Actualiteitsbeginsel: principe waarbij er vanuit gegaan wordt dat
natuurprocessen in het verleden en heden op dezelfde manier
verlopen
Lithosfeer: aardkorst bestaande uit de oceanische-en continentale
korst. (Rijk aan silicium).
Asthenosfeer: plastisch/vloeiend gedeelte van de mantel.
Binnenkern: is vast, vinden kernreacties plaats → verwarmt
buitenkern.
Buitenkern:is vloeibaar → verwarmt de aardmantel.
Aardmantel: daar is convectiestroming in vast gesteente. Het vaste
gesteente in de bovenste laag van de mantel is rijk aan magnesium en
ijzer.
2 soorten aardkorst:
- Continentale aardkorst: bestaat uit graniet, is lichter en dikker.
- Oceanische aardkorst: bestaat uit basalt, is dunner en zwaarder.
Inwendige warmte (endogeen):
- Bij het ontstaan van de aarde kreeg de aarde al veel warmte mee
door de hete nevelgassen.
- Sommige gesteenten hebben radioactiviteit die warmte
veroorzaken (in de aarde).
- De vroegere meteorietinslagen zorgden voor warmte die ophoopte
in de aarde.
● Gedurende de eerste 100 miljoen jaar van het bestaan van de aarde zorgden inslagen van meteorieten
voor veel warmte → de aarde is opgesteld uit schillen met verschillende chemische samenstellingen.
Uitwendige warmte (exogeen):
De zon zorgt voor de uitwendige warmte, die weer invloed heeft op de exogene krachten die zich aan het
aardoppervlak afspelen
2 eigenschappen in vorming continenten:
- Vloeibaar water op het aardoppervlak.
- De inwendige gelaagdheid van de aarde.
● Gedurende de eerste 100 miljoen jaar van het bestaan van de aarde zorgden inslagen van meteorieten
voor veel warmte → de aarde is opgesteld uit schillen met verschillende chemische samenstellingen.
Sedimentgesteente: afzettingsgesteente, ontstaat door: sedimentatie → wegzakken sediment → ophopen +
samenpersen. Kenmerk is gelaagdheid en er zijn vaak fossielen in sedimentgesteente te vinden. Oorspronkelijke
sedimentdeeltjes kunnen zichtbaar zijn.
⤷ 2 soorten:
- Klastische gesteenten (zandsteen)
- Organische gesteenten/sedimenten (kalksteen)
, Metamorfgesteente: ontstaat wanneer sedimentgesteente of stollingsgesteente onder hoge druk en/of
temperatuur wordt omgevormd tot een ander gesteente. (Bijvoorbeeld: klei → schalie → leisteen)
Stollingsgesteente: dieptegesteente, ontstaat doordat magma of lava stolt (ophard). Er is geen gelaagdheid en er
zijn geen fossielen. Mineralen zijn zichtbaar als aparte vlekjes.
⤷ 2 soorten:
- Dieptegesteente: ontstaat als magma diep onder de aardkorst heel langzaam stolt.
- Uitvloeiingsgesteente: ontstaat wanneer lava uit de krater bij een uitbarsting over de helling van een
vulkaan afstroomt en snel stolt/afkoelt.
Kalksteen: sedimentgesteente dat ontstaat door de opeenhoping van (kalkhoudende) stoffelijke overblijfselen
van in zee levenden organismen.
Zandsteen: sedimentgesteente dat bestaat uit ineengedrukte en samengekitte zandkorrels.
Basalt: stollingsgesteente dat ontstaat door snelle afkoeling van lava bij een vulkaanuitbarsting.
Graniet: stollingsgesteente met zichtbare kristallen dat ontstaat bij langzame afkoeling van lava of magma.
Leisteen: metamorfgesteente dat is ontstaan uit kleisteen.
Marmer: metamorfgesteente dat is ontstaan uit kalksteen.
Bouwstenen van een gesteente:
Een gesteente is opgebouwd uit een mengsel van mineralen en/of organische
stoffen die in de natuur voorkomen. Een mineraal heeft een bepaalde chemische
eigenschap.
Gesteentekringloop: kringloop van de opbouw en afbouw van gesteente op aarde.
2 principes leeftijd aarde:
- Sediment wordt horizontaal afgezet (en daarna nog eventueel gekanteld op geplooid).
- Onderliggende laag is ouder dan de bovenliggende laag.
De geologische tijdschaal:
- Relatieve: met de 2 principes kon de ouderdom bepaald worden van gesteenten.
- Absolute: met radioactief verval van elementen in gesteenten kan absolute ouderdom bepaald worden.
Bevindingen van schuivende continenten:
- Flora en fauna op continenten vertonen overeenkomsten.
- Gesteenten in Zuid-Amerika en Afrika sluiten op elkaar aan.
- Verschillende continenten zijn in dezelfde tijd bedekt geweest met een grote ijskap.
Paleomagnetisme: het vaststellen van het aardmagnetische veld in oude gesteenteformaties.
Mid-oceanische rug: onderzees gebergteketen dat is ontstaan doordat mantelmateriaal bij een divergente
breukzone aan de oppervlakte komt en een bergrug heeft gevormd.
Seafloor spreading: bij de vorming van een mid-oceanische rug wordt gesteente gevormd die horizontaal
(divergent) naar de zijkanten worden verplaatst. (Bij een breuklijn).
Platentektoniek: processen waarbij platen ontstaan, bewegen en verdwijnen.
Theorieën platentektoniek:
- Drijven: de aardkorst drijft mee door convectiestromen.
- Ridge push (duwen): opstijgende magma duwt de aardkorst uit elkaar.
- Slab pull (trekken): de zware wegduikende oceaanbodem trekt de rest van de plaat weg.
Convectiestromen: stroming van vloeibaar en plastisch gesteente die in de mantel opwelt en onder de lithosfeer
afkoelt.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ilsemank. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.17. You're not tied to anything after your purchase.
