Inhoudsopgave
Thema A – Homeostase en fysiologische concepten.............................................................................3
Homeostase en de vitale orgaansystemen........................................................................................3
Fysiologische regelsystemen..............................................................................................................4
Inspanningstest..................................................................................................................................5
Hemodynamica..................................................................................................................................6
Gaswetten..........................................................................................................................................8
Zuur-base balans................................................................................................................................9
Thema B – Het cardiovasculaire systeem............................................................................................12
Anatomie hart..................................................................................................................................12
Actiepotentiaal................................................................................................................................17
Impulsvorming en geleiding.............................................................................................................19
Device pacemaker............................................................................................................................22
ECG maken en interpreteren...........................................................................................................23
Contractiemechanismen..................................................................................................................28
Excitatie-contractiekoppeling..........................................................................................................30
Hartspierfysiologie...........................................................................................................................31
Hartfunctie.......................................................................................................................................32
Zorgpaden/netwerken.....................................................................................................................34
Anatomie en microscopie vasculair systeem...................................................................................36
Vasculaire functie............................................................................................................................39
Cardiovasculaire interactie..............................................................................................................41
Neurale regeling..............................................................................................................................42
Humorale regeling...........................................................................................................................44
Thema C – Het ademhalingssysteem...................................................................................................48
Anatomie ademhalingssysteem.......................................................................................................48
Bouw ademstelsel en klinische aspecten.........................................................................................51
Longmechanica................................................................................................................................53
Gaswisseling en gastransport..........................................................................................................56
Ademregulatie.................................................................................................................................58
Ademregulatie: slaap en apneu.......................................................................................................61
Hart en longinteractie......................................................................................................................64
Longfunctie (spirometrie)................................................................................................................66
Roken: fysiologische effecten & global health.................................................................................68
Thema D – De nieren...........................................................................................................................71
1
,Microscopie en anatomie nieren 1..................................................................................................71
Microscopie en anatomie nieren 2..................................................................................................74
Klaring en GFR..................................................................................................................................77
Regeling van GFR en RBF.................................................................................................................80
Tubulaire functies 1.........................................................................................................................82
Tubulaire functies 2.........................................................................................................................85
Osmoregulatie.................................................................................................................................87
Volumeregulatie..............................................................................................................................89
Zuur-baseregulatie...........................................................................................................................92
Kaliumregulatie................................................................................................................................96
Hypertensie: renale aspecten..........................................................................................................99
Van fysiologie naar kliniek.............................................................................................................100
Embryologie/urogenitaalstelsel.....................................................................................................101
Farmacologie.................................................................................................................................105
Hypertensie: cardiovasculaire en pulmonale aspecten.................................................................106
Hartfalen: mechanismen, klinisch syndroom & epidemiologie......................................................107
Cardio-renaal syndroom................................................................................................................108
Practicum microscopie...................................................................................................................109
2
,Thema A – Homeostase en fysiologische concepten
Homeostase en de vitale orgaansystemen
Wat is homeostase?
o Het aanpassen (constant houden) van belangrijke biologische parameters die ervoor
kunnen zorgen dat het organisme normaal kan functioneren in variabele toestanden
o Het vermogen van meercellige organismen om het interne milieu in evenwicht te
houden, ondanks veranderingen in de omgeving waarin het organisme zich bevindt,
d.m.v. regelkringen
Wat zijn de stappen in het Control-loop diagram?
o Stimulus (produceert een verandering)
o Receptor (detecteert verandering)
o Input (informatie wordt verstuurd langs afferente pathways)
o Control center
o Output (informatie wordt verstuurd langs efferente pathways)
o Effector (respons veranderd stimulus en zorgt voor homeostase)
Welke drie vitale orgaansystemen zorgen voor homeostase en waar zorgen ze voor?
o Cardiovasculair systeem
Aan- en afvoer van o.a. brandstof om de samenstelling van cellen en
extracellulaire ruimte te optimaliseren
o Ademhalingssysteem
Aanvoer O2 en toevoer CO2, filteren van bloed en metabole functies
o Nieren en urinewegen
Afvalverwijdering, bloedsamenstelling, volume- en osmoregulatie
Welke soort regelsystemen zijn er?
o Open/gesloten
o Negatieve/positieve terugkoppeling
o Wel/geen feed forward
Wat is redundantie?
o Meerdere regelmechanismen voor een parameter
Hoe wordt homeostase bereikt?
o Intrinsiek (autoregulatie)
o Extrinsiek (centrale zenuwstelsel en endocriene systeem)
Hoe wordt homostase hersteld?
o Door middel van een feedbackloop (meestal negatieve feedback)
Wat is een positieve feedbackloop/positieve terugkoppeling?
o Er is dan sprake van een eindpunt, er wordt gestreefd naar een versterking of een
explosie
Wat is een negatieve feedbackloop/negatieve terugkoppeling?
o Alle organen die naar homeostase streven, door terugkoppeling wordt het proces
geremd
Welke regelsystemen maken gebruik van positieve terugkoppeling?
o Actiepotentialen
o Een bevalling
o Bloedstolling
o Orgasmen
Welke regelsystemen maken gebruik van negatieve terugkoppeling?
o De longen
o Het cardiovasculaire systeem
o De nieren
3
, o De schildklier
o De bijnieren
Welke organen helpen bij de glucosehomeostase?
o Onder andere de lever en de alvleesklier
Wat is de baroreceptor?
o Het is een soort drukmeter, het zorgt dat de bloeddruk binnen bepaalde grenzen
blijft
Fysiologische regelsystemen
Wat is een regelsysteem?
o Een complex dat een bepaald systeem bestuurt en zorgt dat het in orde blijft
Wat is de uitvoer?
o Een functie van de invoer
Wat is een open regelsysteem?
o Er vindt geen terugkoppeling plaats (maar misschien wel achteraf)
o Het uitgangssignaal heeft geen effect op het ingangssignaal (geen
terugkoppelingsfouten)
Welke soort open regelsystemen zijn er?
o Aan-uit regelsysteem: er wordt geheel overgegaan tot actie of helemaal niet (bv.
blaas van een niet-zindelijke baby)
o Proportioneel regelsystem: de mate van reactie kan naar wens geregeld worden (bv.
pupilreflectie)
Wat is een gesloten regelsysteem?
o Er vindt terugkoppeling plaats, het uitgangssignaal beïnvloed het ingangssignaal
Welke vereisten gelden voor een gesloten regelsysteem?
o Een sensor
o Een referentiewaarde
o Een controller
Wat is de functie van een sensor?
o Deze meet een waarde en vergelijkt het met de referentiewaarde
o Als de waarden niet overeenkomen, is er een ‘fout’
o De fout wordt doorgegeven aan de controller
Wat is de functie van een controller?
o De controller zet een proces in werking, waardoor de gemeten waarde en de
referentiewaarde dichter bij elkaar komen
Wat betekenen de volgende onderdelen in een blokdiagram?
o Blok: fysiologisch proces (zoals een orgaan)
o Pijl: signaal (positief of negatief)
o Rondje: optel- of aftreksom (ligt aan positief en/of negatief signaal)
Hoe bereken je het uitvoersignaal (r)?
o Invoersignaal (x) vermenigvuldigd met de waarde van het proces (A)
o r = Ax
Wat is een feedforward systeem?
o Het is een systeem waarbij al wordt gecorrigeerd voor een bepaalde handeling,
voordat deze het systeem heeft beïnvloed
Hoe werkt een feedforward systeem?
o Een stoorsignaal beïnvloed de geregelde waarde
o Een andere sensor meet de verstoring en geeft een signaal door aan de controller
o De controller laat een proces aangaan
Wat is het circadiaan ritme?
4
Thema A – Homeostase en fysiologische concepten.............................................................................3
Homeostase en de vitale orgaansystemen........................................................................................3
Fysiologische regelsystemen..............................................................................................................4
Inspanningstest..................................................................................................................................5
Hemodynamica..................................................................................................................................6
Gaswetten..........................................................................................................................................8
Zuur-base balans................................................................................................................................9
Thema B – Het cardiovasculaire systeem............................................................................................12
Anatomie hart..................................................................................................................................12
Actiepotentiaal................................................................................................................................17
Impulsvorming en geleiding.............................................................................................................19
Device pacemaker............................................................................................................................22
ECG maken en interpreteren...........................................................................................................23
Contractiemechanismen..................................................................................................................28
Excitatie-contractiekoppeling..........................................................................................................30
Hartspierfysiologie...........................................................................................................................31
Hartfunctie.......................................................................................................................................32
Zorgpaden/netwerken.....................................................................................................................34
Anatomie en microscopie vasculair systeem...................................................................................36
Vasculaire functie............................................................................................................................39
Cardiovasculaire interactie..............................................................................................................41
Neurale regeling..............................................................................................................................42
Humorale regeling...........................................................................................................................44
Thema C – Het ademhalingssysteem...................................................................................................48
Anatomie ademhalingssysteem.......................................................................................................48
Bouw ademstelsel en klinische aspecten.........................................................................................51
Longmechanica................................................................................................................................53
Gaswisseling en gastransport..........................................................................................................56
Ademregulatie.................................................................................................................................58
Ademregulatie: slaap en apneu.......................................................................................................61
Hart en longinteractie......................................................................................................................64
Longfunctie (spirometrie)................................................................................................................66
Roken: fysiologische effecten & global health.................................................................................68
Thema D – De nieren...........................................................................................................................71
1
,Microscopie en anatomie nieren 1..................................................................................................71
Microscopie en anatomie nieren 2..................................................................................................74
Klaring en GFR..................................................................................................................................77
Regeling van GFR en RBF.................................................................................................................80
Tubulaire functies 1.........................................................................................................................82
Tubulaire functies 2.........................................................................................................................85
Osmoregulatie.................................................................................................................................87
Volumeregulatie..............................................................................................................................89
Zuur-baseregulatie...........................................................................................................................92
Kaliumregulatie................................................................................................................................96
Hypertensie: renale aspecten..........................................................................................................99
Van fysiologie naar kliniek.............................................................................................................100
Embryologie/urogenitaalstelsel.....................................................................................................101
Farmacologie.................................................................................................................................105
Hypertensie: cardiovasculaire en pulmonale aspecten.................................................................106
Hartfalen: mechanismen, klinisch syndroom & epidemiologie......................................................107
Cardio-renaal syndroom................................................................................................................108
Practicum microscopie...................................................................................................................109
2
,Thema A – Homeostase en fysiologische concepten
Homeostase en de vitale orgaansystemen
Wat is homeostase?
o Het aanpassen (constant houden) van belangrijke biologische parameters die ervoor
kunnen zorgen dat het organisme normaal kan functioneren in variabele toestanden
o Het vermogen van meercellige organismen om het interne milieu in evenwicht te
houden, ondanks veranderingen in de omgeving waarin het organisme zich bevindt,
d.m.v. regelkringen
Wat zijn de stappen in het Control-loop diagram?
o Stimulus (produceert een verandering)
o Receptor (detecteert verandering)
o Input (informatie wordt verstuurd langs afferente pathways)
o Control center
o Output (informatie wordt verstuurd langs efferente pathways)
o Effector (respons veranderd stimulus en zorgt voor homeostase)
Welke drie vitale orgaansystemen zorgen voor homeostase en waar zorgen ze voor?
o Cardiovasculair systeem
Aan- en afvoer van o.a. brandstof om de samenstelling van cellen en
extracellulaire ruimte te optimaliseren
o Ademhalingssysteem
Aanvoer O2 en toevoer CO2, filteren van bloed en metabole functies
o Nieren en urinewegen
Afvalverwijdering, bloedsamenstelling, volume- en osmoregulatie
Welke soort regelsystemen zijn er?
o Open/gesloten
o Negatieve/positieve terugkoppeling
o Wel/geen feed forward
Wat is redundantie?
o Meerdere regelmechanismen voor een parameter
Hoe wordt homeostase bereikt?
o Intrinsiek (autoregulatie)
o Extrinsiek (centrale zenuwstelsel en endocriene systeem)
Hoe wordt homostase hersteld?
o Door middel van een feedbackloop (meestal negatieve feedback)
Wat is een positieve feedbackloop/positieve terugkoppeling?
o Er is dan sprake van een eindpunt, er wordt gestreefd naar een versterking of een
explosie
Wat is een negatieve feedbackloop/negatieve terugkoppeling?
o Alle organen die naar homeostase streven, door terugkoppeling wordt het proces
geremd
Welke regelsystemen maken gebruik van positieve terugkoppeling?
o Actiepotentialen
o Een bevalling
o Bloedstolling
o Orgasmen
Welke regelsystemen maken gebruik van negatieve terugkoppeling?
o De longen
o Het cardiovasculaire systeem
o De nieren
3
, o De schildklier
o De bijnieren
Welke organen helpen bij de glucosehomeostase?
o Onder andere de lever en de alvleesklier
Wat is de baroreceptor?
o Het is een soort drukmeter, het zorgt dat de bloeddruk binnen bepaalde grenzen
blijft
Fysiologische regelsystemen
Wat is een regelsysteem?
o Een complex dat een bepaald systeem bestuurt en zorgt dat het in orde blijft
Wat is de uitvoer?
o Een functie van de invoer
Wat is een open regelsysteem?
o Er vindt geen terugkoppeling plaats (maar misschien wel achteraf)
o Het uitgangssignaal heeft geen effect op het ingangssignaal (geen
terugkoppelingsfouten)
Welke soort open regelsystemen zijn er?
o Aan-uit regelsysteem: er wordt geheel overgegaan tot actie of helemaal niet (bv.
blaas van een niet-zindelijke baby)
o Proportioneel regelsystem: de mate van reactie kan naar wens geregeld worden (bv.
pupilreflectie)
Wat is een gesloten regelsysteem?
o Er vindt terugkoppeling plaats, het uitgangssignaal beïnvloed het ingangssignaal
Welke vereisten gelden voor een gesloten regelsysteem?
o Een sensor
o Een referentiewaarde
o Een controller
Wat is de functie van een sensor?
o Deze meet een waarde en vergelijkt het met de referentiewaarde
o Als de waarden niet overeenkomen, is er een ‘fout’
o De fout wordt doorgegeven aan de controller
Wat is de functie van een controller?
o De controller zet een proces in werking, waardoor de gemeten waarde en de
referentiewaarde dichter bij elkaar komen
Wat betekenen de volgende onderdelen in een blokdiagram?
o Blok: fysiologisch proces (zoals een orgaan)
o Pijl: signaal (positief of negatief)
o Rondje: optel- of aftreksom (ligt aan positief en/of negatief signaal)
Hoe bereken je het uitvoersignaal (r)?
o Invoersignaal (x) vermenigvuldigd met de waarde van het proces (A)
o r = Ax
Wat is een feedforward systeem?
o Het is een systeem waarbij al wordt gecorrigeerd voor een bepaalde handeling,
voordat deze het systeem heeft beïnvloed
Hoe werkt een feedforward systeem?
o Een stoorsignaal beïnvloed de geregelde waarde
o Een andere sensor meet de verstoring en geeft een signaal door aan de controller
o De controller laat een proces aangaan
Wat is het circadiaan ritme?
4
