Samenvatting Orale pathologie
Inhoudsopgave
MTI 3 ................................................................................................................................................................ 2
Cysten ................................................................................................................................................................. 2
Slijmvliesafwijkingen ........................................................................................................................................ 10
Ontstekingen .................................................................................................................................................... 20
Werkgroepen .................................................................................................................................................... 32
Lingua geographica ...................................................................................................................................... 32
Lichen planus ............................................................................................................................................... 33
Stomatitis nicotina ....................................................................................................................................... 34
Frictional lesion (wrijvings leasie ) ............................................................................................................... 35
Leukoplakie .................................................................................................................................................. 35
Erytroplakie ................................................................................................................................................. 36
Solar cheilitis/ cheilitis actinica .................................................................................................................... 36
(Pseudomembraneuze) candidiasis ............................................................................................................. 37
Papillaire hyperplasie .................................................................................................................................. 39
Papilloom ..................................................................................................................................................... 39
Herpes simplex (intra-oraal) ........................................................................................................................ 40
Varicella zoster ............................................................................................................................................ 40
Afte en majeure afteuze leasies .................................................................................................................. 41
Pyogeen Granuloom .................................................................................................................................... 42
Glossitis rhomboidea mediana .................................................................................................................... 42
Mondbranden .............................................................................................................................................. 43
Lentigo maligna ........................................................................................................................................... 43
Melanoom ................................................................................................................................................... 44
Cheilitits angularis ....................................................................................................................................... 45
Harige leukoplakie ....................................................................................................................................... 46
Hemangioom ............................................................................................................................................... 46
Kaposi sarcoom → niet op TT ...................................................................................................................... 47
Veel voorkomende onschuldige afwijkingen ............................................................................................... 49
Mucocele ..................................................................................................................................................... 50
Phemfigoid/phemfigus vulgaris ................................................................................................................... 51
Orale uitingen van soa’s .............................................................................................................................. 51
MTI 5 .............................................................................................................................................................. 53
Maxillofaciale oncologie................................................................................................................................... 53
Dentogene tumoren ......................................................................................................................................... 62
Niet dentogene tumoren .................................................................................................................................. 67
MTI 7 .............................................................................................................................................................. 69
Speekselklierafwijkingen .................................................................................................................................. 69
HC1 .............................................................................................................................................................. 69
HC2 .............................................................................................................................................................. 77
,MTI 3
Cysten
Wat is een cyste? → Ophoping van lucht of vocht en heeft een
semipermeabele wand (meestal epitheel). Het vocht kan er dus niet
uit, maar wel in. Een cyste is nooit kwaadaardig!
Onder de microscoop zie je de wand van de cyste en een holte.
Behandeling:
- Enucleatie → uitnemen van de cyste. Je haalt alles eruit
- Marsipiulisatie → als cyste zo groot is dat je deel van de kaak
moet verwijderen. Je maakt sneetje in het tandvlees en botluikje welke je eruit haalt.
De opening hou je open en plaatst tampongaasje erin zodat er geen cystevocht
wordt aangetrokken. Je belast vervolgens de kaak weer door te kauwen en de cyste
verdwijnt langzaam. Je verwijderd dus in prinicpe het dak van de cyste waardoor het
verdwijnt.
Enucleatie
Marsipiulisatie
Een cyste groeit door de aantrekking van vocht. Er bestaat mogelijkheid om combinatie
behandeling uit te voeren.
2 soorten cysten:
1. Odontogeen
2. Niet-odontogeen
,Dentogeen:
- Ontstaan uit tandweefsel
o Glazuur
▪ Folliculaire cyste
▪ Keratocyste → kan ook uit tandonderdelen ontstaan
o Dentine
o Cement
o Parodontaal ligament
- In relatie tot avitaal element
o Radiculaire cyste → aan de wortel
o Residuale cyste → wanneer je een element verwijderd waar een radiculaire
cyste onder zat. Het overblijfsel. Te herkennen op RX wanneer je een zwarte
plek ziet op de foto maar er geen element meer aanwezig is.
Onder te verdelen in:
- Ontwikkelingscysten: klinisch röntgenologische indeling & histologische indeling
- Ontstekingscysten
De ontwikkelingscysten: klinisch röntgenologische indeling
Tandlijstcyste
- Ontstaan uit resten van de tandlijst bij pasgeborene
- Multiple wit gele speldknopgrote zwellingen van et slijmvlies dat de kaakwal
bedekt
- Verdwijnen spontaan binnen enkele weken of maanden
Gingivacysten
- Bij volwassenen
- Lijkt op tandlijstcyste
- En op laterale periodontale cyste
- Zit ter hoogte van wortelpunt
- te verwijderen door verdoven en het te verwijderen (chirurgische excisie)
Primordiale cyste
- Cysteuze verandering in een ontwikkelende tandkiem, voor het
glazuurmatrix is gevormd.
- Heel zeldzaam
Eruptiecyste
- Komt in tijdelijk gebit
- Soms in het blijvende gebit
- Zwelling op processus alveolaris op de plek waar een gebitselelment
gaat doorbreken
, Folliculaire cyste
- Waarschijnlijk ontstaan uit gereduceerd glazuurepitheel
- Kan ook uit het reticulum stellare ontstaan
- Vrijwel uitsluitiend in blijvend gebit
- >2mm
- Therapie → verwijderen element incl cyste
- Uni of multilobulair
- Hoge turnover
- Loopt precies tot glazuurcement grens → hierdoor makkelijker
te herkennen
- Door veel druk lost het bot op.
- Als het element erupteert zou de cyste weg gaan, echter breekt deze
wss nooit door dus blijft de cyste
Laterale parodontale cyste
- Ontstaat in het PDL van een geërupteerd element
- Met name in cuspidaat en premolaarstreek
- Therapie → chirurgische excisie
Ontwikkelingscysten: Histologische indeling
Keratocyste
- Holte in kaakbot → vaak ok
- Begrensd met epitheel, welke is verhoornd
- Inhoud varieert van gele vloeistof tot taai slijm met cholesterolkristallen welke een
glinsterend aspect geven aan de inhoud
- Kan uit 1 of 2 lobbes bestaan
- Erg agressief
- Vaak na chirurgische behandeling nog recidief
omdat uit dochtercystes een recidief kan
ontstaan
- Altijd in zijn geheel verwijderen
- Advies via enucleatie verwijderen ipv
marsupiulisatie
- Komt voor bij basaalcelnaevussyndroom → syndroom van Gorlin(-Goltz)
- Je vervolgt iemand 5 jaar en maakt RX om te zien of cyste niet terugkomt
- Komt vaker voor in de onderkaak dan in de bovenkaak
Bij verwijderen van groot deel van de kaak zet je pat. Altijd op zachte voeding.
Definitie:
- Uitsluitend via histopathologie vast te stellen
Kliniek:
- soms toevalsbevinding in het beginstadium
- zwelling
Radiologie:
Inhoudsopgave
MTI 3 ................................................................................................................................................................ 2
Cysten ................................................................................................................................................................. 2
Slijmvliesafwijkingen ........................................................................................................................................ 10
Ontstekingen .................................................................................................................................................... 20
Werkgroepen .................................................................................................................................................... 32
Lingua geographica ...................................................................................................................................... 32
Lichen planus ............................................................................................................................................... 33
Stomatitis nicotina ....................................................................................................................................... 34
Frictional lesion (wrijvings leasie ) ............................................................................................................... 35
Leukoplakie .................................................................................................................................................. 35
Erytroplakie ................................................................................................................................................. 36
Solar cheilitis/ cheilitis actinica .................................................................................................................... 36
(Pseudomembraneuze) candidiasis ............................................................................................................. 37
Papillaire hyperplasie .................................................................................................................................. 39
Papilloom ..................................................................................................................................................... 39
Herpes simplex (intra-oraal) ........................................................................................................................ 40
Varicella zoster ............................................................................................................................................ 40
Afte en majeure afteuze leasies .................................................................................................................. 41
Pyogeen Granuloom .................................................................................................................................... 42
Glossitis rhomboidea mediana .................................................................................................................... 42
Mondbranden .............................................................................................................................................. 43
Lentigo maligna ........................................................................................................................................... 43
Melanoom ................................................................................................................................................... 44
Cheilitits angularis ....................................................................................................................................... 45
Harige leukoplakie ....................................................................................................................................... 46
Hemangioom ............................................................................................................................................... 46
Kaposi sarcoom → niet op TT ...................................................................................................................... 47
Veel voorkomende onschuldige afwijkingen ............................................................................................... 49
Mucocele ..................................................................................................................................................... 50
Phemfigoid/phemfigus vulgaris ................................................................................................................... 51
Orale uitingen van soa’s .............................................................................................................................. 51
MTI 5 .............................................................................................................................................................. 53
Maxillofaciale oncologie................................................................................................................................... 53
Dentogene tumoren ......................................................................................................................................... 62
Niet dentogene tumoren .................................................................................................................................. 67
MTI 7 .............................................................................................................................................................. 69
Speekselklierafwijkingen .................................................................................................................................. 69
HC1 .............................................................................................................................................................. 69
HC2 .............................................................................................................................................................. 77
,MTI 3
Cysten
Wat is een cyste? → Ophoping van lucht of vocht en heeft een
semipermeabele wand (meestal epitheel). Het vocht kan er dus niet
uit, maar wel in. Een cyste is nooit kwaadaardig!
Onder de microscoop zie je de wand van de cyste en een holte.
Behandeling:
- Enucleatie → uitnemen van de cyste. Je haalt alles eruit
- Marsipiulisatie → als cyste zo groot is dat je deel van de kaak
moet verwijderen. Je maakt sneetje in het tandvlees en botluikje welke je eruit haalt.
De opening hou je open en plaatst tampongaasje erin zodat er geen cystevocht
wordt aangetrokken. Je belast vervolgens de kaak weer door te kauwen en de cyste
verdwijnt langzaam. Je verwijderd dus in prinicpe het dak van de cyste waardoor het
verdwijnt.
Enucleatie
Marsipiulisatie
Een cyste groeit door de aantrekking van vocht. Er bestaat mogelijkheid om combinatie
behandeling uit te voeren.
2 soorten cysten:
1. Odontogeen
2. Niet-odontogeen
,Dentogeen:
- Ontstaan uit tandweefsel
o Glazuur
▪ Folliculaire cyste
▪ Keratocyste → kan ook uit tandonderdelen ontstaan
o Dentine
o Cement
o Parodontaal ligament
- In relatie tot avitaal element
o Radiculaire cyste → aan de wortel
o Residuale cyste → wanneer je een element verwijderd waar een radiculaire
cyste onder zat. Het overblijfsel. Te herkennen op RX wanneer je een zwarte
plek ziet op de foto maar er geen element meer aanwezig is.
Onder te verdelen in:
- Ontwikkelingscysten: klinisch röntgenologische indeling & histologische indeling
- Ontstekingscysten
De ontwikkelingscysten: klinisch röntgenologische indeling
Tandlijstcyste
- Ontstaan uit resten van de tandlijst bij pasgeborene
- Multiple wit gele speldknopgrote zwellingen van et slijmvlies dat de kaakwal
bedekt
- Verdwijnen spontaan binnen enkele weken of maanden
Gingivacysten
- Bij volwassenen
- Lijkt op tandlijstcyste
- En op laterale periodontale cyste
- Zit ter hoogte van wortelpunt
- te verwijderen door verdoven en het te verwijderen (chirurgische excisie)
Primordiale cyste
- Cysteuze verandering in een ontwikkelende tandkiem, voor het
glazuurmatrix is gevormd.
- Heel zeldzaam
Eruptiecyste
- Komt in tijdelijk gebit
- Soms in het blijvende gebit
- Zwelling op processus alveolaris op de plek waar een gebitselelment
gaat doorbreken
, Folliculaire cyste
- Waarschijnlijk ontstaan uit gereduceerd glazuurepitheel
- Kan ook uit het reticulum stellare ontstaan
- Vrijwel uitsluitiend in blijvend gebit
- >2mm
- Therapie → verwijderen element incl cyste
- Uni of multilobulair
- Hoge turnover
- Loopt precies tot glazuurcement grens → hierdoor makkelijker
te herkennen
- Door veel druk lost het bot op.
- Als het element erupteert zou de cyste weg gaan, echter breekt deze
wss nooit door dus blijft de cyste
Laterale parodontale cyste
- Ontstaat in het PDL van een geërupteerd element
- Met name in cuspidaat en premolaarstreek
- Therapie → chirurgische excisie
Ontwikkelingscysten: Histologische indeling
Keratocyste
- Holte in kaakbot → vaak ok
- Begrensd met epitheel, welke is verhoornd
- Inhoud varieert van gele vloeistof tot taai slijm met cholesterolkristallen welke een
glinsterend aspect geven aan de inhoud
- Kan uit 1 of 2 lobbes bestaan
- Erg agressief
- Vaak na chirurgische behandeling nog recidief
omdat uit dochtercystes een recidief kan
ontstaan
- Altijd in zijn geheel verwijderen
- Advies via enucleatie verwijderen ipv
marsupiulisatie
- Komt voor bij basaalcelnaevussyndroom → syndroom van Gorlin(-Goltz)
- Je vervolgt iemand 5 jaar en maakt RX om te zien of cyste niet terugkomt
- Komt vaker voor in de onderkaak dan in de bovenkaak
Bij verwijderen van groot deel van de kaak zet je pat. Altijd op zachte voeding.
Definitie:
- Uitsluitend via histopathologie vast te stellen
Kliniek:
- soms toevalsbevinding in het beginstadium
- zwelling
Radiologie:
