H1: INLEIDING TOT VOEDINGSEPIDEMIOLOGIE
1.1 EPIDEMIOLOGIE
Epi = over
Dèmos = volk Epidemiologie = studie over wat er met de bevolking gebeurt
Logos = leer = verschijnsel in grote groep mensen (meestal
ongunstig)
• Gezondheid gerelateerde fenomenen (blootstelling, ziekte, handicap, sterfte
…) in bevolking
• Studie van distributie van fenomenen: 1 tijdstip en over de tijd
(BESCHRIJVEN)
• Studie van determinanten van fenomenen (VERKLAREN)
• Bewijs dat kan helpen in preventie van fenomenen (BEVORDERING)
Doel: basisinfo bij
Gezondheidszorg (reeds ziek)
Preventieve geneeskunde (voorkomen)
Beleidsondersteunend onderzoek in volksgezondheid (nog geen risico’s)
• Bij verbanden steeds 2 factoren nodig: blootstelling +
(gezondheids)uitkomst
• Voeding is een belangrijke determinant van volksgezondheid
• Epidemiologie relaties, verklaring, aanbevelingen, preventie
1.2 WAT IS GEZONDHEID
Gezondheid = toestand van compleet welzijn op lichamelijk, geestelijk en
sociaal gebied en niet enkel de afwezigheid van een ziekte of andere lichamelijke
gebreken
,Toepassingen
- Environment: thuissituatie, werksituatie, besmet water/lucht
- Human biology: erfelijkheid, hersenstructuur, gedragsaandoeningen
- Lifestyle: roken, voeding, fysieke activiteit, slaap
- Health care organisation: mogelijkheid tot hulp, screeningprogramma’s
Volksgezondheid = de wetenschap die de gezondheid van een gemeenschap
van mensen tracht te beschermen en verbeteren (public health) door
onderwijs/opleiding, promotiecampagnes en onderzoek naar ziekte- en
ongevalpreventie
Onderwijs: seksuele oriëntatie
Promotiecampagnes: gezonder eten
Ziekte- en ongevalpreventie: specifiek, mensen met hoogrisico job screenen
Via analyseren van effect op de gezondheid door levensstijl en omgeving
Voorbeelden volksgezondheid:
- Donderdag veggiedag
- 10 000 stappen
- Voedingsdriehoek
Verschil met geneeskunde
,1. RISICOFACTOR
Risicofactor = factor gelinkt met verhoogde waarschijnlijkheid dat ziekte zich op
later tijdstip zal ontwikkelen
Blootstelling – ziekte
Bijvoorbeeld: roken – longkanker
Oefening
- Geslacht: mannen meer risico (niet te veranderen)
- Leeftijd: hoe ouder, hoe meer risico (niet te veranderen)
- Roker: roken meer risico (te veranderen)
, - Cholesterol: hoe hoger cholesterol, hoe meer risico (te veranderen)
- Bloeddruk: hoe hoger, hoe meer risico (te veranderen)
Volksgezondheid:
Preventieve geneeskunde
Elimineren of minimaliseren van factoren die tot ziekte kunnen leiden
Studie van risicofactoren
1.3 VOEDINGSEPIDEMIOLOGIE
Doelen:
Monitoren en beschrijven van voedselconsumptie, nutriënteninname en
voedingsstatus
Voedselconsumptiepeiling, meten van biomerkers, berekenen
nutriënteninname
Genereren van hypotheses over relatie voeding – gezondheid
Vis - HVZ
Genereren van wetenschappelijke evidentie om hypotheses te
bevestigen/weerleggen
Interventiestudie met vis/omega-3 supplementen
Inschatten van sterkte van verband voeding – gezondheid
In kader van rol van andere risicofactoren
Vb. Laag KH-dieet glimlach met … gedaald: hypothese bevestigen/weerleggen
1. NOOD AAN EPIDEMIOLOGISCH ONDERZOEK
• Vele factoren spelen tegelijkertijd een rol
• Effect op gezondheid pas na lange tijd vastgesteld
• Gevoeligheid tussen personen is verschillend
=> Studies met groot aantal individuen over langere periode zijn
noodzakelijk (veel tijd + geld)
1.1 EPIDEMIOLOGIE
Epi = over
Dèmos = volk Epidemiologie = studie over wat er met de bevolking gebeurt
Logos = leer = verschijnsel in grote groep mensen (meestal
ongunstig)
• Gezondheid gerelateerde fenomenen (blootstelling, ziekte, handicap, sterfte
…) in bevolking
• Studie van distributie van fenomenen: 1 tijdstip en over de tijd
(BESCHRIJVEN)
• Studie van determinanten van fenomenen (VERKLAREN)
• Bewijs dat kan helpen in preventie van fenomenen (BEVORDERING)
Doel: basisinfo bij
Gezondheidszorg (reeds ziek)
Preventieve geneeskunde (voorkomen)
Beleidsondersteunend onderzoek in volksgezondheid (nog geen risico’s)
• Bij verbanden steeds 2 factoren nodig: blootstelling +
(gezondheids)uitkomst
• Voeding is een belangrijke determinant van volksgezondheid
• Epidemiologie relaties, verklaring, aanbevelingen, preventie
1.2 WAT IS GEZONDHEID
Gezondheid = toestand van compleet welzijn op lichamelijk, geestelijk en
sociaal gebied en niet enkel de afwezigheid van een ziekte of andere lichamelijke
gebreken
,Toepassingen
- Environment: thuissituatie, werksituatie, besmet water/lucht
- Human biology: erfelijkheid, hersenstructuur, gedragsaandoeningen
- Lifestyle: roken, voeding, fysieke activiteit, slaap
- Health care organisation: mogelijkheid tot hulp, screeningprogramma’s
Volksgezondheid = de wetenschap die de gezondheid van een gemeenschap
van mensen tracht te beschermen en verbeteren (public health) door
onderwijs/opleiding, promotiecampagnes en onderzoek naar ziekte- en
ongevalpreventie
Onderwijs: seksuele oriëntatie
Promotiecampagnes: gezonder eten
Ziekte- en ongevalpreventie: specifiek, mensen met hoogrisico job screenen
Via analyseren van effect op de gezondheid door levensstijl en omgeving
Voorbeelden volksgezondheid:
- Donderdag veggiedag
- 10 000 stappen
- Voedingsdriehoek
Verschil met geneeskunde
,1. RISICOFACTOR
Risicofactor = factor gelinkt met verhoogde waarschijnlijkheid dat ziekte zich op
later tijdstip zal ontwikkelen
Blootstelling – ziekte
Bijvoorbeeld: roken – longkanker
Oefening
- Geslacht: mannen meer risico (niet te veranderen)
- Leeftijd: hoe ouder, hoe meer risico (niet te veranderen)
- Roker: roken meer risico (te veranderen)
, - Cholesterol: hoe hoger cholesterol, hoe meer risico (te veranderen)
- Bloeddruk: hoe hoger, hoe meer risico (te veranderen)
Volksgezondheid:
Preventieve geneeskunde
Elimineren of minimaliseren van factoren die tot ziekte kunnen leiden
Studie van risicofactoren
1.3 VOEDINGSEPIDEMIOLOGIE
Doelen:
Monitoren en beschrijven van voedselconsumptie, nutriënteninname en
voedingsstatus
Voedselconsumptiepeiling, meten van biomerkers, berekenen
nutriënteninname
Genereren van hypotheses over relatie voeding – gezondheid
Vis - HVZ
Genereren van wetenschappelijke evidentie om hypotheses te
bevestigen/weerleggen
Interventiestudie met vis/omega-3 supplementen
Inschatten van sterkte van verband voeding – gezondheid
In kader van rol van andere risicofactoren
Vb. Laag KH-dieet glimlach met … gedaald: hypothese bevestigen/weerleggen
1. NOOD AAN EPIDEMIOLOGISCH ONDERZOEK
• Vele factoren spelen tegelijkertijd een rol
• Effect op gezondheid pas na lange tijd vastgesteld
• Gevoeligheid tussen personen is verschillend
=> Studies met groot aantal individuen over langere periode zijn
noodzakelijk (veel tijd + geld)
