Leerdoelen H8 – ruimtelijke bouw van moleculen
Hoofdstuk 8
§ Leerdoel Uitwerking
8.1 Je kunt beschrijven wat de lewistheorie Lewis ontwikkelde de naar hem vernoemde lewistheorie die voorspelt hoe de
inhoudt. elektronenwolk van een atoom eruitziet. De meest stabiele toestand van een atoom is er één
waarbij het atoom een edelgasconfiguratie bezit. Daarom streven alle atoomsoorten,
behalve waterstof, lithium en beryllium, naar acht elektronen in de buitenste schil
(octetregel). In een structuurformule wordt een gedeeld of gemeenschappelijk
elektronenpaar weergegeven met een streepje tussen twee atomen: de atoombinding.
Je kunt de lewisstructuur van een Bij het tekenen van een lewisstructuur worden alle valentie-elektronen weergegeven, ook
molecuul tekenen. degene die zich niet in een atoombinding bevinden. Elektronen die zich niet in een
atoombinding bevinden, komen eveneens over het elgemeen in paren voor: vrije of niet-
bindende elektronenparen. Deze worden meestal per elektron met puntjes getekend, maar
kunnen per paar ook als streepje worden getekend.
Stappenplan lewisstructuur tekenen:
1. Tel alle valentie-elektronen van alle atomen bij elkaar op (moeten voldoen aan de
octetregel).
2. Tel de elektronen die de atomen al in de buitenste schil hebben bij elkaar op.
3. Stap 1 – stap
3−¿¿
Voorbeeld: P O4
1. 5∗8=40 elektronen
2. 5+ ( 4∗6 )=29+3 (want lading is 3-) ¿ 32
8
3. 40−32= =4 bindingen
2
, Je kunt de formele lading van een Wanneer het aantal elektronen op een atoom afwijkt van het aantal valentie-elektronen van
atoom bepalen. dat atoom, heeft het atoom een formele lading. Om deze lading te bepalen moet eerst de
lewisstructuur van een molecuul getekend worden, waarbij alle atomen voldoen aan de
octetregel (figuur 4b). Vervolgens tel je het aantal elektronen op dat zich op elk atoom
bevindt. Voor het middelste O-atoom in figuur 4b is dat 5 elektronen. De formele lading
wordt dan bepaald door dit aantal elektronen af te trekken
van het aantal valentie-elektronen van dat O-atoom: 6 – 5 =
+1. Er is dus 1 elektron minder bij dat O-atoom aanwezig dat
het aantal valentie-elektronen. Dan blijft er netto dus een
pluslading over.
Je kunt mesomere grensstructuren Soms kunnen er van een molecuul meerdere lewisstructuren worden opgesteld die aan de
tekenen. edelgasconfiguratie voldoen. De verschillende mogelijke lewisstructuren in een molecuul
heten mesomere grensstructuren. Als een molecuul meerdere mesomere grensstructuren
kan vormen leidt dit meestal tot grotere stabiliteit van dit molecuul. Wanneer er meerdere
lewisstructuren mogelijk zijn, is de structuur met de minste formele ladingen de stabielste.
8.2 Je kunt de VSEPR-methode toepassen. Bij de VSEPR-methode wordt uitgegaan van het principe dat elektronenparen elkaar
afstoten. De elektronenparen rond een atoom zullen daarom die positie rond het atoom
innemen, waardoor ze zich zo ver mogelijk van elkaar bevinden.
Je kunt beschrijven welke ruimtelijke Het omringingsgetal is het aantal elektronenparen in de buitenste schil van een atoom dat
bouw bij welk omringingsgetal hoort. elkaar afstoot. De ingenomen posities van de elektronenparen zijn afhankelijk van het
omringingsgetal volgens een aantal algemene regels:
- Een omringingsgetal van 2 leidt tot een lineaire boud. De ideale hoek tussen beide
bindingen is 180˚.
- Een omringingsgetal van 3 leidt tot een trigonaal (vlakke driehoek). De ideale hoek
tussen twee bindingen is 120˚.
- Een omringingsgetal van 4 leidt tot een tetraëder, een ruimtelijke figuur met vier
Hoofdstuk 8
§ Leerdoel Uitwerking
8.1 Je kunt beschrijven wat de lewistheorie Lewis ontwikkelde de naar hem vernoemde lewistheorie die voorspelt hoe de
inhoudt. elektronenwolk van een atoom eruitziet. De meest stabiele toestand van een atoom is er één
waarbij het atoom een edelgasconfiguratie bezit. Daarom streven alle atoomsoorten,
behalve waterstof, lithium en beryllium, naar acht elektronen in de buitenste schil
(octetregel). In een structuurformule wordt een gedeeld of gemeenschappelijk
elektronenpaar weergegeven met een streepje tussen twee atomen: de atoombinding.
Je kunt de lewisstructuur van een Bij het tekenen van een lewisstructuur worden alle valentie-elektronen weergegeven, ook
molecuul tekenen. degene die zich niet in een atoombinding bevinden. Elektronen die zich niet in een
atoombinding bevinden, komen eveneens over het elgemeen in paren voor: vrije of niet-
bindende elektronenparen. Deze worden meestal per elektron met puntjes getekend, maar
kunnen per paar ook als streepje worden getekend.
Stappenplan lewisstructuur tekenen:
1. Tel alle valentie-elektronen van alle atomen bij elkaar op (moeten voldoen aan de
octetregel).
2. Tel de elektronen die de atomen al in de buitenste schil hebben bij elkaar op.
3. Stap 1 – stap
3−¿¿
Voorbeeld: P O4
1. 5∗8=40 elektronen
2. 5+ ( 4∗6 )=29+3 (want lading is 3-) ¿ 32
8
3. 40−32= =4 bindingen
2
, Je kunt de formele lading van een Wanneer het aantal elektronen op een atoom afwijkt van het aantal valentie-elektronen van
atoom bepalen. dat atoom, heeft het atoom een formele lading. Om deze lading te bepalen moet eerst de
lewisstructuur van een molecuul getekend worden, waarbij alle atomen voldoen aan de
octetregel (figuur 4b). Vervolgens tel je het aantal elektronen op dat zich op elk atoom
bevindt. Voor het middelste O-atoom in figuur 4b is dat 5 elektronen. De formele lading
wordt dan bepaald door dit aantal elektronen af te trekken
van het aantal valentie-elektronen van dat O-atoom: 6 – 5 =
+1. Er is dus 1 elektron minder bij dat O-atoom aanwezig dat
het aantal valentie-elektronen. Dan blijft er netto dus een
pluslading over.
Je kunt mesomere grensstructuren Soms kunnen er van een molecuul meerdere lewisstructuren worden opgesteld die aan de
tekenen. edelgasconfiguratie voldoen. De verschillende mogelijke lewisstructuren in een molecuul
heten mesomere grensstructuren. Als een molecuul meerdere mesomere grensstructuren
kan vormen leidt dit meestal tot grotere stabiliteit van dit molecuul. Wanneer er meerdere
lewisstructuren mogelijk zijn, is de structuur met de minste formele ladingen de stabielste.
8.2 Je kunt de VSEPR-methode toepassen. Bij de VSEPR-methode wordt uitgegaan van het principe dat elektronenparen elkaar
afstoten. De elektronenparen rond een atoom zullen daarom die positie rond het atoom
innemen, waardoor ze zich zo ver mogelijk van elkaar bevinden.
Je kunt beschrijven welke ruimtelijke Het omringingsgetal is het aantal elektronenparen in de buitenste schil van een atoom dat
bouw bij welk omringingsgetal hoort. elkaar afstoot. De ingenomen posities van de elektronenparen zijn afhankelijk van het
omringingsgetal volgens een aantal algemene regels:
- Een omringingsgetal van 2 leidt tot een lineaire boud. De ideale hoek tussen beide
bindingen is 180˚.
- Een omringingsgetal van 3 leidt tot een trigonaal (vlakke driehoek). De ideale hoek
tussen twee bindingen is 120˚.
- Een omringingsgetal van 4 leidt tot een tetraëder, een ruimtelijke figuur met vier
