1,1) en betaalt €110 000
2. Bank gaat €110 000 lenen voor 3 maanden tegen 3% rente
-> rentelast = €110 000 * 3% * 3/12 = €825
3. Bank belegt $100 000 voor 3 maanden tegen 5% rente
-> renteopbrengst = $100 000 * 5% * 3/12 = $1250
4. Per gekochte $ wint bank 2% -> bank kan minder vragen per $ dan contantkoers
-> termijnkoers $ < contantkoers $ (WANT i $ > i €)
5. Disagio (= korting) voor klant -> $/€1,10 * 2% * 3/12 = $/€0,0055
6. Termijnkoers bepaald : contantkoers ($/€1,10) – disagio ($/€0,0055) = $/€1,0945
-> termijnkoers < contantkoers
7. 01/07 : Ximport betaald €109 450 voor $100 000 (bank betaald €109 450 eigen lening)
(VERONDERSTELLING : de bank maakt geen winst op een termijncontract)
3. Op 01/07 :
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,20
➔ MET CONTRACT : €109 450 betalen
➔ ZONDER CONTRACT : €120 000 betalen
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,00
➔ MET CONTRACT : €109 450 betalen
➔ ZONDER CONTRACT : €100 000 betalen
7
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
1.1.2 Exporteur
VOORBEELD :
1. Zexport verkoopt op 01/04 $100 000 in VS & geeft 3 maanden betalingsuitstel
• Risico : dollar daalt in waarde
2. Termijncontract afsluiten -> Zexport verkoopt $100 000 aan bank aan termijnkoers (verkoop op 01/04 MAAR
levering op 01/07)
• Berekening termijnkoers : (bank loopt geen wisselrisico)
1. Bank verkoopt op 01/04 $100 000 op wisselmarkt tegen contantkoers ($1 = €1,1) en krijgt €110 000
2. Bank leent die $100 000 voor 3 maanden tegen 5% rente
-> rentelast = €110 000 * 5% * 3/12 = $1250
3. Bank belegt €110 000 voor 3 maanden tegen 3% rente
-> renteopbrengst = €110 000 * 3% * 3/12 = €825
4. Per verhandelde $ verliest bank 2% -> bank zal minder betalen per $ dan contantkoers
-> termijnkoers $ < contantkoers $ (WANT i $ > i €)
5. (Dis)agio (= korting ; supplement) voor klant -> $/€1,10 * 2% * 3/12 = $/€0,0055
6. Termijnkoers bepaald : contantkoers ($/€1,10) – disagio ($/€0,0055) = $/€1,0945
-> termijnkoers < contantkoers
7. 01/07 : Zexport betaald $100 000 voor €109 450 (€550 renteverlies voor Zexport) (bank betaald
€100 000 eigen lening)
(VERONDERSTELLING : de bank maakt geen winst op een termijncontract)
OPMERKING : slechts 1 termijnkoers voor zowel exporteur als importeur voor bepaalde periode
3. Op 01/07 :
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,20
➔ MET CONTRACT : €109 450 ontvangen
➔ ZONDER CONTRACT : €120 000 ontvangen
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,00
➔ MET CONTRACT : €109 450 ontvangen
➔ ZONDER CONTRACT : €100 000 ontvangen
8
, Handels- en financiële verrichtingen - samenvatting
1.2 Optie
• Mogelijkheid om ook te profiteren van gunstige wisselkoersontwikkeling
1.2.1 Calloptie
= het recht om een actief (bv. Valuta) te kopen tegen een bepaalde uitoefenprijs
VOORBEELD :
1. Ximport koopt op 01/04 $100 000 in VS & krijgt 3 maanden betalingsuitstel
• Risico : dollar stijgt in waarde
2. Calloptie afsluiten -> Ximport koopt het recht om $100 000 bij bank te verwerven aan uitoefenprijs (bv.
$/€1,12)
• Een recht
• Niet gratis -> Ximport betaalt sowieso premie (bv. €1000)
Hoe lager de uitoefenprijs voor importeur , hoe hoger de premie . (verschillende uitoefenprijzen)
3. Op 01/07 :
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,20 -> CALLOPTIE = INTERESSANT
➔ MET OPTIE : $100 000 * $/€1,12 = €112 000
➔ ZONDER OPTIE : $100 000 * $/€1,20 = €120 000
DUS : €120 000 - €112 000 - €1 000 = €7 000 ‘winst’
• OFWEL : contantkoers : $1 = €1,04 -> CALLOPTIE = NIET INTERESSANT DUS NIET UITOEFENEN
➔ MET OPTIE : $100 000 * $/€1,04 = €104 000 + €1 000 = €105 000
➔ ZONDER OPTIE : $100 000 * $/€1,04 = €104 000
DUS : €105 000 - €104 000 = €1 000 ‘verlies’
9
