Hoofdstuk 1: Boekhouden
Boekhouden
▪ vindt haar oorsprong in de activiteiten van de onderneming
Ondernemingen doen inkopen (hout, metaal), investeringen (machines)
-> betalen niet per se direct, kan ook later = schuld
Vordering = geld tegoed van een klant (rekening die nog open staat)
=> nood aan administratie voor zowel korte als lange termijn: boekhouding
▪ doel is "informatie verstrekken over de drie bedrijfscycli van een entiteit (iets dat een
bestaan heeft of bestaat)
o Operationele cyclus = dagelijkse activiteit (aankoop/verkoop op korte termijn +
lonen)
o Investeringscyclus = op langere termijn: machines voor 20j, gebouwen
o Financieringscyclus = van waar halen we het geld (financieel vlak van activiteiten)
Doelstelling is verzamelen + verwerken en rapporteren van financiële informatie
-> voor zowel interne (management) als externe (klanten, aandeelhouders) gebruikers
-> voor banken, schuldeisers, werknemers, overheid, maatschappij,…
▪ Boekhoudprincipes!
o De boekhoudkundige entiteit = geen privékosten in jaarrekening van onderneming
o Principe van periodiciteit = steeds rapporteren over dezelfde periode
o Continuïteitsbeginsel = er van uitgaan dat onderneming blijft bestaan zolang onderneming
rechten en plichten heeft (schulden, vorderingen, …)
o Kwantitatief = alles kwantificeren: geen subjectieve waarden zoals klantentevredenheid
o Getrouw beeld = jaarrekening mag geen verkeerd beeld over onderneming geven aan
externe
▪ Waarderingsregels!
o Geldwaarde-uitdrukking = alles in munteenheid (geen kilogram,…)
o Historische kost = zaken waarderen aan aanschaffingswaarde (bv hout, machines)
o Realisatieprincipe = opbrengsten worden pas geboekt wanneer rechten worden
overgedragen, bv wanneer meubel wordt geleverd, ook al is die vroeger besteld
o Overeenstemmingsprincipe = alle kosten worden in dezelfde periode als gelinkte
opbrengsten geboekt
o Materialiteit = geen materiele fouten
o Voorzichtigheid = geen te grote risico's nemen, kosten en schulden niet onderschatten,
kosten voorzien
, o Consistentie = altijd zelfde principes toepassen (bv als je LIFO kiest blijf je daar ieder jaar bij)
o Volledigheid = alles rapporteren, alle verrichtingen en activiteiten
• Compensatieverbod = bv als A bij B iets koopt maar ook omgekeerd, niet enkel
verschil inboeken maar beide bedragen volledig
o Objectiviteit = alles zo objectief mogelijk registreren (zoveel mogelijk bewijsstukken
(facturen,…))
• Principe van verantwoordingsstukken
=> basis van boekhoudrecht
▪ Nationale boekhoudwetgeving
▪ IFRS (Internationale ondernemingen moeten boekhouding ook volgens IFRS schrijven)
▪ CBN: adviesorgaan: advies geven omtrent interpretatie wetgeving
▪ Drie standaardmodellen rond jaarrekening
o Volledig model (grote vennootschappen)
o Verkort model (kleine vennootschappen)
o Micromodel (microvennootschappen)
o Onze cursus: focus op Naamloze Vennootschap (NV) = volledig model
Hoofdstuk 2: Basisaspecten
Boekhouden = noteren van gevolgen van beslissingen en activiteiten, overeenkomstig
boekhoudprincipes en boekhoudrecht
De boekhouding = het concretiseren van boekhouden in boeken, fiches, bestanden,…
De jaarrekening = periodieke synthese van de registratie
▪ Enkelvoudige jaarrekening = JR van 1 onderneming
▪ Geconsolideerde jaarrekening = JR van groep ondernemingen (grote ondernemingen)
JR bestaat uit:
• Balans = momentopname
• Resultatenrekening = overzicht van alle opbrengsten en kosten over een bepaalde
periode (Bv een jaar)
• Toelichting = additionele informatie (afschrijvingen,…)
= jaarrekening
-> volstaat voor kleine onderneming
Stelsels van boekhouden
▪ Cash-based accounting (kasboekhouden) = opbrengsten en uitgaven erkennen op moment
dat contant wordt ontvangen of uitbetaald
• Studentenverenigingen,… niet voor ondernemingen!
▪ Accrual-based accounting
• Enkel boekhouden
• Financieel dagboek
• Aankoopboek
• Verkoopboek
, • Inventarisboek
▪ Genoeg voor bv eenmanszaak
▪ Geen openbaarmaking
▪ Te weinig info om financiele gezondheid op te volgen
• Dubbel boekhouden
• Elke verrichting tegenboeken
▪ Aankoop + schuld inboeken
• Gedetailleerder
▪ Voor grotere ondernemingen
Dubbel boekhouden
▪ Dual effect principle = zelfde bedrag debiteren en crediteren
• Debittotaal = credittotaal
▪ Zaaktheorie: de zaak
• Bezittingen B
• Schulden S
• Onafhankelijk van de eigenaar
• Entiteitsbeginsel = De zaak is een zelfstandige eenheid met B en S
• Gefinancierd met
• eigen vermogen = kapitaal geinvesteerd in de onderneming door eigenaars,
aandeelhouders (=schuld tov eigenaars,…)
• vreemd vermogen = schuld ten aanzien van bank, leveranciers,…
• Boekhoudkundige vergelijking : Bezittingen = eigen vermogen + vreemd vermogen
=> De zaak = de onderneming en leidt een volledig zelfstandig en onafhankelijk leven
▪ bij elke transactie moeten minstens twee rubrieken van de balans veranderen opdat de
balans op elk ogenblik en na elke transactie in evenwicht is = dubbel boekhouden!
De balans
▪ Onderdeel van JR
▪ Momentopname
, ▪
▪ Soorten balansen:
• Beginbalans = begin van periode -> zelfde als eindbalans van vorige periode
(continuïteit)
• Eindbalans = eind van periode
• Oprichtingsbalans = start van onderneming
• Tussentijdse balans = om de 3 maanden
• Balans van de enkelvoudige jaarrekening = voor 1 enkele entiteit
• Geconsolideerde balans = voor een groep
• Fiscale balans = geeft beeld van belastbare winst
• Proef- en saldibalans = controlemiddel, zijn boekingen correct ingeboekt?
• Etc.
• Wij gebruiken altijd commerciële balans, overzicht van vermogen van onderneming
▪ Opgesteld volgens vast schema:
▪
Boekhouden
▪ vindt haar oorsprong in de activiteiten van de onderneming
Ondernemingen doen inkopen (hout, metaal), investeringen (machines)
-> betalen niet per se direct, kan ook later = schuld
Vordering = geld tegoed van een klant (rekening die nog open staat)
=> nood aan administratie voor zowel korte als lange termijn: boekhouding
▪ doel is "informatie verstrekken over de drie bedrijfscycli van een entiteit (iets dat een
bestaan heeft of bestaat)
o Operationele cyclus = dagelijkse activiteit (aankoop/verkoop op korte termijn +
lonen)
o Investeringscyclus = op langere termijn: machines voor 20j, gebouwen
o Financieringscyclus = van waar halen we het geld (financieel vlak van activiteiten)
Doelstelling is verzamelen + verwerken en rapporteren van financiële informatie
-> voor zowel interne (management) als externe (klanten, aandeelhouders) gebruikers
-> voor banken, schuldeisers, werknemers, overheid, maatschappij,…
▪ Boekhoudprincipes!
o De boekhoudkundige entiteit = geen privékosten in jaarrekening van onderneming
o Principe van periodiciteit = steeds rapporteren over dezelfde periode
o Continuïteitsbeginsel = er van uitgaan dat onderneming blijft bestaan zolang onderneming
rechten en plichten heeft (schulden, vorderingen, …)
o Kwantitatief = alles kwantificeren: geen subjectieve waarden zoals klantentevredenheid
o Getrouw beeld = jaarrekening mag geen verkeerd beeld over onderneming geven aan
externe
▪ Waarderingsregels!
o Geldwaarde-uitdrukking = alles in munteenheid (geen kilogram,…)
o Historische kost = zaken waarderen aan aanschaffingswaarde (bv hout, machines)
o Realisatieprincipe = opbrengsten worden pas geboekt wanneer rechten worden
overgedragen, bv wanneer meubel wordt geleverd, ook al is die vroeger besteld
o Overeenstemmingsprincipe = alle kosten worden in dezelfde periode als gelinkte
opbrengsten geboekt
o Materialiteit = geen materiele fouten
o Voorzichtigheid = geen te grote risico's nemen, kosten en schulden niet onderschatten,
kosten voorzien
, o Consistentie = altijd zelfde principes toepassen (bv als je LIFO kiest blijf je daar ieder jaar bij)
o Volledigheid = alles rapporteren, alle verrichtingen en activiteiten
• Compensatieverbod = bv als A bij B iets koopt maar ook omgekeerd, niet enkel
verschil inboeken maar beide bedragen volledig
o Objectiviteit = alles zo objectief mogelijk registreren (zoveel mogelijk bewijsstukken
(facturen,…))
• Principe van verantwoordingsstukken
=> basis van boekhoudrecht
▪ Nationale boekhoudwetgeving
▪ IFRS (Internationale ondernemingen moeten boekhouding ook volgens IFRS schrijven)
▪ CBN: adviesorgaan: advies geven omtrent interpretatie wetgeving
▪ Drie standaardmodellen rond jaarrekening
o Volledig model (grote vennootschappen)
o Verkort model (kleine vennootschappen)
o Micromodel (microvennootschappen)
o Onze cursus: focus op Naamloze Vennootschap (NV) = volledig model
Hoofdstuk 2: Basisaspecten
Boekhouden = noteren van gevolgen van beslissingen en activiteiten, overeenkomstig
boekhoudprincipes en boekhoudrecht
De boekhouding = het concretiseren van boekhouden in boeken, fiches, bestanden,…
De jaarrekening = periodieke synthese van de registratie
▪ Enkelvoudige jaarrekening = JR van 1 onderneming
▪ Geconsolideerde jaarrekening = JR van groep ondernemingen (grote ondernemingen)
JR bestaat uit:
• Balans = momentopname
• Resultatenrekening = overzicht van alle opbrengsten en kosten over een bepaalde
periode (Bv een jaar)
• Toelichting = additionele informatie (afschrijvingen,…)
= jaarrekening
-> volstaat voor kleine onderneming
Stelsels van boekhouden
▪ Cash-based accounting (kasboekhouden) = opbrengsten en uitgaven erkennen op moment
dat contant wordt ontvangen of uitbetaald
• Studentenverenigingen,… niet voor ondernemingen!
▪ Accrual-based accounting
• Enkel boekhouden
• Financieel dagboek
• Aankoopboek
• Verkoopboek
, • Inventarisboek
▪ Genoeg voor bv eenmanszaak
▪ Geen openbaarmaking
▪ Te weinig info om financiele gezondheid op te volgen
• Dubbel boekhouden
• Elke verrichting tegenboeken
▪ Aankoop + schuld inboeken
• Gedetailleerder
▪ Voor grotere ondernemingen
Dubbel boekhouden
▪ Dual effect principle = zelfde bedrag debiteren en crediteren
• Debittotaal = credittotaal
▪ Zaaktheorie: de zaak
• Bezittingen B
• Schulden S
• Onafhankelijk van de eigenaar
• Entiteitsbeginsel = De zaak is een zelfstandige eenheid met B en S
• Gefinancierd met
• eigen vermogen = kapitaal geinvesteerd in de onderneming door eigenaars,
aandeelhouders (=schuld tov eigenaars,…)
• vreemd vermogen = schuld ten aanzien van bank, leveranciers,…
• Boekhoudkundige vergelijking : Bezittingen = eigen vermogen + vreemd vermogen
=> De zaak = de onderneming en leidt een volledig zelfstandig en onafhankelijk leven
▪ bij elke transactie moeten minstens twee rubrieken van de balans veranderen opdat de
balans op elk ogenblik en na elke transactie in evenwicht is = dubbel boekhouden!
De balans
▪ Onderdeel van JR
▪ Momentopname
, ▪
▪ Soorten balansen:
• Beginbalans = begin van periode -> zelfde als eindbalans van vorige periode
(continuïteit)
• Eindbalans = eind van periode
• Oprichtingsbalans = start van onderneming
• Tussentijdse balans = om de 3 maanden
• Balans van de enkelvoudige jaarrekening = voor 1 enkele entiteit
• Geconsolideerde balans = voor een groep
• Fiscale balans = geeft beeld van belastbare winst
• Proef- en saldibalans = controlemiddel, zijn boekingen correct ingeboekt?
• Etc.
• Wij gebruiken altijd commerciële balans, overzicht van vermogen van onderneming
▪ Opgesteld volgens vast schema:
▪
