H1: DE EMBRYONALE ONTWIKKELING VAN DE MENS
1.1 EMBRYOGENESE
• Voeding via navelstreng DUS voeding moeder uiterst belangrijk
Voldoende voeding, kwaliteitsvolle voeding
Voorkomen van schadelijke/nadelige stoffen (alcohol: rechtstreeks in
vruchtwater)
• De eerste 1000 levensdagen = belangrijkste periode (bevruchting – 2 jaar)
Embryogenese = beschrijft fasen die bevruchte eicel doorloopt tot foetale fase
bereikt is
4 fasen (eerste 7 weken na bevruchting)
1. Klieving
2. Vorming van de 3 kiembladen
3. Ontwikkeling van organen uit kiembladen
4. Weefseldifferentiatie
1.2 VOEDING VAN DE FOETUS
• Vroege embryonale fase: nauw contact foetus – baarmoederslijmvlies
• Embryonaal weefsel dringt in baarmoederslijmvlies versmelt tot eigen
orgaan
= moederkoek/placenta
Placenta = orgaan dat deels opgebouwd is uit weefsel van moeder en deels van
foetus
Geen rechtstreeks contact bloed moeder en bloed foetus = bloedbarrière
(niet absoluut*!)
Fungeert als biomembraan
Uitwisseling van gassen, VS en afvalstoffen door passief transport
Sommige stoffen; actief transport nodig = navelstreng
Navelstreng = zorgt voor uitwisseling van stoffen in placenta, bestaat uit 3
bloedvaten
2: bloed van foetus naar placenta (afvalstoffen, CO2)
, 1: bloed van placenta naar foetus (VS, O2, geneesmiddelen, nicotine,
alcohol, drugs, virus)
*Antistoffen, hormonen, medicijnen, toxische stoffen en virussen kunnen barrière
doorbreken
=> Voorzorgen mbt hygiëne en voeding nemen!
1.3 GEBOORTE
Geboorte => aangekondigd door weeën
Regelmatig weerkerende samentrekkingen van baarmoederspieren, pijnlijk
Hormoon oxytocine
3 fasen weeën:
1. Ontsluitingsperiode = baarmoederhals geopend
2. Uitdrijvingsperiode = kind uit baarmoeder geperst
3. Nageboorteperiode = moederkoek, vruchtvliezen en navelstreng
uitgedreven
Fysiologische veranderingen tijdens geboorte:
Ademhaling CO2 gehalte in bloed kind ↑
Ademhalingscentrum in hersenen geprikkeld
Bloed langs longen
Tijdens zwangerschap langs ductus arteriosus in placenta
Ductus arteriosus afgesloten (normaal vanzelf, anders
medische ingreep)
Scheiding Scheiding zuurstofrijk en zuurstofarm bloed
bloed Na geboorte: toevoer van bloed uit longen naar linkerboezem ↑
Drukstijging: opening tussen 2 harthelften sluit
Zuurstofarm bloed (rechter harthelft) en zuurstofrijk bloed
(linker harthelft)
Orale Flesvoeding of moedermelk
voeding
,H2: DE GROEI EN ONTWIKKELING NA DE GEBOORTE
2.1 INLEIDING
• Voortdurende reeks van veranderingen in structuur en functie van cellen
en weefsels
• Groei = celvermeerdering + toename celvolume
• Ontwikkeling = differentiatie en specialisatie organen (↑ samenhang)
• Grootste groeisnelheid: voor de geboorte en tijdens 1 e levensjaar
Onderlinge verhouding romplengte en beenlengte verandert, hoofd
verkleind
• Motorische ontwikkeling: eerste levensjaar snel + grote variaties
Gebitsontwikkeling
- 2 fasen
- Melkgebit: 2 maanden – 2,5 jaar
- Blijvend gebit: 5-6 jaar, duurt 12 jaar
- Verstandkiezen: 18-21 jaar
2.2 VOEDSELINNAME
• Slikreflex: aanwezig bij foetus van 12 weken
• Zuigreflex: aanwezig bij foetus van 24 weken
Lucht inslikken = boeren na eten (anders uitgezette maag + eetlust
↓)
• Extrusiereflex/Wurgreflex: verdwijnt na 4-6 maanden
Teruggeven van voeding gedurende eerste 6 maanden
Tong duwt voedsel naar voor
Niet te snel overschakelen op vaste voeding (pas vanaf 4 maanden)
• Goede eetlust en voedselinname die correspondeert met snelle groei (
peuter/kleuter)
, 2.3 FYSIOLOGIE MAAGDARMKANAAL
• Totale passagetijd: 8 uren ( volwassene: 24-36 uren)
• Vloeistoffen verlaten veel sneller de maag dan vaste voeding
Passagetijd moedermelk: 2,5 uren
• Samenstelling en volume van belang
Vertering afhankelijk van hoeveelheid enzymen, zuurgraad en grootte
deeltjes
1.1 EMBRYOGENESE
• Voeding via navelstreng DUS voeding moeder uiterst belangrijk
Voldoende voeding, kwaliteitsvolle voeding
Voorkomen van schadelijke/nadelige stoffen (alcohol: rechtstreeks in
vruchtwater)
• De eerste 1000 levensdagen = belangrijkste periode (bevruchting – 2 jaar)
Embryogenese = beschrijft fasen die bevruchte eicel doorloopt tot foetale fase
bereikt is
4 fasen (eerste 7 weken na bevruchting)
1. Klieving
2. Vorming van de 3 kiembladen
3. Ontwikkeling van organen uit kiembladen
4. Weefseldifferentiatie
1.2 VOEDING VAN DE FOETUS
• Vroege embryonale fase: nauw contact foetus – baarmoederslijmvlies
• Embryonaal weefsel dringt in baarmoederslijmvlies versmelt tot eigen
orgaan
= moederkoek/placenta
Placenta = orgaan dat deels opgebouwd is uit weefsel van moeder en deels van
foetus
Geen rechtstreeks contact bloed moeder en bloed foetus = bloedbarrière
(niet absoluut*!)
Fungeert als biomembraan
Uitwisseling van gassen, VS en afvalstoffen door passief transport
Sommige stoffen; actief transport nodig = navelstreng
Navelstreng = zorgt voor uitwisseling van stoffen in placenta, bestaat uit 3
bloedvaten
2: bloed van foetus naar placenta (afvalstoffen, CO2)
, 1: bloed van placenta naar foetus (VS, O2, geneesmiddelen, nicotine,
alcohol, drugs, virus)
*Antistoffen, hormonen, medicijnen, toxische stoffen en virussen kunnen barrière
doorbreken
=> Voorzorgen mbt hygiëne en voeding nemen!
1.3 GEBOORTE
Geboorte => aangekondigd door weeën
Regelmatig weerkerende samentrekkingen van baarmoederspieren, pijnlijk
Hormoon oxytocine
3 fasen weeën:
1. Ontsluitingsperiode = baarmoederhals geopend
2. Uitdrijvingsperiode = kind uit baarmoeder geperst
3. Nageboorteperiode = moederkoek, vruchtvliezen en navelstreng
uitgedreven
Fysiologische veranderingen tijdens geboorte:
Ademhaling CO2 gehalte in bloed kind ↑
Ademhalingscentrum in hersenen geprikkeld
Bloed langs longen
Tijdens zwangerschap langs ductus arteriosus in placenta
Ductus arteriosus afgesloten (normaal vanzelf, anders
medische ingreep)
Scheiding Scheiding zuurstofrijk en zuurstofarm bloed
bloed Na geboorte: toevoer van bloed uit longen naar linkerboezem ↑
Drukstijging: opening tussen 2 harthelften sluit
Zuurstofarm bloed (rechter harthelft) en zuurstofrijk bloed
(linker harthelft)
Orale Flesvoeding of moedermelk
voeding
,H2: DE GROEI EN ONTWIKKELING NA DE GEBOORTE
2.1 INLEIDING
• Voortdurende reeks van veranderingen in structuur en functie van cellen
en weefsels
• Groei = celvermeerdering + toename celvolume
• Ontwikkeling = differentiatie en specialisatie organen (↑ samenhang)
• Grootste groeisnelheid: voor de geboorte en tijdens 1 e levensjaar
Onderlinge verhouding romplengte en beenlengte verandert, hoofd
verkleind
• Motorische ontwikkeling: eerste levensjaar snel + grote variaties
Gebitsontwikkeling
- 2 fasen
- Melkgebit: 2 maanden – 2,5 jaar
- Blijvend gebit: 5-6 jaar, duurt 12 jaar
- Verstandkiezen: 18-21 jaar
2.2 VOEDSELINNAME
• Slikreflex: aanwezig bij foetus van 12 weken
• Zuigreflex: aanwezig bij foetus van 24 weken
Lucht inslikken = boeren na eten (anders uitgezette maag + eetlust
↓)
• Extrusiereflex/Wurgreflex: verdwijnt na 4-6 maanden
Teruggeven van voeding gedurende eerste 6 maanden
Tong duwt voedsel naar voor
Niet te snel overschakelen op vaste voeding (pas vanaf 4 maanden)
• Goede eetlust en voedselinname die correspondeert met snelle groei (
peuter/kleuter)
, 2.3 FYSIOLOGIE MAAGDARMKANAAL
• Totale passagetijd: 8 uren ( volwassene: 24-36 uren)
• Vloeistoffen verlaten veel sneller de maag dan vaste voeding
Passagetijd moedermelk: 2,5 uren
• Samenstelling en volume van belang
Vertering afhankelijk van hoeveelheid enzymen, zuurgraad en grootte
deeltjes
