DEPARTMENT OF EUROPEAN, PUBLIC AND INTERNATIONAL LAW
HUMAN RIGHTS CENTRE
DEFINITIE, KENMERKEN, SOORTEN, HISTORIEK VAN EN KRITIEK OP DE MENSENRECHTEN
Vrijdag 7 oktober 2022 (restant 1)
Yves Haeck
www.humanrightsincontext.be
1
, BURGERLIJKE RECHTEN
◙ bescherming burger tegen *staat*
‒ recht op persoonlijke vrijheid
‒ recht op leven
‒ verbod van foltering
‒ recht op privacy
‒ vrijheid van godsdienst
Lettre de cachet
We bekijken nu de soorten mensenrechten: (1) categorieën en (2) generaties van
mensenrechten
De eerste categorie van mensenrechten zijn de burgerlijke rechten. Dit zijn rechten
die de burger beschermt tegen optreden van de overheid. We noemen ze ook wel
afweerrechten. Ze leggen een plicht op aan de overheid om niet tussen te komen in
de rechten van de burgers. Ze zijn opgekomen ten tijde van de Franse Revolutie.
Een van de bekendste voorbeelden van burgerlijke rechten is het recht op
persoonlijke vrijheid. In het Frankrijk van voor de Franse Revolutie kon de koning een
lettre de cachet uitvaardigen. Met dergelijke brieven gaf de koning de opdracht aan
een ambtenaar om een burger te arresteren en mee te nemen naar een eiland waar
deze persoon gevangen werd genomen. De Franse revolutie kwam hiertegen in
opstand met het recht op persoonlijke vrijheid.
Andere bekende burgerlijke rechten: recht op leven, verbod van foltering, vrijheid van
godsdienst en recht op privacy.
2
, POLITIEKE RECHTEN
◙ deelname burger in staat:
̶ recht op vrije verkiezingen
̶ vrijheid van vergadering
̶ vrijheid van vereniging
̶ vrijheid van meningsuiting
Natuurrecht → 18e eeuwse revoluties → 2 denkrichtingen/scholen:
- “democratie”: participatie
- “liberalisme”: individu – zonder inmenging
Ongeveer gelijktijdig zijn de politieke rechten opgekomen. Deze rechten maken het
mogelijk voor de burger om deel te nemen aan de uitoefening van het staatsgezag. Ze
zijn vooral opgekomen tijdens de Amerikaanse revolutie.
De belangrijkste politieke rechten zijn het recht op vrije verkiezingen, vrijheid van
vergadering, vrijheid van vereniging en vrijheid van meningsuiting.
→ De burgerlijke en de politieke rechten zijn opgekomen in dezelfde periode (de
periode van de revoluties). Deze twee categorieën van rechten vormen dan ook
samen de eerste generatie mensenrechten. Ze zijn vooral tot stand gekomen door
druk van de rijkere burgers.
3
HUMAN RIGHTS CENTRE
DEFINITIE, KENMERKEN, SOORTEN, HISTORIEK VAN EN KRITIEK OP DE MENSENRECHTEN
Vrijdag 7 oktober 2022 (restant 1)
Yves Haeck
www.humanrightsincontext.be
1
, BURGERLIJKE RECHTEN
◙ bescherming burger tegen *staat*
‒ recht op persoonlijke vrijheid
‒ recht op leven
‒ verbod van foltering
‒ recht op privacy
‒ vrijheid van godsdienst
Lettre de cachet
We bekijken nu de soorten mensenrechten: (1) categorieën en (2) generaties van
mensenrechten
De eerste categorie van mensenrechten zijn de burgerlijke rechten. Dit zijn rechten
die de burger beschermt tegen optreden van de overheid. We noemen ze ook wel
afweerrechten. Ze leggen een plicht op aan de overheid om niet tussen te komen in
de rechten van de burgers. Ze zijn opgekomen ten tijde van de Franse Revolutie.
Een van de bekendste voorbeelden van burgerlijke rechten is het recht op
persoonlijke vrijheid. In het Frankrijk van voor de Franse Revolutie kon de koning een
lettre de cachet uitvaardigen. Met dergelijke brieven gaf de koning de opdracht aan
een ambtenaar om een burger te arresteren en mee te nemen naar een eiland waar
deze persoon gevangen werd genomen. De Franse revolutie kwam hiertegen in
opstand met het recht op persoonlijke vrijheid.
Andere bekende burgerlijke rechten: recht op leven, verbod van foltering, vrijheid van
godsdienst en recht op privacy.
2
, POLITIEKE RECHTEN
◙ deelname burger in staat:
̶ recht op vrije verkiezingen
̶ vrijheid van vergadering
̶ vrijheid van vereniging
̶ vrijheid van meningsuiting
Natuurrecht → 18e eeuwse revoluties → 2 denkrichtingen/scholen:
- “democratie”: participatie
- “liberalisme”: individu – zonder inmenging
Ongeveer gelijktijdig zijn de politieke rechten opgekomen. Deze rechten maken het
mogelijk voor de burger om deel te nemen aan de uitoefening van het staatsgezag. Ze
zijn vooral opgekomen tijdens de Amerikaanse revolutie.
De belangrijkste politieke rechten zijn het recht op vrije verkiezingen, vrijheid van
vergadering, vrijheid van vereniging en vrijheid van meningsuiting.
→ De burgerlijke en de politieke rechten zijn opgekomen in dezelfde periode (de
periode van de revoluties). Deze twee categorieën van rechten vormen dan ook
samen de eerste generatie mensenrechten. Ze zijn vooral tot stand gekomen door
druk van de rijkere burgers.
3
