FTFZ I: Deel Hans de Loof: notities lessen
FTFZ I: deel Hans de Loof: samenvatting van de lessen:
INLEIDING:
• Bij een examenvraag waar er verschillende geneesmiddelen worden gegeven:
De vraag stellen of het nodig is om ze alle 2 te gebruiken.
• Afwegen van risico’s en baten van farmacotherapie:
o Baten: “heeft patiënt het middel echt nodig?”
▪ Van levensreddend middel tot verhelpen van iets vervelend
▪ Hoe zeker zijn de benefits?
▪ Hoe kunnen we de benefits maximaliseren?
o Risico’s:
▪ Van een milde maaglast tot dodelijke anafylactische reactie
▪ Maskeren symptomen en uitstellen van diagnose?
▪ Van frequent tot extreem zeldzaam
▪ Financiële risico’s
▪ Hoe zeker zijn de risico’s?
▪ Hoe kunnen we het risico beperken?
• Er zijn 4 factoren die het voordeel van de schade van het evenwicht van therapie
beïnvloeden:
o Patiënteigenschappen: bv. Volwassen man: beste
voordeel, dan oudere persoon, dan kind →Vroege
zwangerschap: slechtste voordeel
o Ziektekenmerken: Levensbedreigend: beste voordeel
→ triviaal: slechtste voordeel
o Evidentie voordeel: Veel studies en tests beschikbaar
erover → geen gepubliceerde data
o Kennis ongewenste effecten: goed gekend, geen erge
bijwerkingen → weinig gekend met erge bijwerkingen
Overzicht inleidende lessen:
1
,FTFZ I: Deel Hans de Loof: notities lessen
• Juiste patiënt? Individuele benadering!
→Voor elke patiënt een individuele benadering op basis van:
- Leeftijd: baby-kind-volwassene-berjaarde…
o Verschil in posologie
o Ook verschil in de gevoeligheid van ongewenste effecten
- Toestand:
o Zwanger, borstvoeding, rijvaardigheid, topsporter, verslaafde, dialyse
- Onderliggende chronische pathologie: (mogelijke contra-indicaties):
o Diabetes: geen sacharose
o Hypertensie: beperkt zout dus cave: bruistabletten
- Ingesteldheid van de patiënt:
o Therapietrouw? Is er noodzaak aan een retard preparaat?
- Culturele verschillen (ramadan,etc)
→Opgelet: niet bij elke patiënt kan je de algemene bevelingen op toepassen
• De eerste uitgifte bestaat uit 10 punten:
2
,FTFZ I: Deel Hans de Loof: notities lessen
• 2de uitgifte van het geneesmiddel:
• Er zijn medicatie fouten maar ook afleveringsfouten/dispensing errors
o Bv.Afleveringsfouten: verkeerde label, verkeerde dosis op label,..
o Onderdeel van de medicatie fouten (20%?)
• Hoe fouten vermijden?
• Afkortingen dat gebruikt worden op voorschriften (kennen!!)
o Gekend zijn want ook op examen kunnen er voorbeelden zijn van VS die
afkortingen gebruiken
3
, FTFZ I: Deel Hans de Loof: notities lessen
• Met welke drank kan het geneesmiddel genomen worden?
- Water:
o 200-250 mL water (min. 100 mL)
o Zonder water: zorgen voor ernstige slokdarmproblemen
▪ Opletten bij: doxycycline, tetracycline en clindamycine
▪ NSAID, bifosfonaten, ijzerpreparaten, chemotherapie,
o TIJDENS de maaltijd en niet NA de maaltijd
o Sommige middelen beter met grote hoeveelheid water
▪ NSAID, vezels-zwelmiddelen
o Opgelet bij bedlegerige patiënten:
▪ Na bisfosfonaten tegen osteoporose na inname ( in de ochtend)
niet terug in bed kruipen !!
- Vruchtensap:
o OK voor slecht-smakende GM
o Pompelmoessap
▪ Remmer van CYP3A4 (gescheiden inname geen oplossing)
▪ Simvastatine, triazolam, diazepam, midazolam (rode rijst)
(cholesterolverlagende middelen)
▪ Ca-blokkers: felodipine, nitrendipine, amlodipine
▪ Immunosupressiva: ciclosporine, tacrolimus, sirolimus
▪ Rivaroxaban, apixaban, quetlapine
▪ Clopidogrel (inhibitie omvorming prodrug-drug)
▪ Opgelet! Interactie ermee zal niet altijd vermeld worden
o Andere vruchtensappen: (nog in onderzoek)
▪ Opgelet met granaatappel, pomelo, zure sinaasappel
o Probleem met Sint-janskruid is groter
- Melk:
o Positief
▪ Zal beschadiging maagwand mogelijk beperken door irriterende
stoffen
▪ Soms hogere resorptie door het vet dat aanwezig is in melk
o Negatief
▪ Complexvorming vermindering BB
• O.a. divalente kationen Ca++
• Tetracycline
• Mycofenolzuur
• Chinolonen
• Bisfosfonaten
▪ Cave maagpersistente coating
→Melk zal pH van de maag verhogen waardoor de gecoate
geneesmiddelen kunnen gaan oplossen
- Alcohol:
o Soms (zeldzaam) remming metabolisme alcohol door GM “disulfiram”
effect
o Timing: 10u na inname slaapmiddel nog steeds interactie
o Hoeveelheid alcohol kan soms metabolisme beïnvloeden
o Alcohol geen extra risico GI-bloedingen bij NSAID gebruik
4
FTFZ I: deel Hans de Loof: samenvatting van de lessen:
INLEIDING:
• Bij een examenvraag waar er verschillende geneesmiddelen worden gegeven:
De vraag stellen of het nodig is om ze alle 2 te gebruiken.
• Afwegen van risico’s en baten van farmacotherapie:
o Baten: “heeft patiënt het middel echt nodig?”
▪ Van levensreddend middel tot verhelpen van iets vervelend
▪ Hoe zeker zijn de benefits?
▪ Hoe kunnen we de benefits maximaliseren?
o Risico’s:
▪ Van een milde maaglast tot dodelijke anafylactische reactie
▪ Maskeren symptomen en uitstellen van diagnose?
▪ Van frequent tot extreem zeldzaam
▪ Financiële risico’s
▪ Hoe zeker zijn de risico’s?
▪ Hoe kunnen we het risico beperken?
• Er zijn 4 factoren die het voordeel van de schade van het evenwicht van therapie
beïnvloeden:
o Patiënteigenschappen: bv. Volwassen man: beste
voordeel, dan oudere persoon, dan kind →Vroege
zwangerschap: slechtste voordeel
o Ziektekenmerken: Levensbedreigend: beste voordeel
→ triviaal: slechtste voordeel
o Evidentie voordeel: Veel studies en tests beschikbaar
erover → geen gepubliceerde data
o Kennis ongewenste effecten: goed gekend, geen erge
bijwerkingen → weinig gekend met erge bijwerkingen
Overzicht inleidende lessen:
1
,FTFZ I: Deel Hans de Loof: notities lessen
• Juiste patiënt? Individuele benadering!
→Voor elke patiënt een individuele benadering op basis van:
- Leeftijd: baby-kind-volwassene-berjaarde…
o Verschil in posologie
o Ook verschil in de gevoeligheid van ongewenste effecten
- Toestand:
o Zwanger, borstvoeding, rijvaardigheid, topsporter, verslaafde, dialyse
- Onderliggende chronische pathologie: (mogelijke contra-indicaties):
o Diabetes: geen sacharose
o Hypertensie: beperkt zout dus cave: bruistabletten
- Ingesteldheid van de patiënt:
o Therapietrouw? Is er noodzaak aan een retard preparaat?
- Culturele verschillen (ramadan,etc)
→Opgelet: niet bij elke patiënt kan je de algemene bevelingen op toepassen
• De eerste uitgifte bestaat uit 10 punten:
2
,FTFZ I: Deel Hans de Loof: notities lessen
• 2de uitgifte van het geneesmiddel:
• Er zijn medicatie fouten maar ook afleveringsfouten/dispensing errors
o Bv.Afleveringsfouten: verkeerde label, verkeerde dosis op label,..
o Onderdeel van de medicatie fouten (20%?)
• Hoe fouten vermijden?
• Afkortingen dat gebruikt worden op voorschriften (kennen!!)
o Gekend zijn want ook op examen kunnen er voorbeelden zijn van VS die
afkortingen gebruiken
3
, FTFZ I: Deel Hans de Loof: notities lessen
• Met welke drank kan het geneesmiddel genomen worden?
- Water:
o 200-250 mL water (min. 100 mL)
o Zonder water: zorgen voor ernstige slokdarmproblemen
▪ Opletten bij: doxycycline, tetracycline en clindamycine
▪ NSAID, bifosfonaten, ijzerpreparaten, chemotherapie,
o TIJDENS de maaltijd en niet NA de maaltijd
o Sommige middelen beter met grote hoeveelheid water
▪ NSAID, vezels-zwelmiddelen
o Opgelet bij bedlegerige patiënten:
▪ Na bisfosfonaten tegen osteoporose na inname ( in de ochtend)
niet terug in bed kruipen !!
- Vruchtensap:
o OK voor slecht-smakende GM
o Pompelmoessap
▪ Remmer van CYP3A4 (gescheiden inname geen oplossing)
▪ Simvastatine, triazolam, diazepam, midazolam (rode rijst)
(cholesterolverlagende middelen)
▪ Ca-blokkers: felodipine, nitrendipine, amlodipine
▪ Immunosupressiva: ciclosporine, tacrolimus, sirolimus
▪ Rivaroxaban, apixaban, quetlapine
▪ Clopidogrel (inhibitie omvorming prodrug-drug)
▪ Opgelet! Interactie ermee zal niet altijd vermeld worden
o Andere vruchtensappen: (nog in onderzoek)
▪ Opgelet met granaatappel, pomelo, zure sinaasappel
o Probleem met Sint-janskruid is groter
- Melk:
o Positief
▪ Zal beschadiging maagwand mogelijk beperken door irriterende
stoffen
▪ Soms hogere resorptie door het vet dat aanwezig is in melk
o Negatief
▪ Complexvorming vermindering BB
• O.a. divalente kationen Ca++
• Tetracycline
• Mycofenolzuur
• Chinolonen
• Bisfosfonaten
▪ Cave maagpersistente coating
→Melk zal pH van de maag verhogen waardoor de gecoate
geneesmiddelen kunnen gaan oplossen
- Alcohol:
o Soms (zeldzaam) remming metabolisme alcohol door GM “disulfiram”
effect
o Timing: 10u na inname slaapmiddel nog steeds interactie
o Hoeveelheid alcohol kan soms metabolisme beïnvloeden
o Alcohol geen extra risico GI-bloedingen bij NSAID gebruik
4
