MODULE PEDIATRIE: KINDERORTHOPEDIE
INTRODUCTIE, TRAUMA, CONGENITALE AFWIJKINGEN VAN BOVENSTE LIDMAAT,
THORAX EN NEK
INTRODUCTIE
• Doel is kennismaking met verschillende ziektebeelden
• Examinering obv handouts van presentaties en syllabus.
• Examen is multiple choice
LICHAMELIJK ORTHOPEDISCH ONDERZOEK VAN HET KIND
• Inspectie begint in de wachtzaal en tijdens hetero anamnese
o Kind kan soms niet zo op zijn gemak zijn ➔ proberen momenten te kiezen als hij op zijn
gemaak
• Actief bewegingsonderzoek
o Volledige lidmaat met wervelzuil
• Passief bewegingsonderszoek
o Pijnlijk gewricht laatst ➔ anders kans dat onderzoek moeilijk verloopt en je niet zo veel info
gaat krijgen
o Steeds selectief werken
• Palpatie
o Voorzichtig
INLEIDING TRAUMATOLOGIE
• Risico gedrag
o Verschil in voorkomen van trauma bij jongens en meisjes ➔
vnl vanaf pre adolescentie
o Jongens gedurende jeugd en adolescentie 40% kans en bij
meisjes maar 25%
• In de zomermaanden meer fracturen
o Meer sportactiviteiten (bv trampoline)
• Groei
o Secundaire ossificatie centra
o Groei door groeischijven, minstens 1 per bot ➔ remodelleren van de fractuur
o Als breuk nabij of door de groeischijf loopt, gaat dit de groei beïnvloeden
In bovenste lidmaat: meeste groei thv schouder
en pols en minder rond elleboog. Bij knie meest
thv van knie en minder thv heup en enkel.
Verschillende groeikernen ontstaan op
verschillende momenten en gaan ook op
verschillende momenten sluiten.
1
, • Secundaire ossificatie kernen elleboog
o Belangrijk om te weten wanneer die zichtbaar worden ➔ soms verward met fractuur
o 6 ossificatiekernen (vb rond 1 jaar wordt capitellum zichtbaar)
SALTER HARRIS
Classificatie voor fracturen die doorheen
de groeischijven lopen = salter harris
classifcatie. Type 1: fractuur doorheen
groeischijf, maar weinig schade. Type 2:
net proximaal van groeischijf en erdoor.
Type 3: distaal van de groeischijf en
erdoor. Type 4: Zowel distaal als
proximaal doorheen de groeischijf. Type 5
is volledige distructie = komt weinig voor.
Naargelang u graad ook opbouwt heb je meer kans op een groeiarrest: type 1 heeft zeer weinig kans op
groeiarrest en type 5 heeft bijna zekerheid op groeiarrest.
Het feit dat die types te maken hebben met
kans op groeiarrest heeft te maken met
verschillende lagen die aanwezig zijn in een
groeischijf. De meest distale zone van
groeischijf is een rustzone waarbij rustende
bestaande inactieve kraakbeencellen
aanwezig zijn. Proximaal daarvan hebben we
de proliferatiezone waar chondroblasten
aanwezig zijn die nieuw kraakbeen
aanmaken. Hypertrofe zone met chondrocyten en maxtrix, dan calcificatiezone waarin de maxtix gaat
calcificeren en dan echt bot zal worden in de ossificatiezone; Bij type 5 Salter Harris heb je aantasting van al de
lagen = grote kans op groeiarrest.
SALTER HARRIS X?
Op linkerfoto = salter harris type 2: We zien proximaal van groeischijf
nog een stukje metafyse die aan het distale stuk van het fragment vast
zit. Dus breuk loopt proximaal en in de groeischijf.
Rechterfoto = salter harris type 3: we zien barst in epifyse
2
,INLEIDING
• Groeipercentages
o Niet elke groeischijf draagt even bij aan de groei: BL meeste groei thv proximale humerus en
distale radius en ulna ➔ meer kans op remoddelatie, in elleboog veel minder kans door
minder groei
• Mechanische eigenschappen van kinderbot tov volwassen bot:
o Piekbelasting is lager
▪ Sneller breuk
o Elasticiteit is hoger
▪ Hierdoor eerst plastische deformatie voordat
er een breuk ontstaat
o Plastische deformatie
GREENSTICK FRACTUUR (Groenhoutsfractuur)
Net als een jonge tak van een boom, die kan je eerst een beetje plooien voordat die doorbreekt. Een oude tak
kan je niet plooien en breekt gewoon. We noemen zo een knikje in het bot = groenhoutsfractuur.
INLEIDING
• Remodeleringsmogelijkheden bij kinderen zijn enorm
o Afhankelijk van leeftijd
o plaats van de fractuur
▪ hoe dichter bij groeischijf, hoe meer potentieel op remoddelatie
o richting van verplaatsing
▪ bv een distale radiusfractuur die in flexie of extensie afgekanteld staat dan is de
remoddelatie kans veel groter dan een rotatoire afkanteling
3
, • Groei en remodelering
o Afstand tot de groeischijf
o Welke groeischijf/bijdrage aan de groei
o Leeftijd/sluiting van groeischijf
o As van deviatie
• Tijd tot consolidatie variabel (femurfractuur)
o Sneller consolideren dan bij een volwassene
o Hangt ook van bot af: elleboog al na 3 a 4 weken geconsolideerd terwijl
femur fractuur eerder 6 weken zal zijn
• Richtlijnen?
o Geen algemene richtlijnen, fractuur per fractuur goed gaan bekijken
• Veel verschillende factoren die behandeling bepalen
DISTALE RADIUS FRACTUREN
Distale radius fractuur meestal gepaard met het verhaal van een val op de hand of de pols met
nadien een functionesa van het gewricht en soms een visibele deformatie zoals te zien op de foto.
Röntgen diagnostiek:
Voor distale radius fracturen RX pols AP/Lat Aan welke voorwaarden moet de rx
voldoen?
➔ Belangrijk om mooie face en profielopname te hebben. Op profiel moet je gewricht
tussen radius en carpus goed zien vnl voor intra – articulaire fracturen goed te
beoordelen. Op een goed profiel moet ook maanvormig lunatum te zien zijn distaal van
de radius en distaal van het lunatum het scaphoid die mooi zichtbaar moet zijn
Op face (denk dat ze hiermee gwn vooraanzicht bedoelt) inschieten op radiocarpaal
gewricht om carpalen op RX meenemen om deze ook te kunnen beoordelen
Relevante hoeken:
Zowel op face als op profiel. Op profiel
zien we een Palmaire tilt van de distale
radius van de schacht tov
gewrichtsoppervlak = 11 – 12°. Als
fractuur naar palmair of dorsaal is
afgekanteld zal dit groter of kleiner
zijn.
Op face ook radiale inclinatie rond 20 a 50° naar ulnair (kan veranderd zijn na een breuk)
➔ Bij verplaatsing spreken van verplaatsing van het dorsale tov proximale fragment
4
INTRODUCTIE, TRAUMA, CONGENITALE AFWIJKINGEN VAN BOVENSTE LIDMAAT,
THORAX EN NEK
INTRODUCTIE
• Doel is kennismaking met verschillende ziektebeelden
• Examinering obv handouts van presentaties en syllabus.
• Examen is multiple choice
LICHAMELIJK ORTHOPEDISCH ONDERZOEK VAN HET KIND
• Inspectie begint in de wachtzaal en tijdens hetero anamnese
o Kind kan soms niet zo op zijn gemak zijn ➔ proberen momenten te kiezen als hij op zijn
gemaak
• Actief bewegingsonderzoek
o Volledige lidmaat met wervelzuil
• Passief bewegingsonderszoek
o Pijnlijk gewricht laatst ➔ anders kans dat onderzoek moeilijk verloopt en je niet zo veel info
gaat krijgen
o Steeds selectief werken
• Palpatie
o Voorzichtig
INLEIDING TRAUMATOLOGIE
• Risico gedrag
o Verschil in voorkomen van trauma bij jongens en meisjes ➔
vnl vanaf pre adolescentie
o Jongens gedurende jeugd en adolescentie 40% kans en bij
meisjes maar 25%
• In de zomermaanden meer fracturen
o Meer sportactiviteiten (bv trampoline)
• Groei
o Secundaire ossificatie centra
o Groei door groeischijven, minstens 1 per bot ➔ remodelleren van de fractuur
o Als breuk nabij of door de groeischijf loopt, gaat dit de groei beïnvloeden
In bovenste lidmaat: meeste groei thv schouder
en pols en minder rond elleboog. Bij knie meest
thv van knie en minder thv heup en enkel.
Verschillende groeikernen ontstaan op
verschillende momenten en gaan ook op
verschillende momenten sluiten.
1
, • Secundaire ossificatie kernen elleboog
o Belangrijk om te weten wanneer die zichtbaar worden ➔ soms verward met fractuur
o 6 ossificatiekernen (vb rond 1 jaar wordt capitellum zichtbaar)
SALTER HARRIS
Classificatie voor fracturen die doorheen
de groeischijven lopen = salter harris
classifcatie. Type 1: fractuur doorheen
groeischijf, maar weinig schade. Type 2:
net proximaal van groeischijf en erdoor.
Type 3: distaal van de groeischijf en
erdoor. Type 4: Zowel distaal als
proximaal doorheen de groeischijf. Type 5
is volledige distructie = komt weinig voor.
Naargelang u graad ook opbouwt heb je meer kans op een groeiarrest: type 1 heeft zeer weinig kans op
groeiarrest en type 5 heeft bijna zekerheid op groeiarrest.
Het feit dat die types te maken hebben met
kans op groeiarrest heeft te maken met
verschillende lagen die aanwezig zijn in een
groeischijf. De meest distale zone van
groeischijf is een rustzone waarbij rustende
bestaande inactieve kraakbeencellen
aanwezig zijn. Proximaal daarvan hebben we
de proliferatiezone waar chondroblasten
aanwezig zijn die nieuw kraakbeen
aanmaken. Hypertrofe zone met chondrocyten en maxtrix, dan calcificatiezone waarin de maxtix gaat
calcificeren en dan echt bot zal worden in de ossificatiezone; Bij type 5 Salter Harris heb je aantasting van al de
lagen = grote kans op groeiarrest.
SALTER HARRIS X?
Op linkerfoto = salter harris type 2: We zien proximaal van groeischijf
nog een stukje metafyse die aan het distale stuk van het fragment vast
zit. Dus breuk loopt proximaal en in de groeischijf.
Rechterfoto = salter harris type 3: we zien barst in epifyse
2
,INLEIDING
• Groeipercentages
o Niet elke groeischijf draagt even bij aan de groei: BL meeste groei thv proximale humerus en
distale radius en ulna ➔ meer kans op remoddelatie, in elleboog veel minder kans door
minder groei
• Mechanische eigenschappen van kinderbot tov volwassen bot:
o Piekbelasting is lager
▪ Sneller breuk
o Elasticiteit is hoger
▪ Hierdoor eerst plastische deformatie voordat
er een breuk ontstaat
o Plastische deformatie
GREENSTICK FRACTUUR (Groenhoutsfractuur)
Net als een jonge tak van een boom, die kan je eerst een beetje plooien voordat die doorbreekt. Een oude tak
kan je niet plooien en breekt gewoon. We noemen zo een knikje in het bot = groenhoutsfractuur.
INLEIDING
• Remodeleringsmogelijkheden bij kinderen zijn enorm
o Afhankelijk van leeftijd
o plaats van de fractuur
▪ hoe dichter bij groeischijf, hoe meer potentieel op remoddelatie
o richting van verplaatsing
▪ bv een distale radiusfractuur die in flexie of extensie afgekanteld staat dan is de
remoddelatie kans veel groter dan een rotatoire afkanteling
3
, • Groei en remodelering
o Afstand tot de groeischijf
o Welke groeischijf/bijdrage aan de groei
o Leeftijd/sluiting van groeischijf
o As van deviatie
• Tijd tot consolidatie variabel (femurfractuur)
o Sneller consolideren dan bij een volwassene
o Hangt ook van bot af: elleboog al na 3 a 4 weken geconsolideerd terwijl
femur fractuur eerder 6 weken zal zijn
• Richtlijnen?
o Geen algemene richtlijnen, fractuur per fractuur goed gaan bekijken
• Veel verschillende factoren die behandeling bepalen
DISTALE RADIUS FRACTUREN
Distale radius fractuur meestal gepaard met het verhaal van een val op de hand of de pols met
nadien een functionesa van het gewricht en soms een visibele deformatie zoals te zien op de foto.
Röntgen diagnostiek:
Voor distale radius fracturen RX pols AP/Lat Aan welke voorwaarden moet de rx
voldoen?
➔ Belangrijk om mooie face en profielopname te hebben. Op profiel moet je gewricht
tussen radius en carpus goed zien vnl voor intra – articulaire fracturen goed te
beoordelen. Op een goed profiel moet ook maanvormig lunatum te zien zijn distaal van
de radius en distaal van het lunatum het scaphoid die mooi zichtbaar moet zijn
Op face (denk dat ze hiermee gwn vooraanzicht bedoelt) inschieten op radiocarpaal
gewricht om carpalen op RX meenemen om deze ook te kunnen beoordelen
Relevante hoeken:
Zowel op face als op profiel. Op profiel
zien we een Palmaire tilt van de distale
radius van de schacht tov
gewrichtsoppervlak = 11 – 12°. Als
fractuur naar palmair of dorsaal is
afgekanteld zal dit groter of kleiner
zijn.
Op face ook radiale inclinatie rond 20 a 50° naar ulnair (kan veranderd zijn na een breuk)
➔ Bij verplaatsing spreken van verplaatsing van het dorsale tov proximale fragment
4
